İç Anadolu bölgesinde bulunan Tabanidae (Diptera) türleri üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışma ile iç Anadolu Bölgesinde bulunan Tabanidae türleri, bunların habitatları ve mevsimsel dağılışları incelenmiştir. Bu amaçla 1984-1986 yılları arasında tç Anadolu Bölge sinde Ankara, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Kayseri, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas ve Yozgat illerine gidilmiştir. Bu illerde farklı vejetasyon ve yüzey şekillerine sahip olan yerler çalışma merkezleri olarak seçilmiş; çalışma merkezle rinde Tabanidae örnekleri genellikle göl çevresindeki çayırlar, dere kenarlarındaki ekili alanlar ve orman açıklıklarında bulunmuştur, örnekler konakçı üzerinden tek tek el ile alınarak veya konakçıdaki tabanid üzerine siyanürlü öldürmü şişeleri kapatılmak suretiyle toplanmıştır. Bu çalışmada toplam 3434 Tabanidae örneğinden 9 cinse ait 51 tür tesbit edilmiş; bunlardan 32 tür İç Anadolu Bölgesinden, Hybomitra (Sipala) acuminata Loew, 1858 türü ise Türkiye'de ilk kez bildirilmiştir, Tesbit edilen türlere ait en önemli morfolojik özellikler ve bunların teşhisinde rol oynayan morfolojik farklılıklar teşhis anahtarı şeklinde düzenlenmiştir. Bulunan Tananidae türlerinin %19.9'unu Tabanus bromius Linne, 1761/ %12.4'ünü T. bifarius Loew, 1858^ %11.9'unu r. autumnalis Linne, 1761, %6.24'ünü T. glaucopis Meigen, 1820, %3.11'ini T. unifasciatus Loew, 1858. %3.02'sini T. leleani Austen, 1820, %2.32'sini t. lu- natus Fabricius, 1794, %1.83'ünü r. eggeri Schiner, 1868,%1.10'unu T. spectabllis Loew, 1858, %0.93'ünü T. exclusus Pandelle, 1883, %0. 72' sini t. cordiger Meigen, 182 0 ve T. quatuornotatus Meigen, 1820, %0.40'mi T, indrae Gauzer, 1839, %0.37'sini T.simovae Leclercq, 1969, %0.34'ünü T.miki Brauer 1880 ve T. spodopterus Meigen, 1820, %0.20'sini T. reqularis Jaennicke, 1866/ %0.11'ini T. fraseri Austen, 1925 / %0.06 'sxni T. briani Leclercq, 1962, %0.03'ünü T. oppugnator Austen, 1925 ve T. tergestinus Egger, 1959, %7. 77 'sini Haematopota sewelli Austen, 1920, %3.11'ini H» plu- vialis Linne, 1761, %1.92'sini H. kemali Szilady, 1923; %1.80'ini H.bigoti Gobert, 1881, %1.10'unu h. hennauxi Leclercq, 1967; %0.64'ünütf. pavlovskii Hauser, 1960, %0. 34 'ünü H.italica Meigen, 1804, %0.11'ini H. latebricola Austen, 1925, %0. 087 'sini H. pallens Loew, 1960, %0.03'ünü H. crassicomis Wahlbergi, 1848, %4.8'ini chrysops (Heterochrysops ) flavipes Meigen 1804, %1.25 Ch, (Chysops) pictus Meigen, 1820, %0.58'ini Ch. (Peter- senichrysops) buxtoni Austen, 1822, %0.3'ünü Ch. (Chrysops) caecutiens Linne, 1761, %0.087'ni Ch. ( Petersenichrysops ) hamatus Loew 1855, %0.4'sini Hybomitra (Hybomitra) ciureai Seguy, 1937, %0.3'ünü H. (Hybomitra) expollicata Pandelle, 1883; %0.087'sini H. (Hybomitra) ukraimca Olsufjew, 1952, %0.06'sinl H. (Moucheamyia) decora Loew 1858, %0. 03 'ünü Hybomi t ra (Sipo- la) acuminata Loew 1858, %3.02'sini Atylotus flavogutta- tus Szilady, 1915, %0.20'sini A. hendrixi Leclercq,1967, %0.03'ünü a. agricola Wiedemann 1822, %0.93'ünü silvius (Nemo- rius) vitripennis Meigen, 1820, %0.03'ünü S. (Nemorius) irri- tans Ricardo, 1901 ve S. (Silvisg) variegatus Fabricius 1805, %5.00'mx Dasyrhamphis umbrinus Meigen, 1820, %0.03'ünüD. nigritus Fabricius, 1794, %0.49'unu Therioplectes tricolor Zeller, 1842 ve %0.087'sini Philipomyia aprica Meigen, 1820 oluşturmuştur. Bu türlere ait orijinal şekiller çalışmanın sonuna eklenmiştir. Tabanidae türlerinin konakçılara göre dağılımında Tabanus autumnalis ' in (%22.5) en fazla sığırlarda, Tabanus bromius 'un (%19.2) merkeplerde, DasyPhamphis umbrinus 'un (%50.9) atlarda, Chrysops (Heterochrysops) flavipes ' in (%0.01) sadece insanda bulunduğu anlaşılmıştır, Tabanus bromius, Tabanus guatuornotatus, Tabanus indrae, Tabanus leleani, Dasyrhamphi s umbrinus ve Tabanus regularis meskenlerde sırasıyla %82.8, %10,1, %3.03, %2. 02, %1.01 oranında bulunmuştur. îç Anadolu Bölgesinde Tabanidae türlerinin mayıs ayının başlangıcından ağustos ayının sonuna kadar konakçıları üzerinde bulunduğu; mayıs ayında (%0.2) ortaya çıkan Tabanidae türlerinin, haziran (%41.4) ve temmuz (%56.3) aylarında arttığı, buna karşılık ağustos ayında (%2) oldukça azaldığı, eylül ayın da ise hiçbir Tabanidae örneğine rastlanılmadığı tesbit edilmiştir.

This study was carried out to determin the species of Tabanid flies, their biotops and seasonal distribution in the Central Anatolia. Specimens of Tabanid flies were collected from the provinces of Ankara, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Kay seri, Kırşehir, Niğde, Sivas and Yozgat in the Central Anatolia during the years of 1984 to 1986. The places having different vegetation and land forms were selected at the above localities. Tabanid specimens were found in the grassland around lakes, cultivated lands near watercourses and forest clearing. They were collected from host by hand or by bottles containing cyanide. Totaly 3434 specimens were collected from these localities and 51 species of 9 genera were identified. Of these species, 32 are recorded for the first time in the Central Anatolia and Hybomitra (Sipala) acuminata Loew, 18 58 is a new record for Turkey. The most important morphological characteristics of the recovered species were described and an identification key was made on the base of these properties. The Tabanid specimens composed of 19.9% Tabanus bromius Linne, 1761, 12.4% T. bifarius Loew, 1858, 11.9% To autumnalis Linne, 1761, 5.24% T. glaucopis Me i gen, 1820, 3.11% T. unifacsciatus Loew, 1858, 3.02% T. leleani Austen, 1820,2.32% T. lunatus Fabricius, 17 94, 1.83% T.eggeri Schiner, 1868,1.10% t. spectabilis Loew, 1858, 0.93% T.exlusus 134 Pandelle, 1883, 0.72% T. cordlger Meigen, 1820 and T. quatuor- natatus Meigen, 1820, 0.40% T. indrae Gauzer, 1839; 0.37% T. simovae Leclercq, 1959, 0.34% T.miki Brauer 1880 and T. spodopterus Meigen, 1820, 0.20% 2`. reg ularis Jaennicke, 1866,0.11% T. fraseri Austen, 1925, 0.06% T. briani Leclercq, 1962, 0.03% T. oppugnator Austen, 1925 and T. tergestinus Egger, 1959,7.77% Haematopota sewelli Austen, 1920, 3.11% H. pluvialis Linne, 1761, 1.92% H. kemali Szilady, 1923, 1.80% H.bigoti Gobert, 1881, 1.10% H.hennauxi Leclercq, 1967, 0.64% H.pavlovskii Hauser, 1960, 0.34 H. italica Meigen, 1804, 0.11% H. latebricola Austen, 1925, 0.087% H. pallens Loew 1960, 0.03% H.crassicornis Wahlbergi 1848, 4.8% Chrysops (Heterochrysops) flavipes Meigen 1804, 1.25% Ch. (Chrysops ) pictus Meigen, 1820,0.58% Ch. ( Petersenichrysops) buxtoni Austen, 1922, 0.3% Ch. ( Chrysops ) caecutiens Linne, 1761, 0.087% Ch. (Petersenichrysops ) hamatus Loew, 1855; 0.4% Hybo- mitra (Hybomitra) ciureai Seguy, 1937, 0.3% H. (Hybomitr a) expollicata Pandelle, 1883, 0.087% H. (Hybomitra) ukraxnxca Olsufjew, 1952, 0.06% H. (Moucheaemyia) decora Loew, 1858, 0.03% H. (Sipala) acuminata Loew, 1858, 3.02% Atylotus flavo- guttatus Szilady 1951, 0.20% A. hendrixi Leclercq, 1969, 0.03% A. agricola Wiedemann, 1822, 0.93% Silvius (Nemorius) vitripennis Meigen, 1820, 0.03% S` (Nemorius ) irritans Ricardo, 1901 and S. (Silvius) variegatus Fabricius, 1805, 5.00% Dasyrhampis umbrinus Meigen, 1820, 0.03% D.nigritus Fabricius, 1794, 0.49% Therioplectes tricolor Zeller, 1842, and 0.087% Philipomyia aprica Meigen, 1820. The original figures of the species were given at the end of the thesis. 135 Tabanus autumnalis was mostly seen in cattle (22.5%), Tabanus bromius in donkey (19.2%), Dasyrhamphis umbrinus in horse (50.9%) and chrysops (Heterochrysops ) flavipes was found in only human (0.01%). Tabanus bromius, Tabanus guatwnrnotatus, Tabanus indrae, Tabanus leleani, Dasyrhamphis- umbrinus ve Tabanus regularis were also recorded in house at the rates of 82.8% 10.1%, 3.03%, 2.02%, 1.01% respectively. The species of Tabanid flies in the Central Anatolia were found on host from the begining of the May to the end of the August. They appeared 0.2% in May, increased 41.4% in June and 56.3% in July and then decreased 2% at the and of the August. Tabanid species were not present after September at all.