SSCB`nin dağılmasından sonra Türk-Rus ilişkilerinde Pantürkizm faktörü

Abstract

19. asırda ortaya çıkan PanTürkizm, Türk Halklarının `siyasal kimlik arayışı`sürecinde, bazen yeni bir ideolojinin, bazen de millî bir stratejinin belkemiğini teşkiletmiştir. Ortaya çıkmasıyla birlikte Türk-Rus ilişkilerinde tesirini gösterenPanTürkizm önemli bir faktör olarak Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşıdönemlerinde Türk-Rus ilişkilerini olduğu kadar Türkistan'ı da şekillendirmiştir.Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından Türkiye, Rusya ve Türkistan'da siyasal,akademik ve entelektüel bir ilgi odağına dönüşen bu fikir akımının özgünlüğü,yeryüzünün en büyük kıta alanını tanımlamayan Türkistan'ı yeni bir ideolojik,siyasal, kültürel, medenî, stratejik, jeostratejik, jeosiyasî merkezin jeotarihî alan vekader üzerine oturtmuş olmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışma, Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı ve Soğuk Savaşsonrası dönemlerde PanTürkizm fikrinin Türk-Rus ilişkilerinde siyasal, stratejik,jeostratejik, jeopolitik ve jeosiyasî alanlar üzerindeki tesirlerini ve bu tesirlerinTürkiye-Türkistan, Türkistan Rusya ilişkilerinde ne tür faktör olduğunu ortayakoymayı maksat edinmektedir. Dolayısıyla çalışmanın odak noktası, PanTürkisthareketten/Pantürkizmin tarihinden ziyade, Türkiye ve Türkistan'ın jeotarihî alanı,kaderi ve yüzleşmesinde PanTürkizm faktörünün yeri ve önemi olacaktır. Öteyandan, bu fikir akımına Türkiye, Türkistan ve Rusya'daki yaklaşımlarınincelenmesi ve Türk-Rus ilişkileri üzerindeki tesirlerinin ve faktör oluşunubelirlenmesi de çalışmanın öncelikli maksatları arasındadır. PanTürkizme Türkiye,Türkistan ve Rusya'nın yaklaşımlarında olan benzerliklerin ve farklarının ortayakonulması, PanTürkizmin Türkiye, Türkistan ve Rusya'nın siyasal, iktisadî,jeostratejik ve jeosiyasî koşullarıyla ne ölçüde bağdaşabildiği, bağdaşmayannoktaların neler olduğu ile ilgili değerlendirmeler ve çözümlemelerde yapılacaktır.

PanTurkism, which emerged in the 19th century, was the backbone of a newideology and sometimes a national strategy in the process of seeking politicalidentity in of Turkish Peoples. PanTurkism, which has influenced Turkish-Russianrelations with its emergence, shaped Turkestan as well as Turkish-Russian relationsduring World War I, World War II periods as an important factor. After the end ofthe Cold War, Turkey, Russia and Turkestan political, originality of academic andintellectual focus to turn this idea flows, identify the largest continental areas of theearth Turkistan a new ideological, political, cultural, civil, strategic, geo-strategicThis is due to the fact that the geopolitical center is based on the geohistorical areaand destiny. In this study, the First World War, the Second World War and post-Cold Warera in the political in Turkish-Russian relations the idea of pan-Turkism, strategic,geo-strategic, geopolitical and geopolitical field and their efficacy on the effects ofTurkey-Turkestan, Turkistan to reveal what kind of factor in Russian relationspurposes learn is. Therefore, the focus of the study, the pan-Turkism movements /rather than the history of Pan-Turkism, Turkey and Turkestan geohistorical space,will be replaced and the importance of pan-Turkism factor in the fate and face. Onthe other hand, the idea flows to Turkey, Turkestan and examining the approaches ofRussia and determining the effect on the Turkish-Russian relations and is also amongthe primary purpose of the study consists factor. PanTurkism on Turkey, Turkestanand to determine the similarities and differences that Russia's approach, pan-Turkismin Turkey, Turkistan and Russia's political, economic, to what extent consistent withits geostrategic and jeosiyasî conditions, assessment of what is happening in theincompatible point will be made in and analysis.