1913 tarihli Bahriye-yi Ticariye Salnamesi`ndeki bilgiler ışığında cumhuriyetin ilk yıllarındaki deniz ticaret yapısının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETOsmanlı Deniz ticaretinin gelişiminde II.Mahmut Devrinde buhar makineligemilerin satın alınması, 1839'da Vapurculuk Nezareti'nin kurulmasıyla yeni birdönem başlamıştır. Bunu Fevaid-i Osmaniye, İdare-i Aziziye, İdare-i Mahsusa adlıbirbirine dönüştürülerek kurulan vapur idareleri ve son olarak Osmanlı Seyr-i Sefainİdaresi takip etmiştir. En büyük ve kamuya ait olan Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi1910-1923 yılları arasındaki savaş yıllarında hem ticarû saha ve hem de yurtsavunmasında büyük hizmetler vermiştir. 1923 yılında kurulan Türkiye Seyr-i Sefainİdaresi öncekinin devamı olup, profesyonel yönetim ve kapasite artırımı ile hizmetalanı genişletilmiş ve gelir olarak da iki misli artış yaptığı görülmüştür.1851'de kurulan ilk Osmanlı Anonim Şirketi olan Şirket-i Hayriye, 1944yılına kadar 93 sene hizmet veren ilk özel şirket olup, Osmanlı döneminde kurulanve Cumhuriyete intikal eden şirkettir. Savaş yıllarında önemli görevler ifa etmiştir.Transkripi yapılan Ticaret-i Bahriye Sâlnâmesi 1913 yılında emekli binbaşıSüleyman Nutkû tarafından tertip edilmiştir. Süleyman Nutkû aynı zamanda 1910yılında Osmanlı Kaptanları ve Makinistleri Cemiyetini kuran kişidir.Bu nedenle Osmanlı Kaptanları, Makinistleri ve Üyeleri cemiyetininnizamnamesi aslına bağlı olarak sadeleştirilerek verilmiştir. Yine bu cemiyetinkaptanları, makinistleri hakkında değerlendirmeler de yapılmıştır.Son bölümde Ticaret-i Bahriye sâlnâmesinin birinci defa olarak 1913 yılındaBahriye Matbaasında basılan eserin fotokopisi ve Türkçe transkripi okuyucularınbilgisinesunulmuştur.VIII

ABSTRACTBy purchasing the steam ships in the era of Mahmut II. And founding the?Vapurculuk Nezareti? in 1839, the Ottoman Empire?s sea trade improved and a newperiod started. This foundation was followed by the steamship foundations calledFevaid-i Osmaniye, İdare-i Aziziye and İdare-i Mahsusa which were converted toeach other. At last, it was followed by the ?Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi?. Thebiggest foundation ?Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi? belonging to the Ottoman Empireserved the country between 1910 and 1923 both in commercial and defence field.The 1923 founded ?Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi? following the previous one, hasdoubled it?s income and widened, it?s Professional management, capacity andservice area.The ?Şirket-i Hayriye? being the first Ottoman Company, built in 1851 andserved for 93 years until 1944, was the first private company in the Ottoman Periodwhich was transmitted to the Rebuplic Period. During the war, it did many importantservices. The transcripted `Ticaret-i Bahriye Salnamesi? was established by theretired luttenant Süleyman Nutki in 1913. he was also the founder of the OttomanCaptains and Mechanics Society in 1910.That?s why The Ottoman Captains, Mechanics and Members Associationmanifest was simplified based on the origin. Also, a verification has been done onthe captains and mechanics of this association.The last chapter, a copy of the first print of the ?Ticaret-i Bahriye Salnamesi?printed in Bahriye Printing House in 1913 along it?s modern Turkish transcript hasbeen given to the readers.IX