Friedrich Nietzsche`nin Sanat Anlayışındaki Dönüşümler

Abstract

Çağımızın en önemli filozoflarından biri olan Nietzsche'yi anlayabilmek için eserlerine olduğu kadar, yaşamına da bakmak gerekir. O hayatının büyük bir bölümünü sonu gelmez baş ağrıları ve ayağa dahi kalkmakta zorlandığı hastalıklarla uğraşarak geçirmiştir. Nietzsche'nin eserlerinde en çok görülen ve bilinen üstinsan, güç istemi, ebedi dönüş ve Tanrı'nın ölümü gibi fikirleri oldukça çarpıcı etkiler yaratmıştır. Onun bu felsefi düşünceleri psikoloji, edebiyat ve sanat gibi alanlarda da oldukça ses getirmiştir. Bu çalışma da Nietzsche'nin hayatını etkileyen önemli olayların, onun yazım ve düşünüm dünyasındaki etkilerini ortaya koymaya çalışacaktır. Nietzsche'nin özellikle sanata dair düşünceleri ve buna bağlı olarak da yazım tarzının değiştiğini kabul ederek üç döneme ayırmak mümkündür. İlk dönemde Schopenhauer etkisinde bir Nietzsche'den bahsetmek gerekir. Bu etkinin 1871-1878 arası sürdüğü söylenebilir. Onun 1878'den sonra Schopenhauer ve Wagner etkisinden çıkmasıyla adeta yeni bir Nietzsche ile karşılaşılır. Bu dönemde ilk dönemine göre daha özgün ve bağımsız eserler ortaya çıkar. Nietzsche'nin son ve en çarpıcı eserlerini verdiği dönem ise 1883'ten aklı dengesini kaybedene dek geçen zamanı içine alır. Rahatsızlıkları dayanılmayacak derecede olan Nietzsche, bu dönemde oldukça verimli ve etkili eserler yazar ki bunlardan en önemlisi Zerdüşt'tür. Nietzsche'nin düşünce dünyasındaki bu değişimleri açıkça ortaya koyarak onun sanat anlayışını üç dönemde ele almak oldukça yerinde olacaktır. Nietzsche'nin yaşamını ve sanata dair bakışını daha derinden irdeleyerek bu sanat anlayışının ayrıldığı üç dönemi net bir şekilde ortaya koymak çalışmanın amacıdır.

To be able to understand Nietzsche, one of the most important philosophers of our age, it is necessary to look at his life as well as his works. He has spent most of his life dealing with endless headaches and diseases that will make it harder to even get up. Ideas such as the super-man, the will to power, the eternal return and the death of God, which are widely known in Nietzsche's works, have had striking effects. His philosophical ideas have had effects also in such fields as psychology, literature and art. In this study, it will be tried to reveal the effects of important events affecting Nietzsche's life on his writing and thinking. It is possible to divide Nietzsche's overall thoughts into three periods by accepting that his thoughts -especially on art- have changed and consequently his writing style as well. It is necessary to talk about a Nietzsche under the influence of Schopenhauer in the first period. It can be said that this effect lasted between 1871-1878. Almost a new Nietzsche is encountered when he get out of this influence of the Schopenhauer and Wagner after 1878. In this period, more original and independent works emerge than the first period. The period when Nietzsche gave his last and most striking works include the duration from 1883 until he lost his mental balance. Nietzsche, whose disease was unbearable at that period, wrote very productive and effective works and the most important one of these is Thus Spoke Zarathustra. By explicitly revealing these changes in Nietzsche's world of thought, it would be quite appropriate to discuss his understanding of art in three periods. The aim of the study is to examine Nietzsche's life and his view of art more deeply and to reveal clearly the three periods in which this understanding of art is separated.