Koyunlarda kuzulamanın kontrolü üzerinde çalışmalar

Abstract

39 - 6. ÖZET Bn çalışmada, gebeliğin 139-141. günleri, arasında olan 84 adet Ramlıç ırkı koyu na; deksametazon, ritodrin hidroklorür ve oksitosin uygulanarak koyunlarda kontrollü kuzulama üzerinde çalışıldı. Çalışmada kullanılan hayvanlar 12'şer adetlik 7 gruba ayrılarak, gebeliğin 141. gü nünde saat 17.00'de, 1. gruptaki hayvanlara 16 rag, 2. gruptaki hayvanlara 24 mg i. m. deksametazon, gebeliğin 141. gününde saat Î7.00'de 16 mg deksametazon uygulanmasın dan sonra gebeliğin 143. gününde saat 6.00'da, 3. gruptaki hayvanlara 5 mg, 4. grupta ki hayvanlara 25 mg i.m. ritodrin hidroklorür ve gebeliğin 140. gününde saat 19.00'da 16 mg deksametazon uygulanmasından sonra gebeliğin 142. gününde saat 7.00'de, 5. gruptaki hayvanlara 25 mg ritodrin hidroklorür ve 50 III oksitosin i.m. olarak aynı an da, 6. gruptaki hayvanlara 25 mg ritodrin hidroklorür uygulanıp 6 saat sonra da saat 13.00'de 50 III oksitosin i.m. olarak enjekte edildi. 7. gruptaki hayvanlara hiçbir ilaç uygulaması yapılmadan kontrol grubu olarak bırakıldı. Uygulama grubundaki tüm hayvanlardan deksametazonun enjeksiyonunun aygu- landığı günden başlayarak, doğum zamanına kadar hergün vena jugularisten kan örnek leri alındı. Kontrol grubundaki hayvanlarda kan alma işlemi, gebeliğin 139, 141, 143 ve 145. günlerinde yapıldı. Toplanan kanlar santrifüje edildi, serumları çıkarıldı ve - 20°C'de saklandı. Daha sonra serumların, EIA yöntemiyle progesteron düzeyleri ölçüldü. Elde edilen sonuçlara göre. kontrol grubundaki koyunlarda ortalama gebelik sü resi 151,16 + 3,58 gün kadar olup, doğumlar 149 ile 162 gün arasında dağılmıştı. Uygula ma grubundaki hayvanlarda ise. son ilaç uygulamasından sonra sırasıyla ortalama ola rak S3,28 + 12,36, 53,59 + 13,99, 24,28 T 21,59, 3S.67 + 19,55, 23,95 t 21,79 ve 9,10 T 7,52 saat sonra doğumlar görüldü. Birinci ve ikinci gruplardaki hayvanlarda, ilaç uygulaması ve doğum zamanı ara sında belirgin bir fark yoktu (p > 0,05). Ritodrin hidroklorür uygulanmasıyla, 3. grup taki hayvanlarda ortalama 8.00, dördüncü gruptaki hayvanlarda ise ortalama 19.39 saat lik bir doğum gecikmesi görüldü. Son enjeksiyon zamanıyla doğum zamanı arasında, tüm gruplarda alman sonuçlar ile altıncı grupta alman sonuçlar karşılaştırıldığında ortaya çıkan fark çok önemli bulundu (p < 0,001). Birinci ve ikinci gruplardaki hayvanlarda enjeksiyon zamanından sonraki 24 saat içinde doğum görülmemesine karşın, 3., 4., 5. ve 6. gruplardaki koyunlarda son enjek siyondan sonraki 24 saat içinde sırasıyla, % 75, 25, 66.6 ve 91.6 oranında doğumlar gö rülmüş olup, bu gruplarda doğumlar sırasıyla % 44.5, 33.4, 50 ve 27.28 oranında gece vakitlerine (saat 20.01-05.00) rastladı. Birinci ve ikinci gruplardaki hayvanlarda tüm doğumlar enjeksiyon zamanının 24. saatinden sonra görülmesine karşın, 3., 4., 5. ve 6. gruplardaki koyunlarda, son enjek siyonun 24. saatinden sonra sırasıyla % 25, 75, 33.4 ve 8.4 oranında doğumlar görüldü. 1., 2., 3., 4., 5. ve kontrol gruplarında son enjeksiyon zamanının 24. saatinden sonra doğumların gece vakitlerine rastlama oranıysa sırasıyla % 2S, 25, 33.4, 66.6, 50 ve 67 kadarken, 6. grupta gece doğum olayı görülmedi.- 40 - Uygulama hayvanlarından alınan kan örneklerinde, ilk uygulama gününden doğu ma kadar kan serum progesteron düzeylerinde düşme görüldü. Doğumları uyarılmış ko yunlarda, ritodrin hidroklorür uygulamalarının kan serum progesteron düzeyi üzerine etkisi olmadı ve bu gruplarda da doğum gecikmesine rağmen kan serum progesteron düzeyinde düşme görüldü. Kontrol grubundaki hayvanlarda ise kan serum progesteron düzeyinde bir düşme gözlenmedi. Koyunların yaşlarının, ikizlik durumlarının uygulamaların sonuçlan üzerine bir etkisi olmadı. Uygulama yapılan tüm hayvanlarda, deksametazon enjeksiyonundan 24 saat son ra memeler gelişmeye başladı ve doğumdan sonra laktasyon çok iyiydi. Uygulamaların anne ve yavru sağlığı üzerine önemli bir yan etkisi olmadı. Reten- siyo sekundinarum hiçbir hayvanda gözlenmedi. Ancak kontrol grubunda bir hayvanda prolapsus vagina görüldü. 3., 4. ve 5. grupta olan 3 koyunun doğumuna kuzuların hata lı prezentasyon ve pozisyonlarından dolayı müdahale edildi ve kuzular canlı olarak kur tarıldı. Çalışmada toplam 106 kuzu canlı ve sağlıklı olarak doğdu. Ölü doğum görülmedi. Doğan kuzuların SO tanesi dişi, 56 tanesi erkekti. 22 koyun ikiz doğum yaptı. Uygulama ve kontrol grubundaki koyunlardan doğan kuzuların doğum ağırlıkları arasında bir fark görülmedi. Uygulama gruplarından ilk beş grupta, % 10-15 arasında bir süt annelik problemi görülmesine karşın, 6 grupta böyle bir olay gözlenmedi. Uygulamaların bir sonraki fertilite üzerine de bir etkisi olmadı. Sonuç olarak, koyunlarda gebeliğin 140. gününden sonra, saat 19.00*da uygulana cak olan 16 mg deksametazon enjeksiyonunu takiben 36 saat sonra 25 mg ritodrin hid roklorür ve 6 saat sonrada 50 III oksitosin uygulamalarının, kontrollü kuzulamada en uygun yöntem olduğu kanısına varıldı.

- 41 - 7. SUMMARY STUDIES ON THE CONTROL OF LAMBING IN SHEEP In this study, controlled lambing of 84 Ramlic sheep with dexamethasone, ritod- rine hydrochloride and ox3'tocine treatment during the 139th and 141st days of pregnancy was investigated. Animals used in this study were divided into seven groups, each composing of 12 individuals. Animals in group 1 and group 2 were injected intramusculary with 16 mg and 24 mg of dexamethasone, respectively, on the 141st day of pregnancy at 17.00 hours. After inoculating 16 mg of dexamethasone on the 141st day of pregnancy at 17.00 hours, animals in groups 3 and 4 were injected intramusculary with 5 mg and 25 mg of ritodrine hydrocloride, respectively, on the 143rd day of pregnancy at 6.00 hours. Animals of the fifth group were injected intramusculary with 25 mg of ritodri- ne hydrocloride and 50 IU of oxytocine simultaneously on the 142nd day of pregnancy at 7.00 hours after being injected with 16 mg of dexamethasone on the 140th day of pregnane)' at 19.00 hours. Animals of the sixth group were inoculated with 25 mg of ritodrine hydrocloride and 6.00 hours later at 13.00 hours they were reinoculated with 50 IU of oxytocine intramusculary. Animals of the seventh group were left as uninoculated control group. Starting from the injection of the dexamethasone until the day of parturition, blood samples were collected from the treated animals via vena jugularis. Blood samp les were also collected from the animals of the control group on the 139, 141st, 143rd and 145th days of pregnancy. Sera were obtained by centrifuging the blood samples and kept frozen at -20 °C until used. Progesterone levels of all these serum samples were evaluated with EIA method. Results obtained suggested that the mean pregnancy period in the animals of control group was 151,16 + 3,58 days and the parturitions seemed to appear between 149 and 162nd days. In the experimental animals, parturitions were observed at 53,28 + 12,36, 53,59 `+ 13,99, 24,28 + 21,59, 3S.67 ? 19,55, 23,95 + 21,79 and 9,10 T 7,52 hours after the last injection, respectively. A significant difference between the drug administration and time of parturition has not been detected in the first and second groups of animals (p > 0,05). However, after the inoculation of ritodrine hydrocloride, a retarded parturition of approxima tely 8.00 and 19.39 hours were observed in the third and fourth groups of animals, respectively. The difference between the sixth group and the rest was found to be very significant when the results of last injection and parturition times were compa red (p < 0,001). Although, parturition has not been observed in animals of groups 1 and 2 after the first 24 hours of last injection, during the same period, parturition rates of 75%, 25%, 66,6% and 91,6% were recorded in the animals of groups 3, 4. 5 and 6, respectively. In these groups parturition was more likely to occur at night (20.01 - 05.00 hours) with a rate of 44,5%, 33,4%, 50% and 27,28%', respectively.- 42 - Animals belonging to groups 3, 4, 5 and 6 had parturition rates of 25%, 75%, 33,4% and 8,4% respectively during the first 24 hours after the last injection, while, animals belonging to groups 1 and 2 had all their parturitions after the first 24 hours. After the first 24 hours of last injection the rate of parturitions at night were recor ded as 25%, 25%, 33,4%, 66,6%, 50% and 67% in groups 1, 2, 3, 4, 5 and control, while, no parturitions at night was observed in the sixth group. The examination of blood samples revealed that, starting from the first injec tion time until the date of parturition, blood serum progesterone levels declined gradually. Ritodrine hydrocloride treatments had no effects on blood serum progeste rone levels in sheep whose parturitions have been provoked, and in these groups, although the time of parturition has retarded a decline in the blood serum progestero ne levels was observed. On the other hand, no decline was measured in the animals of the control group. The ages and the twins of sheep had no effects on the results of the study. In all the treated animals, mammary glands began to develop 24 hours after the dexamethasone injection and the lactation was very rich after the parturition. Treatments did not show any side-effects both in sheep and Iambs. None of the animals had retentio secundinarum. Nevertheless, only one animal in the con trol group had prolapsus vagina. 3 sheep from groups 3, 4 and 5 had obstetrical manipulations because of the improper presentations and positions of the lambs and fortunately all their lambs were saved. A total of 106 lambs have parturated as live and healthy. No still-birth was recorded. Among the lambs that have parturated, 50 were female and 56 were male. 22 sheep had twin-sisters. There was not any differences among the weights of lambs, at the time of par turition, that have been parturited by the experimental and control groups. Although a cross-mothering problem with a rate of of 10-15% was observed in the first 5 groups, the sixth group was found to be free from this problem. Treatments had no effects on the subsequent fertility. At the end of the study. 36 hours after the first injection of 16 mg of dexa methasone on the 140tn day of pregnancy at 19.00 hours, injection of 25 mg of ritod rine hydrocloride with a subsequent injection of 50 III of oxytocine, administered 6 hours after the second treatment, was found to be the best method in controlled lambing.