Çankırı kentsel açık-yeşil alan sisteminin belirlenmesi

Abstract

Kentlerde betonlaşma sonucu açık-yeşil alanların giderek azalması, rekreasyon alanlarına olan talebin artması, ekolojik temelli sorunların yaşanması gibi sorunlar ülkemiz kentleri için açık-yeşil alan sistemlerinin geliştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Çankırı kent merkezi ve çevresindeki alanlar; bitki örtüsünün seyrekliği, şiddetli erozyon, sel, toprak tuzluluğu gibi problemlerle karşı karşıya kalmış; günümüze kadar, kentin bu sorunlarını peyzajın yapı ve fonksiyon hiyerarşisi içinde değerlendiren ve çözüm üreten bir kentsel açık-yeşil alan sistemi ortaya konulmamıştır. Bu çalışma, Yapraklı, Eldivan, Korgun ilçeleri ile Çankırı kent merkezini kapsayan `Kızılırmak-Korgun Projesi` adlı alt havzada gerçekleştirilmiştir. Çankırı ilinin doğal ve kültürel peyzaj özellikleri, çalışmanın ana materyalini oluşturmuştur. Su ve erozyon süreçlerinin irdelendiği çalışmada, birinci derecede öneme sahip korunma alanları ile potansiyel rekreasyon alanlarını tespit etmek amacıyla, farklı araştırmacıların (Uzun vd. 2012, Şahin vd. 2013) kullandığı yöntemler doğrultusunda mekânsal analizler yapılmıştır. Analizler araştırma alanına ait topografik haritalar, jeoloji, toprak, arazi örtüsü haritaları ve güncel imar planı verilerinin ArcGIS 10.0 CBS yazılımına işlenerek üst üste çakıştırılması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Çankırı kentinin peyzaj bileşenlerinin yapısal ve fonksiyonel özellikleri, açık-yeşil alan sistemi planlama yaklaşımlarına göre irdelenerek kent için etkin bir kentsel açık-yeşil alan sistemi önerisinde bulunulmuştur.ANAHTAR KELİMELER: Kentsel yeşil alan sistemi, peyzaj karakteri, Çankırı.

Decreased open green areas, increased demands for recreational areas, and increased ecological based problems resulted in needs for developments of open green systems in cities in Turkey. Çankırı urban and its ambience are faced serious problems such as poor plant cover, severe erosion, flooding, and soil salinity. To date, no green-open area systems have been developed, evaluating and mitigating these problems in a structure-function concept of landscape components. This study was carried out in the sub-basin called `Kızılırmak-Korgun Project` which covers the districts of Yapraklı, Eldivan, Korgun and Çankırı urban. Natural and cultural landscape characteristics of Çankırı province were the main subject and vital material of the study. In the study which analyzed the water and erosion processes, spatial analyzes were performed in accordance with the methods used by different researchers (Uzun vd. 2012, Şahin vd. 2013) in order to identify both primary protection areas and potential recreation areas. The analyzes were performed by overlaying the topographical maps, geology, soil, land cover maps and current master plan data of the research area in ArcGIS 10.0 GIS software. In the study, structural and functional properties of landscape components of Çankırı urban and its ambience were evaluated by green-open planning concept, and an urban green-space system was proposed for Çankırı.Key Words: Urban green space system, landscape character, Çankırı.