Demokrat Parti Döneminde yerel seçimler

Abstract

Türk toplumunun kendi tarihi içinde birçok dönem ve evrelerden geçerek kendine has deneyimleri ile çağdaşlaşma yolunda attığı en önemli adım kuşkusuz Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Türk toplumu cumhuriyete gelinceye kadar Orta Asya'dan Avrupa içlerine kadar birçok devlet ve imparatorluklar kurarak, çeşitli kültürlerle etkileşerek kendine has demokratik gelişimini sürdürmüştür. Bu kapsamda gerek merkezi devlet yapısı, gerekse yerel yönetim yapılarında bu tarihsel birikimler, demokratik gelişim yolundaki çabalara etki etmiştir. Bu sebeple Türkiye'de merkezi ya da yerel ölçekte demokratik gelişmeleri veya seçimleri incelerken tarihsel gelişimin etkilerinin hesaba katılması gerekmektedir.Türkiye 1950 yılındaki seçimlerle çok partili düzene sorunsuz bir şekilde geçmiştir. Türkiye'nin demokratikleşmesi yolunda önemli bir dönemeç olan çok partili yaşama geçildiği 1950'li yıllar; tek parti dönemi sonrasında partilerin iktidar ve muhalefet olarak birbirleriyle ilişkileri, genel ve yerel seçimlerde halkın yaklaşımları ve seçim sistemlerinin işleyişi açısından önemli deneyimlerin yaşandığı ve düzenlemelerin yapıldığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde demokratik yaşamla ilgili edinilen deneyimler dönem sonrasındaki düzenlemelere zemin hazırlamıştır. Özellikle seçim kanunları ile ilgili düzenlemeler ise dönem içinde yapılmıştır.1950 ile 1960 yıllarını kapsayan ve Demokrat Parti Dönemi olarak ta tanımlanan bu zaman dilimi, İkinci Dünya Savaşının bittiği, halkın savaş döneminin zor ve imkânsızlık şartlarından kurtulmaya başlandığı, tarımda makineleşmenin, şehirlerde alt yapı ve hizmetler yönünden kalkınmanın yaşandığı bir sürece denk gelmiştir. Köylerde makineleşmeye bağlı istihdam şartlarının değişmesi, izlenen ithalat politikaları ile cazibesi artan şehirler, köyden kente göç ve gecekondulaşmayı beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda savaş yıllarının meydana çıkardığı ve zenginleştirdiği sermaye kesimi de politikada aktif rol oynayabilecek konuma geçmişlerdir. Sonuçta bütün bu ortam değişkenlerinin etkilediği sosyal yapıya hem çok partili, farklı ve alışılmamış bir demokratik ortam gelmiş, hem de yerel demokrasi ve seçim sistemimizin geliştirilmesi ile ilgili bir sürece imkân sağlanmıştır.

Republic of Turkey is the most important step for modernization whom turkish community have realized with their own experiments of passing many seasons and periods in their own history. Turkish community have continued their own democratic development with have founded many states and empires and they have interacted with different cultures till the republic. In this context, this historical experiments have effected democratic development endeavors as in central state configurations as well as local governments. So, it have to need to take in account historical development when examining central or local democratic developments or elections in Turkey. Elections in 1950, Turkey had passed to multiparty system seamlessly. 1950's, passing to multiparty system after one party system, is an important turning towards the democratizations of Turkey, had become a period including relations between ruling and opposition parties, approaches of people in general or local elections and experiences of election system perform. In this period, experiences about democratic live have prepared a ground for regulations after this period. Especially, regulations about election laws had regulated in this period. The time period between 1950 and 1960 also known period of `Democratic Party` came up to end of World War II and people begun to get rid of hard and imposible conditions of war period, developments about mechanization in agriculture and developments about infrastructures and services in cities. Changes in the conditions of employment due to mechanization in villages, the import policies included increasing the charm of the cities, brought rural-urban migration and slums. At the same time, capitalists who had get rich by war times, had become an active role in policy. The result of all these environmental variables affected the social configuration had multiparty system and different and unusual democratic environment, a process about development of local democracy and electoral system was possible.