Kadro ve Ülkü Dergileri bağlamında Atatürkçü milliyetçiliğin iki yorumu

Abstract

Atatürkçü milliyetçilik, Türk milliyetçiliğinin birbirinden oldukça farklı görünümler arz eden ve çoğunlukla entelektüel ve toplumsal bir hareket olarak beliren diğer türlerinden ayrı olarak, tek parti iktidarının resmi felsefesini oluşturmuştur. Ancak bu felsefe, yalnızca 'Türk ulus devletinin' ve 'Türk ulusal kimliğinin' inşa edilme sürecindeki yegâne resmi söylemi oluşturmakla sınırlı bir etki üretmemiş; aynı zamanda 'Türk devriminin ihtiva ettiği ilke ve ideallerin' açıklanmasına-savunulmasına-sistematize edilmesine ve yaygınlaştırılmasına dönük bireysel ve kolektif nitelikli doktrinel ya da ideolojik arayışların paradigmatik çerçevesini de şekillendirmiştir. Resmi devlet söylemine koşut bir biçimde gelişen ve 1930'lu yıllarla birlikte hız kazanan bu yöndeki arayışların başında ise Kadro ve Ülkü dergileri gelmektedir. Her iki dergi de, bu doğrultudaki bireysel girişimlerden farklı olarak, 'Türk devrimine özgü ideolojinin' üretilmesine talip olan kolektif bir entelektüel arayış şeklinde temayüz etmiş ve adeta 'devrim ideolojisinin müellifi' olmak için rekabet eden iki ayrı yönelimi oluşturmuştur. Bu tezde, söz konusu yönelimler, Atatürkçü milliyetçilikle ilişkileri içinde ve kendi özgünlükleri bağlamında karşılaştırmalı bir söylem-metin analizine tabi tutularak incelenmiş; her iki dergi arasındaki benzerlik ve farklılıkların açığa çıkarılmasına dönük analitik bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Kullanılan yöntemler ile önerilen ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel model ya da tezlerden hareketle yapılan bu değerlendirme kapsamında, Kadro Dergisi'nin 1932-1935 yılları arasında neşredilen tüm sayıları, Ülkü Dergisi'nin ise 1933-1941 yılları arasını içeren birinci yayın dönemi incelemeye dâhil edilmiştir. Böylece tek parti döneminin aktüel gerçekliği ile Kadro ve Ülkü dergilerinin entelektüel müktesebatı arasındaki ilişkiselliğin analizi kadar, Atatürkçü milliyetçiliğin radikal sol (Kadro) ve radikal sağ (Ülkü) olarak nitelendirilebilecek iki farklı yorumunun bir arada ve mukayeseli şekilde irdelenmesi de mümkün olmuştur.Anahtar Kelimeler: Atatürkçülük, Atatürkçü Milliyetçilik, Kadro Dergisi, Ülkü Dergisi, Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Halk Partisi.

As being different from other types of Turkish nationalism that appears differently from each other and mostly emerge as intellectual and social movements, Kemalist nationalism has formed the formal philosophy of single-party government. However, this philosophy not only produced a limited effect by creating unique official discourse in the construction process of `Turkish National State` and `Turkish National Identity`, but also formed pragmatic framework of personal or collaborative doctrinal and ideological efforts to explain, to defense, to systemize, and to spread `the principles and ideals of Turkish Revolution`. Kadro Journal and Ülkü Journal were the initial examples of these efforts emerged in parallel with the official state discourse and increased rapidly in 1930s. Both journals, differently from personal initiatives in this line, distinguished themselves as being collaborative efforts that intended to generate 'ideology unique to Turkish revolution', and almost became competitive intentions to be the 'author of the ideology of the revolution'. In this thesis, aforementioned intentions have been investigated by carrying out comparative discourse-text analysis in connection with Kemalist Nationalism and in the context of self-originality; an analytical evaluation has been tried to be carried out to reveal similarities and differences of these two journals In the scope of this evaluation that is based on the used methods and proposed economic, politics, social and cultural models or thesis, all issues of Kadro Journal published between 1931 and 1935, and first publishing season of Ülkü Journal issues published between 1933 and 1941 were examined. Thereby, in addition to analysis of actual reality of single-party period and intellectual acquis of Kadro and Ülkü journals, two different intentions of Kemalist Nationalism, radical left (Kadro Journal) and Radical right (Ülkü Journal) were addressed collectively and comparatively.Keywords: Kemalism, Kemalist Nationalism, Kadro Journal, Ülkü Journal, Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Halk Partisi