Jivkov döneminde Bulgaristan Türkleri ve Türkiye`ye göç olayı (Türk basınına göre)

Abstract

Beş yüzyıl Osmanlı yönetiminde kalan Bulgaristan, bağımsızlığını kazandıktan sonra Türklere karşı sürekli bir asimilasyon politikası izlemiştir. Ancak 1944 yılında Bulgaristan'a komünist rejimin yerleşmesiyle beraber asimilasyon devletin resmi ve sistemli bir politikası olması itibariyle nitelik değiştirmiştir. Özellikle Jivkov döneminde (1962?1989) Türk ve diğer azınlıklar eritilerek ?tek milletli? Bulgaristan oluşturma idealine yönelik uygulamalar artmıştır. İşte böyle ırkçı bir anlayışla, Bulgaristan nüfusunun onda birini oluşturan Bulgaristan Türkleri'ne 1984 yılı sonlarından başlanarak Jivkov'un iktidardan uzaklaştırılışına kadar çok şiddetli ve geniş kapsamlı bir asimilasyon politikası uygulanmıştır. Zorunlu isim değiştirmelerle başlayan bu uygulamalar, Türkçe yasağı, dini yaşamın kısıtlanması ve diğer uygulamalarla devam etmiştir. Baskılar sonunda bunalan Türk azınlık yönetime karşı gösteri yürüyüşüne başlayınca da ellerine birer pasaport tutuşturularak sınır dışı edilmeye başlanmıştır. Böylece 1989 yılı göç olayı gerçekleşmiştir.Yaklaşık beş yıl süresince devam eden asimilasyon politikası uygulamaları esnasında başta Türkiye olmak üzere diğer devletler ve uluslararası kuruluşlar Bulgaristan'a her fırsatta tepkisini göstermiştir. Ancak gösterilen tepkiler yaptırımdan uzak olduğu için Bulgaristan üzerinde çok etkili olmamıştır.Başarıya ulaşamayan bu asimilasyon politikası, Jivkov yönetiminin sonunu hazırlamıştır. Jivkov'un iktidardan uzaklaştırılmasından sonra da Bulgaristan'da demokratikleşme süreci başlamıştır. Türklere tekrardan eski hakları verilmiştir.Bulgaristan'ın Türklere uyguladığı asimilasyon politikası Türk-Bulgar ilişkilerinde gerginlik yaşanmasına neden olmuştur. Türkiye ısrarla bu uygulamalardan vazgeçilerek göç anlaşması yapılmasını istemiş ancak Bulgaristan inatla Türkiye ile bu konuda masaya oturmaktan kaçınmıştır.Türkiye asimilasyon ve göç sürecinde Bulgaristan Türklerine imkânlar ölçüsünde her türlü desteği vermiştir. Ancak beklenenden çok sayıda Bulgaristan Türk'ünün göç etmesi ve Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik koşullar nedeniyle Türkiye, göçmenlerin bir kısmına arzu ettikleri yaşam biçimini sağlayamamıştır. Bu nedenle de göçmenlerin yarısı Bulgaristan'a geri dönmüştür. Bu durum Türkiye'nin uluslararası imajına olumsuz etki yapmıştır.Dünyanın her tarafında milyonlarca Türk veya Türk asıllı vatandaş olduğu göz önünde bulundurulursa Türkiye'nin bu konuda daha stratejik politikalar oluşturması gerekliliği ortadadır. Bu maksatla ?Türkiye Dışında Yaşayan Türkler ve Göçmen Bakanlığı? kurularak konuya daha sistematik ve bilinçli politikalarla yaklaşılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: Todor Jivkov, Bulgaristan Türkleri, 1989 Göçü, Asimilasyon, Türk-Bulgar İlişkileri, Bulgaristan'da Komünizm, Basında Asimilasyon, Uluslararası Kuruluş

After becoming independent, Bulgaria which was under dominance of Ottoman Empire for five hundred years, has continuously pursued an assimilation policy against Turks. But in 1944 accepting communism, assimilation became official and systematical policy of state. Especially in Jivkov term (1962-1989) the efforts for ?one-nation Bulgaria? by assimilating Turkish and other minorities have increased. In such a segregationist understanding, starting from the late 1984s to the end of Jivkov term a very strict and wide-range assimilation policy was enforced to Turks of Bulgaria comprising one tenth of Bulgarian population. The applications starting with name changing compulsorily went on with Turkish prohibition, restrictions on religious life and other applications. When the worn-out Turkish minority protested against government because of suppression were expelled by handling passports. Thus, in 1989 migration occurred.During the assimilation policy which continued for five years, countries especially Turkey and international organizations condemned Bulgaria. But these couldn?t be effective on Bulgaria without sanctions.This unsuccesful assimilation policy caused the end of Jivkov?s term. After the end of Jivkov?s term democracy process began. The rights of Turkish people were given again.The assimilation policy raised tension between Turkey and Bulgaria. While Turkey was insisting on an agreement for migration of Turkish people, but Bulgaria avoided from reconciliation.Turkey supported the Turks of Bulgaria during assimilation and migration process. But Turkey couldn?t provide a good way of life for all of them because of unexpected number of migrants and hard economic conditions. For that reason half of them turned back. This influenced the international impression of Turkey negatively.In view of the number of Turkish people living all around the world, Turkey must have more strategic policy about this problem. Thus it is thought establishing ?The ministry of migrants and Turks abroad? can be useful.Key Words: Todor Jivkov, The Turks of Bulgaria, Migration in 1989, Assimilation, Turkish-Bulgarian Relations, Communism in Bulgaria, Assimilation on media, International Organization