Fotoğraf üzerinden milli mücadele`de Türk kadını (1919-1922)

Abstract

19. yüzyıldan itibaren dünya geneline bakıldığında kadınların statülerindeki değişimin savaşlar, devrimler ve sosyal olaylar gibi kısa dönemli veya endüstrileşme, şehirleşme, eğitim ve istihdam benzeri uzun süreçler sonucunda meydana geldiği görülmüştür. Bu bağlamda Türk kadını Balkan ve Birinci Dünya Savaşları ve Milli Mücadele döneminde basın, edebiyat, cemiyet, askeri üretim, sağlık çalışmaları, lojistik ve cephede savaşmak gibi hemen her alanda aktif bir rol oynamıştır. Trablusgarp, Balkan, Birinci Dünya Savaşları ve Milli Mücadele döneminde kadınlar bu faaliyetleri yerine getirirken, toplumsal ve geleneksel sorumluluklarını ihmal etmemiştir.Osmanlı Devleti'nin 1918 yılında Mondros Mütarekesini imzalaması ve İtilaf Devletleri'nin Anadolu'yu işgal etmesi sonucunda Türk halkı, siyasi, beşeri, sosyal, ekonomik ve sağlık olarak bütün haklarından mahrum bırakılmıştır. Dolayısıyla 1919-1922 yılları arasında yaşanılan Milli Mücadele döneminde Türk halkı işgallere karşı teşkilatlanmaya başlayarak, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde topyekûn mücadele için harekete geçmiştir. Anadolu'da erkeklerin cephelerde olması, kadınların geri hizmetlerde daha fazla çaba göstermesine zemin hazırlamıştır. Bu dönemde siyasi ve askeri olarak gerçekleşen her gelişmede, kadınların varlığı somut bir şekilde ortaya çıkmıştır. Kadınlar, işgallere karşı önce cephe gerisinde miting ve cemiyet çalışmalarına ağırlık vermiştir. Kadınlar daha sonra askeri üretim ve tıbbi faaliyetler çerçevesinde, Türk Ordusuna destek sağlamışlardır. Cephede ise tıbbi müdahale ve sevkiyat hizmetleri ile işgal güçleriyle fiilen savaşmak gibi vazifeleri yerine getirmişlerdir. Türk kadınının bu çok yönlü faaliyetleri, rolleri, misyonları ve imajları fotoğraflara açık bir şekilde yansımıştır. Bu bağlamda fotoğraflar, Türk kadınının Milli Mücadele yıllarında cephe ve cephe gerisinde üretken, anaç, fedakâr ve merhametli yönüne ve vasfına tanıklık etmiştir. Bu çalışmada fotoğraflar aracılığıyla Türk kadınının Milli Mücadele'deki faaliyetleri, rolleri ve imajları üzerinden bir değerlendirme yapılacaktır. Ayrıca bu dönemin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel yönü de ortaya konulacaktır.Anahtar Kelimeler: Fotoğraf, Görsel, İmaj, Kadın, Milli Mücadele, Rol, Türkiye.

Looking at the world from the 19th century onwards, it has been observed that the changes in women's status have occurred as a result of short periods such as wars, revolutions and social events, or as a result of long processes such as industrialization, urbanization, education and employment. In this context, Turkish women played an active role in almost every field such as press, literature, community, military production, health studies, logistics and fighting in the Balkan and First World Wars and National Struggle periods. During the During Tripoli, Balkan, First World Wars and National Struggle, women did not neglect their social and traditional responsibilities while carrying out these activities.As a result of the signing of the Mondros Armistice in 1918 by the Ottoman Empire and the occupation of Anatolia by the Entente States, the Turkish people were deprived of their political, humanitarian, social, economic and health rights. Therefore, during the National Struggle between 1919-1922, the Turkish people started to be organized against the invasions and took action for total struggle under the leadership of Mustafa Kemal Pasha.Because the men were population of the country took place in fronts, this fact affected women to struggle more in the behind front. In every period of political and military developments in this period, the existence of women emerged in a concrete way. Women concentrated on the rallies and community activities behind the front against the occupations. Women later provided an important support to Turkish Army in the context of military production and medical activities. On the other hand, they performed their duties such as medical intervention and dispatch services and fighting actual occupation forces. These versatile activities, roles, missions and images of Turkish women are clearly reflected in the photographs. So that, the photographs witnessed the productive, rooted, self-sacrificing and compassionate aspects and qualities of Turkish women in the years of the National Struggle on the frontline and back.In this study, an assessment will be made on the activities, roles and images of Turkish women in the National Struggle through photographs. In addition, the social, political, economic and cultural aspects of this period will be revealed.Key Words: Image, National Struggle, Photography, Role, Turkey, Visual, Woman.