Türkiye`de İkinci Dünya Savaşı sonrasında iktisadi politikanın dönüşümü: 1945 - 1950

Abstract

`Türkiye'de İkinci Dünya Savaşı Sonrasında İktisadi Politikanın Dönüşümü: (1945-1950)` başlıklı bu tezde, Türkiye'nin 1945-1950 döneminde, iktisadi politikasına, ABD'nin istekleri doğrultusunda nasıl yön verdiği, bu alanda nelerin, neden ve nasıl dönüştüğü incelenmiştir. Girişte Cumhuriyet öncesi dönemde ortaya çıkan siyasi kadroların iktisadi politik düşünceleri ve yönelimleri genel hatları ile verilmiştir. Başlıca yerli ve yabancı tarihçilerin, Türkiye değerlendirmeleri ana hatlarıyla taranmıştır. Türkiye'nin iktisat politikası uygulamalarındaki eksen kayması ilk ipuçlarını savaş yıllarında, uluslararası politika, dış ticaret politikası ve milliyetçilik anlayışı alanında vermiştir. Türkiye, 1930'lu yıllarda dünyanın, saygın ve istikrarlı bir ülkesiyken savaş sonrasında istikrarsızlığı teşvik edici ve yalnız bir ülke durumuna düşmüştür. Atatürk döneminde sanayileşme, devletçilik ve laiklik politikası birbirinden güç alarak gelişmişti. Savaş sonrasında ise liberalizm, milliyetçi muhafazakârlık ve özel teşebbüs, yabancı sermayeden güç alarak gelişmiştir.Dört bölümden oluşan tezin ilk bölümünde Türkiye ile ilişkili olarak iki savaş arasında ve savaş yıllarında dünyanın durumu aktarılmıştır. Truman Doktrini, Marshall Planı ve Soğuk Savaşa nasıl yol alındığına ışık tutulmuştur. İkinci bölümde Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çevresinde tarımsal gelişme ve dönüşüm ele alınmıştır. Üçüncü bölümde sanayileşme ufkunun ne zaman geri planda kalmaya başladığı sorunu sanayileşme, planlama ve ticaret başlıkları altında incelenmiştir. Dördüncü bölüm dış ticaret ve ulaşım politikası başlıklarından oluşmuştur. Dış ticaret politikası, dış borçlar ve yabancı sermayeye yaklaşım farklılığı, izlenen ithalat ve ihracat politikası, 7 Eylül Kararları ve iktisadi bağımlılık yöneliminin nedenleri alt başlıkları çerçevesinde irdelenmiştir. Bu bölümün ikinci ana başlığı olan ulaşım politikasında demiryollarından karayollarına geçiş süreci ile denizcilik ve havacılık politikasında yaşanan gelişme ve dönüşüm araştırılmıştır. Sonuçta, ulaşılan bulgulara yer verilmiştir.

The Transformation of Economic Policies in Turkey after the Second World War (1945-1950) attempts to analyze how Turkey drew a road map to its economic policies in accordance with the demands of the US economic experts, and how and why things have changed in Turkish economy. The dissertation provides, in the Introduction, with a general outlook of the political elites in the pre-Republican era whit regard to economic policies, and their objectives. Here, the thesis starts whit a brief rewiev of literature done by the Turkish and foreign scholars.The first change in economic policies in Turkey appeared in the spheres of foreign policy, foreign trade policies and the idea of nationalism during the war years. The stable and respected member of the World community in the 1930s, Turkey suddenly became a lonely country that promoted instability in the post-war years. Turkey had developed the policies of industrialization, étatism (state-led economic development) and secularism under the leadership of Atatürk in the 1930s, now, in the post-WWI period, Turkey inclined towards the policies of economic liberalism, conservative nationalism and the development of private entrepreneurship, all pushed by the necessity of import of foreign capital.The first chapter of the thesis deals with World policy and economy as regard with the position and status of Turkey in pre-war and war years. This chapter also examines the route towards the Truman Doctrine, Marshall Aid and the Cold war. The second chapter analyzes agricultural development and changes in agriculture around the topics of the Land law. The third chapter examines the disappearance of the objectives of industrialization under the headings of Planning and Commerce. The fourth chapter covers trade and transportation policies in 1945-1950. Foreign trade is examined in this chapter around the topics of the differences of outlook in foreign debts and foreign capital; the export and import policies followed; 7 September decisions and the causes of the move towards economic dependence. The second heading of this chapter, the Transportation Policies, analyzes the change of policy from the railroad policy and the engineering required by it to making of land routes and high ways, and the change in the naval and aviation policies. The concluding chapter provides the analyses of the findings of this thesis.