Batı Anadolu`da Kuvayı Milliye`nin oluşumu (1919-1920)

Abstract

30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi'nden sonra İtilâfDevletleri Türk topraklarını önceden planladıkları gibi işgale başlamışlardır.İngiltere ve Fransa, İtalya'nın Akdeniz'de kendileri için tehlikeli olabilecekşekilde yayılmasını engellemek maksadıyla Paris Barış Konferansında Yunanistan'ıkullanmayı seçmişler, özellikle İngiltere, St. Jean de Maurienne Antlaşması'nınvarlığına karşın İtalya yerine daha kolay kontrol edebileceğini düşündüğü veAnadolu ve Ortadoğu topraklarındaki siyasi kazanımlarını muhafaza etmesindeyardımcı olabileceğini değerlendirdiği Yunanistan'ı desteklemiştir.İki büyük Avrupa devletinin desteğini arkasına alan Yunan BaşbakanıVenizelos, Büyük Yunanistan hayalini gerçekleştirmek amacıyla, Birinci DünyaSavaşı'nı fırsat bilerek ülkesinin bu savaşa girmesini sağlamıştır. Yunanistan kısa birsüre için katıldığı bu savaş sonunda, Türkiye topraklarına ilişkin isteklerini ParisBarış Konferansı'na sunmuş ve İtalya'nın muhalefetine rağmen İzmir'in işgalikonusunda gerekli onayı almıştır.Paris Barış Konferansı'nda Yunanistan'ın toprak isteklerinin incelenmesiamacıyla 5 Şubat'ta kurulan ve çalışmalarını Mart sonunda tamamlayan komisyon,Yunan isteklerini bazı değişikliklerle kabul etmiştir; İtalya'nın itirazına rağmen üçbüyükler olarak adlandırılan İngiltere, Fransa ve Amerika tarafından 6 Mayıs1919'da aldıkları gizli bir kararla, Venizelos'a İzmir'i Yunan askerleriyle işgal etmeiznini vermişlerdir. Bu karardan dokuz gün sonra, 15 Mayıs 1919' da, Yunan askerleriAmerikan, İngiliz, Fransız savaş gemilerinin himayesinde İzmir'e çıkmıştır.İşgale yönelik tepkiler kapsamında; henüz İzmir'in işgal edileceği haberiduyulur duyulmaz 14 Mayıs'ta şehirde büyük hareketlenme başlamıştır. İzmirMüdafaa-ı Hukuk Cemiyeti derhâl bir Reddi İlhak Komitesi teşkil ederek halkımitinge davet etmiş, bölgenin Yunanistan'a peşkeş çekilmesini protesto etmiş,telgraflarıyla işgal haberlerini ülkenin dört yanına ulaştırmıştır. Anadolu şehirleri artarda yaptıkları mitinglerle işgali kabul etmeyeceklerini dünyaya duyurmuşlardır.İşgalin niteliği ve oluş biçimi Türkleri uyarmış ve tehlikenin büyüklüğünügöstermiştir. Yunanlıların İzmir'e çıkması ve akabinde Batı Anadolu içindeyayılmaya başlaması karşısında her tarafta tehlikenin vahameti daha iyihissedilmiştir. Bu durum, Kuvayı Milliye'nin doğuşunu ve Milli Mücadeleninbaşlamasını kolaylaştıran bir faktör olmuştur.Yunanistan'ın büyük hayali İzmir'le sınırlı olmadığı için işgal, BatıAnadolu'nun iç kısımlarına doğru yayılmış üç koldan ilerleyen Yunan kuvvetleriMenemen, Manisa, Turgutlu, Salihli, Alaşehir, Torbalı, Bayındır, Ödemiş ve Aydın'akadar olan bölgeyi işgal etmiştir.Yunanistan bu işgalleri yaparken, Yunan askerleri ve yerli Rumlar, işgaledilen bölgelerde halka insanlık onuruyla bağdaştırılmayacak her türlü mezalimiyapmıştır. Yunanların, Batı Anadolu'da yaptıkları işgaller ve mezalim karşısındaTürk halkı, bu bölgelerde ?reddi ilhak? cemiyetleri kurarak, bu cemiyetleraracılığıyla tepkilerini dile getirmişler ve silâhlı mücadeleden başka çare olmadığınıkavrayarak önceleri dağınık, daha sonra organize bir şekilde mücadeleye başlamıştır.Yapılan bu mücadelelerin bir taraftan haklılığını ispat etmek; diğer taraftan organizeolmasını sağlamak için Balıkesir, Nazilli ve Alaşehir'de kongreler düzenlenmiştir.Kongreler verdikleri kararlarla Yunanların yaptıkları haksız işgallere ve mezalimekarşı her yerde mukavemet edileceğini bildirmişlerdir.Ülkenin bağımsızlığı için Batı Anadolu'da yapılan bu kongreler, Erzurum veSivas kongrelerinin kararlarıyla şekillenen ulusal iradeye ve doğal olarak MustafaKemal Paşanın direktiflerine tâbi olmuşlardır.Bu mukavemet hareketleri Millû Mücadele'ye inanan komutanların, mülkûamirlerin ve halkın ileri gelenlerinin iş birliği ile teşkilâtlanmış, bu maksatla mahallû/bölgesel teşkilât ve heyetler oluşturulmuştur. Böylece hem Kuvayı Milliye'ninfaaliyetleri daha sistemli hale getirilmiş hem de Kuvayı Milliye'nin kısa zamandadiğer şehir ve kasabalarda da oluşturulması sağlanmıştır.

Soon after signing of the Armistice of Mondros on October 30, 1918, theAllied forces commenced to occupy Turkish territories in accordance with their planswhich had already been drafted beforehand the Great War.At the Paris Peace Conference, England and France preferred to supportGreece in order to obstruct Italy?s prevailance in the Mediterrenean, which wasassumed dangerous against Anglo-French interests.England had supported Greece, instead of Italy, in contradiction to the St Jeande Maurienne Agrement which was easier to realise political advantages in theAnatolia and Middle-East.Greek Prime Minister Venizelos, with the support of two big Europeancountries, entered World War I. This was an opportunity for Greeks to realise theirMegali Idea. After the War, in which Greece participated for a very short period oftime, the Greek demands related to Turkish territory had been outlined at Paris,despite Italy?s opposition. According to the decision of the conference, Greece wasable to get the permission for the occupation of İzmir.The commission established in February, had completed their duty to finalizeGreek demands over Turkish territory, by the end of March. Greek demands wereaccepted with some modifications. Despite Italy?s opposition, England, France andUSA had approved İzmir?s occupation by the Greek troops, according to the decisiontaken on the 6 th of May 1919, nine days after this secret decision, on the 15th ofMay 1919, the Greek soldiers landed on İzmir, under the patronage of Anglo-Frenchand American Navy Ships.In the sense of repercussion on the occupation, a variety of reactions occuredin the city, on the 14 th of May. ?İzmir Müdafaa-i Hukuk? association, a societywhich aimed to conduct affairs against foreign occupation, set up a committee tooppose to the occupation and to invite the public to attend a meeting in protest to thecession of İzmir to Greece. The news of occupation was dispersed worldwide viatelegrams. The Anatolian cities has executed meetings and meetings. Harsh critisismagainst the occupation were publicly announced during these meetings organizedthroughout Anatolia.viiThe nature of the occupation demonstrated how serious the danger was. Thedanger had been deeply felt as the Greek troops moved towards the inner parts ofWestern Anatolia. This disastrous situation had been an accelarating factor for theemerge of the para-militar local resistance namely ? Kuvayi Milliye? and that of theTurkish National Struggle in general.Since the Megali Idea of Greece was not limited only with İzmir and itsenvirons, the territories occupied by Greek forces were soon increased in size,including Menemen, Manisa, Turgutlu, Salihli, Alaşehir, Torbalı, Bayındır, Ödemişand Aydın.All sorts of atrocities irrelevant with humanity occured as the Greek forcesadvanced on Western Anatolia. Turkish population had established ?reddi ilhak?(refusal of annexation) associations in order to demonstrate their reactions. Soonafter it was understood that unarmed reactions would have no effect, dispersed andorganized armed struggles started. Thereon Turkish people immediately acted tomake organized reactions to the occupation. By means of the congress organized inBalıkesir, Nazilli and Alaşehir, the legitimacy and decisiveness of the nationalstruggle was provedNecessity for an organized armed resistance and political front against foreignoccupation of the country worded during the national congresses summoned inErzurum and later in Sivas between July-September 1919, under the leadership ofMustafa Kemal Pahsa, the leader of Turkish national movement. These congresseswere held for the independence and the integrity of the country,This armed resistance had stimulated commanders and the national leaders,which led to local and regional struggle delegations and organizations. Thereby theactivities of the Kuvayi Milliye had been transformed into a more systematic actionand the national movement had been spread into other cities and towns.viii