Değişik yetiştirme ortamlarında üretilen farklı orijinli tüplü sarıçam (Pinus sylvestris L.) fidanlarının bazı morfolojik özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

Ağaçlandırma çalışmalarında özellikle kurak ve yarıkurak bölgelerde tüplü fidan kullanımı başarıyı artırmaktadır. Tüplü fidan üretiminde ise dolgu materyali fidan gelişimini ve kalitesini de etkilemektedir. Bu çalışmada, farklı orijin ve değişik yetiştirme ortamlarının Sarıçam (Pinus sylvestris L.) fidanlarının gelişimi üzerine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada kullanılan tohumlar Ankara Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden ve Çerkeş Orman Fidanlığından temin edilmiştir. Araştırmada kullanılan fidanların üretiminde 7 farklı yetiştirme ortamı (A- %100 Torf; B- %50 Torf, %25 Perlit ve %25 Zeolit; C- %80 Torf, %10 Perlit ve %10 Zeolit; D- %40 Torf, %30 Göknar Humusu, %20 Zeolit ve %10 Perlit; E- %40 Torf, %40 Orman Toprağı, %10 Perlit ve %10 Göknar Humusu; F- %50 Orman Toprağı, %20 Torf, %20 Humus ve %10 Perlit ve G- %60 Orman Toprağı, %10 Göknar Humusu, %10 Hayvan Gübresi, %10 Zeolit ve %10 Tarım Ponzasıdır) kullanılmıştır. Ekimler 2016 yılı Haziran ayında 11 cm x 25 cm boyutlarında polietilen naylon kaplara yapılmıştır. Çimlenme başladıktan sonra, ilk çimlenmeyi gerçekleştiren orijin tespit edilmiştir. Fidanlar 1 yaşına geldiklerinde boy (cm) ve kök boğazı çapı (mm) değerleri ölçülmüş ve ayrıca hayatta kalan fidanların sayılması suretiyle fidan yüzdeleri belirlenmiştir. Ölçümlerden sonra bulunan değerler SPSS istatistik paket programında, basit ve çoğul varyans analizi uygulanarak değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda fidanların morfolojik özellikleri arasındaki ilişkilere bakılmış ve buna göre kalite değerlendirmeleri yapılmıştır. Sonuç olarak 1 yaşındaki fidanlarda orijin ve yetiştirme ortamı bakımından kök boğazı çapında Eskişehir/Çatacık-Değirmendere orijinli tohumların ve B-C-D yetişme ortamlarının; fidan boyunda ise yine Eskişehir/Çatacık-Değirmendere orijinli fidanlar ve B ve C yetiştirme ortamının başarısının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Use of tubed seedlings has increased afforestation efficiency in arid and semi-arid regions. The growth medium used in tubes affects seedling growth and quality. In this study, effect of different origins and growth media on Scotch pine (Pinus sylvestris L.) seedlings were evaluated. The seeds were obtained from Ankara Forest Trees and Seeds Breeding Research Institute and Çerkeş Forest Nursery. Seven different growth media: A) 100% turf; B) %50 turf, 25% perlite, 25% zeolite; C) 80% turf, 10% perlite, 10% zeolite; D) 40% turf, 30% perlite, 20% zeolite; E 40% turf, 40% perlite, 20% zeolite; F) 50% forest soil, 20% turf, 20% humus, 10% perlite; and G) 60% forest soil, 10% fir humus, 10% animal manure, 10% zeolite, 10% agricultural pumice were prepared. The Scotch pine seeds were sown in 11 cm wide and 25 cm deep polyethylene nylon containers, fillet with above mentioned growth mixtures, in June 2016. After the germination, fist germinated origins were recorded then height (cm) and the root collar diameter (mm) were measured and the survival percentage was determined on the 1-year old seedlings. The data were analyzed using two-way ANOVA and differences among the morphological variables of origins were determined and finally quality of origins were evaluated. The results showed that 1+0 aged Scotch pine seedlings of Eskişehir/Çatacık-Değirmendere origin grown at mixtures B, C and D had significantly greater root collar diameter and that those seedling of the same origin grown in the mixture B and C had significantly greater seedling height than the rest of the seedlings.