Rhus coriaria L. (sumak) bitkisi yaprak ve meyvaları üzerinde formakognozik çalışmalar

Abstract

- 63 ÖZET Bu çalışa ülkemiz açısından ekonomik öneme sahip Rhus coriaria L. bitkisinin, yaprak ve meyvaları üzerinde yapılmış tır. Farklı iki bölgeden toplanan (Artvin ve Mut) örnekler morfolojik, anatomik ve kimyasal acıdın karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada bitkinin yaprak ve meyva özellikleri şekilleri de çizilerek daha ayrıntılı incelenmiştir. Foliol ve meyvadan aldığımız enine kesilen uygun reaktifler içinde mikroskopta incelenmiş ve anatomik çizimleri yapılmıştır. Kimyasal açıdan ise etken madde teşhisi ve bu teşhise cevap veren gruplar ( antosiyanozit, tanen, uçucu yağ, sabit yağ) için miktar tayinleri yapılmıştır. Ayrıca meyvada oldukça bol miktarda bulunan sabit yağın özellikleri belirlenmiş ve hazırlanan metil esterleri GSK ile incelenmiştir. GSK incelemesinde perikarp ve semen kısmının major yağ asidi olarak oleik asit ve palmitik asit taşıdığı belirlenmiştir. Her iki yöreden toplanan örnekler etken madde tanıma reaksiyonlarına aynı cevabı vermesine rağmen etken madde miktar tayinleri iki bölge için fark göstermektedir. Tanen ve antosiyanozit miktarı Artvin örneklerinde, uçucu yağ ve sabit yağ miktarlarda Mut örneklerinde daha fazla bulunmuştur. Bu sonuçlara göre Artvin örnekleri yapraklarının tanen kaynağı olarak tercih edilebileceği sonucuna varılmıştır. Ancak her i iki bölge örneklerinde de bulunan sonuçların TSE sumak standardında istenilen değerlere uygun olduğu görülmüştür. 3u nedenle baharat olarak her iki yöreden de toplanan meyva perikarpları kullanılabilir.

64 - SUMMARY This research is carried out on the leaves and fruits ^ fihuş coriaria L. which has economical importance for Turkey. The samples that are collected from two different regions ( Artvin and Küt ) have been campared and contrasted anato mically» morphologically and chemically. In this study morphologic and anatomic properties of the leaves and fruits of this plant examined in detail and illustrated. The transversesection of foliol and fruits are examined in suitable reagents ar nder microscope and anatomical elements are illustrated. During chemical studies, active substances are identi fied and these groups ( anthocyanosides, tannins, volatile oil and fixed oil ) are determined quantitatively. Furthermore/ the properties of fixed oil in fruits are determined and the methyl esters prepared from this oil are examined by GLC. İn this study, it is found out that pericarp and semen of the fruit contain palmitic acid and oleic acid as the major fatty acids. Although, same results havs been achieved for identifi cation reactions in samples from two different regions, there is difference in the quantities of these active substances. The quantity of tannin and anthocyanoside of Artvin sample is found to be more than that of Mut's, whereas volatile ail and fixed oil of Mut sample is found to be more than that of Artvin' s. According to these results Artvin sample should be preferred as tannin source.- 65 - On tlı e other hand, results of both samples are in accordance with qualifications of TSE sumac standart. As a spice both fruits can be used.