Hacı Paşa`nın Kitab-ı Şifaül Eskam ve Devaül Alam adlı eseri üzerinde incelemeler

Abstract

61 ÖZET Bu çalışmada 16. yüzyıl Osmanlı hakimlerinden Haçı Paşanın kitabı Şifaül Eskam ve Devaül Alanı adlı eseri ele alınmıştır. Kitap biçimsel ve bilimsel bir yaklaşımla ele alınarak incelenmiş gerek kitap hakkında gerekse 16. yüz yıl Osmanlı tıp ve eczacılık uygulamaları hakkında sonuç lara varılmaya çalışılmış, sonucalar tartışılmıştır. elde ettiğimiz sonuçlara göre Hacı Paşa İbni Sina öğretisinin etkisi altındadır. Kitabında pek çok yazardan alıntılar yaptığı yer yer kendi gözlem deneylerini aktar dığı anlaşılmıştır. Dönemin anatomi ve fizyoloji bilgileri noksan ve hatalıdır. Bazı konularda ise yazar doğru teşhis lerde bulunmuştur. Yazar kitabını çok sistematik olmayan bir üslüble kaleme almıştır. Yazarın kitabında sunduğu tedavi yöntem- erinin ve önerdiği ilaçların pek çoğu günümüzde uygulama alanlarını kayb etmişlerdir. Tedavide uygulanan metod polifarmasidir, kullanılan drogların pek çoğu bitkisel kaynaklı olup bazıları ise hay vansal ve mineral kaynaklıdır. Tedavide ilaçların. yanısıra bazı mistik faktörlerden de yararlanılmaya çalışıldığı an laşılmaktadır. Hacı Paşa'nın incelenen bu eseri 16. yüzyıl Osmanlı tıp ve eczacılık uygulamalarına ışık tutan bir eserdir.