12 Eylül askeri müdahalesi ve ekonomi politikaları

Abstract

24 Ocak 1980 tarihinde Türkiye'de bir ekonomik istikrar paketi açıklanmış ve uygulamaya geçilmiştir. Diğer istikrar önlemlerine göre daha kapsamlı olan bu kararları mevcut demokratik ortamda tam anlamıyla gerçekleştirmek mümkün olmamıştır. Sıkıyönetim kararlarına rağmen anarşik ortam gün geçtikçe daha çok can almaya başlamıştır. Ekonomik, sosyal ve siyasi yapıdaki gelişmeler üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'ndan kaynaklanan bir görevi yerine getirmek gerekçesiyle ülkede yönetimi ele geçirmiştir.12 Eylülün yarattığı askeri rejim ortamında 24 Ocak Kararlarını takiben gerçekleştirilemeyen uygulamaların olumlu sonuçları özellikle 1981 yılında büyük oranda kendini göstermiştir. 1982 yılında uygulanan ekonomik politikaların aksayan yönlerinden bir tanesi banker kriziyle kendini göstermiştir. Bu olay 12 Eylül rejiminin ekonomiden sorumlu ekibinin görevden ayrılmasına neden olmuştur. Ancak ekonomi politikaları aynen devam ettirilmiştir. 1982 yılında yeni anayasanın kabul edilmesiyle Kenan Evren Cumhurbaşkanı ilan edilmiştir. 1983 yılı boyunca da izlenmeye devam eden politikalar sonrası başlıca ekonomik göstergeler olumsuz seyretmeye başlamıştır. 1983 yılı sonunda sivil rejime geçiş için demokratik seçimler yapılmış, 12 Eylül döneminde ekonomiden sorumlu Turgut Özal oyların çoğunluğunu alarak hükümeti kurmakla görevlendirilmiştir. İthal ikamesinin iflası sonucu oluşan dar boğazı atlatarak serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecini başlatan bu gelişmeler 1983 sonrası için askeri rejim tarafından oluşturulan ortamda sivil rejim adı altında uygulanmaya devam edecektir.

In 24 January 1980 an economic stability package was prepared and put into effect to overcome the crisis in Turkey that could?t be resolved with the politics supporting import substitution. However comprehensive than other stability precautions, these decrees couldn?t be realised completely in the present democratic conditions. Though the military law decisions, anarchy didn?t stop taking more and more lives. Upon the economic, social and political unrest, the Armed Forces took over the administration excusing to execute a mission required by a Domestic Service Law.The practices which couldn?t be applied under the military regime following 24th January Decress, started to bear fruit especially in 1981. One of the deficiencies of the economic politics carried out in 1982 was banker crisis. This event caused the economy professionals of the 12th September regime to resign from their posts. However, the economy politics were conducted as planned. Kenan Evren became the President after the Constitution was accepted in 1982. Because of the politics executed during 1983, economic figures turned out to be negative. At the end of 1983, democratic elections were made for civillian regime and Turgut Özal who was the responsible for economy in 12th September period, was appointed to establish the new government. These events, which started the process for free market, after overcoming the economic crisis caused by the unsuccessfull import substitution, were carried out under the name of civil regime which was ironically established by a military regime in the years following 1983.