Yunanistan`ın Avrupa Ekonomik Topluluğu`na üyeliği ve Türkiye`deki yansımaları

Abstract

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, başta ekonomik ve siyasi olmak üzere birçok alanda bütünleşmiş birlik kurmak, yıkılan Avrupa'yı tekrar ayağa kaldırmak amacıyla Avrupa Kömür Çelik Topluluğu (AKÇT), Avrupa Topluluğu (AT) ve EUROATOM'un birleşmesiyle Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) oluşturulmuştur. Osmanlı Devleti'ne karşı bağımsızlık mücadelesine başladığı 1821 yılından beri batılı devletler yanında kendine yer edinmeye çalışan Yunanistan, İkinci Dünya Savaşı ve İç Savaş sonrası, büyük ekonomik ve siyasi sorunlarla karşı karşıya kalmış, bu süreçte Batı Bloğu içinde daha fazla yer almaya çalışmıştır. Bu nedenlerle 8 Haziran 1959 tarihinde AET'ye başvurarak Avrupalı kimliğine kavuşmak istemiştir.9 Temmuz 1961 tarihinde AET ile Yunanistan arasında Atina Anlaşması imzalanmıştır. 1967-1974 yılları arasında Albaylar Cuntası nedeniyle askıya alınan ilişkiler, 1974'de Cuntanın yıkılması ve Karamanlis'in liderliğiyle büyük bir hız kazanmıştır. Nitekim uyum süreci ve müzakereler başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiş ve Yunanistan, en büyük hedeflerinden birine ulaşmıştır. 28 Mayıs 1979'da AET ile katılım anlaşmasını imzalayan Yunanistan, 1 Ocak 1981 tarihinde AET'nin resmen onuncu üyesi olmuştur. Komşu Yunanistan'dan yaklaşık bir ay sonra Türkiye de AET'ye başvurmuş ve Topluluk ile ilişkilere başlamıştır. Ancak, aynı dönemde ilişkilere başlayan Türkiye'de yaşanan askeri müdahaleler, iç karışıklıklar, istikrarsız politikalar ve sürekli değişen iktidarlar nedeniyle üyelik yolunda fazla bir yol kat edilememiştir. Buna karşın Yunanistan üyelik amacıyla, özellikle Albaylar Cuntası'nın yıkılıp yerine demokratik bir yönetim geldikten sonra AET'nin talep ettiği üyelik kriterlerini yerine getirmek için uğraşmıştır. Sonuç olarak da sürekli rakip olarak görülen Yunanistan'dan, AET'ye üyelik yolunda, geri kalınmıştır.Komşu Yunanistan'ın AET'ye üyeliği ile ilgili Türkiye'de elbette siyasi, akademik ve iş dünyası çevrelerinde bazı değerlendirmeler yapılmıştır. Türkiye'nin de bir an önce AET'ye üye olması ve bunun için gerekli adımların atılması savunulmuştur. Bu üyeliğin siyasi bir amacı olduğu vurgulanmış, Yunanistan'ın, Topluluğu arkasına alarak Türkiye ile olan sorunları kendi lehine çözümlenmesini sağlayabileceğinden ve elde ettiği veto hakkını Türkiye'nin AET'ye üyeliğini engellemek için kullanabileceğinden duyulan endişeler dile getirilmiştir. Ekonomik olarak da Türkiye'nin bu üyelikten olumsuz etkileneceği yönünde görüşler belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Avrupa Ekonomik Topluluğu, AET, Türkiye'deki Yansımalar, Üyelik Süreci, Yunanistan

After the Second World War, the European Economic Community (EEC) was formed by the union of the European Coal and Steel Community (ECSC), the European Union (EU) and EUROATOM in order to establish an integrated union in many fields, especially on economy and politics, and reconstruct ruined Europe. Ever since the war of independence against Ottoman Empire in 1821, Greece has aimed to take a position beside western countries. However, Greece encountered with severe economic and politic problems as a result of the Civil War and the Second World War. On 8 June 1959, Greece applied to the EEC in order to obtain desired European identity and overcome political issues and economic crisis.Later on, The Treaty of Athens was signed between Greece and EEC on 9 July 1961. However, the positive relations between two sides were suspended due to the Greek military junta of 1967–74. After the collapse of Military Junta, the relations between two sides gained momentum with the leadership of Karamanlis. Thanks to the fall of military junta and successful efforts of Karamanlis, the harmonization process and negotiations were executed and Greece managed to accomplish one of its greatest goals. Having signed adhesion act on 28 May 1979, Greece, on 1 January 1981 officially became the tenth member of EEC. Turkey also applied to EEC one month after its neighbour Greece and initiated bilateral negotiations with the union. However, Turkey was not able to cover much distance because of the military interventions, domestic disturbance, the unstable political environment and ever changing governments. On the other hand, after the fall of military junta and the reconstitution of democracy, Greece endeavoured to fulfil the membership criterion that EEC had requested. As a result, on the competition of becoming an EEC member country, Turkey fell behind Greece which has been seen as an eternal rival.As might be expected, the EEC membership of neighbour Greece was evaluated amongst political, academic and business environments of Turkey. It was defended that Turkey should become an EEC member in the shortest time possible and necessary steps for the membership should be taken. The concerns regarding the fact that Greece, by getting support of the EEC, may resolve the disagreements with Turkey in its own favour and use the liberum veto to prevent the membership of Turkey to EEC were talked about. It was also stated that Turkey might have been affected economically due to the membership of Greece. Key Words: European Economic Community, EEC, Process of Membership, Greece, Reflections in Turkey