`Farklı kap ebatlari ve yetiştirme ortamlarının Toros Sediri fidanlarının kalitesine etkisinin araştırılması: Ankara (Yenikent) İlyakut fidanlığı örneği`

Abstract

Ağaçlandırma çalışmalarında başarıyı etkileyen önemli faktörlerden biri de kullanılan fidan materyalidir. Fidan materyali olarak kaliteli fidan kullanılması oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Ankara (İlyakut) orman fidanlığında farklı kap ebatları ve yetiştirme ortamlarının üretilen Toros sediri fidanlarında morfolojik özellikler bakımından karşılaştırmalarla fidan kalite değerlendirilmesidir. Grupların karşılaştırılmasında iki yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Bu analizde, yetiştirme ortamları(Y1: %70 Toprak + %30 Humus, Y2: %70 Toprak + %20 Humus + %10 Gübre, Y3: %70 Toprak + %10 Humus + %10 Gübre + %10 Kabuk, Y4: %70 Toprak + %10 Humus + %10 Gübre + %5 Kabuk + %5 Ponza) ile kap ebatları(K1:11x25, K2:11x30, K3:18x30), muamele (faktör) olarak alınırken, ölçülen değişkenler olan yan kök sayısı, kök taze ağırlığı, sak taze ağırlığı, kök kuru ağırlığı, sak kuru ağırlığı ise bağımlı değişken olarak değerlendirilmiştir. Yapılan varyans analizi ile istatistiki olarak anlamlı farkların belirlenmesi durumunda, homojen alt grupların elde edilmesinde de Duncan testi kullanılmıştır. Çalışmada kabul edilen güven düzeyi % 95 ve önem düzeyi de % 5'dir. Bu analizlere ilişkin önemlilik düzeyleri ve diğer istatistiklerin hesaplanmasında SPSS 15.0 adlı paket programı kullanılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre kap tipinin ölçülen tüm morfolojik özellikler üzerinde istatistiki olarak etkili olduğu, kap boyutunun artmasının fidan boyu, kök boğazı çapı, kök taze ağırlığı,sak taze ağırlığı ve sak kuru ağırlığının ortalama değerlerini arttırdığı, yetiştirme ortamının ise morfolojik değerler üzerinde farklı etkiler meydana getirdiği görülmüştür. Türk Standartları Enstitüsü (TSE 1988) standartlarına göre yetiştirme ortamı ve kap boyutu ayrı ayrı değerlendirildiğinde en büyük kap boyutu olan (18x30) kap boyutunun %93,3 değeri ile, Y1(%70 toprak +%30 Humus) yetiştirme ortamının %91,9 değeri ile en yüksek I.kalite sınıfından fidana sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yetiştirme ortamı- kap boyutu ortak etkileşimine göre değerlendirildiğinde Y1(%70 toprak +%30 Humus)-K3(18x30) etkileşiminin I. kalite fidan oranının %96,7 oranına sahip olduğu belirlenmiştir.

One of the important factors affecting success in afforestation studies is the sapling material used. It is very important to use quality seedling material. The aim of this study is to evaluate the seedling quality of Toros cedar seedlings produced in different pot sizes and growing environments in Ankara(Ilyakut) forest nursery in terms of morphological characteristics. Two-way analysis of variance was used to compare the groups. In this analysis, growth media (Y1:70%Soil + 30%Humus, Y2: 70%Soil + 20%Humus + 10%Fertilizer, Y3: 70%Soil + 10%Humus + 10%Fertilizer + 10%Shell, Y4: 70%Soil + 10%Humus + 10%Fertilizer + 5%Shell + 5% Pumice) and cap sizes(K1:11x25, K2:11x30, K3:18x30) were taken as treatment(factor) and the number of side roots which were measured variables, root fresh weight, bast fresh weight, root dry weight, bast dry weight were evaluated as dependent variable. In the case of statistically significant differences with the analysis of variance, Duncan test was used to obtain homogeneous subgroups. Confidence level accepted in the study was 95% and importance level was 5%. SPSS15.0 package program was used to calculate the significance levels and other statistics related to these analyzes. According to the results of the study, it was found that the cup type was statistically effective on all the measured morphological features, and that the increase of the vessel size increased the mean height of the seedling, root diameter, root fresh weight, fresh weight of fresh fruit and dry weight, and the growing environment caused different effects on morphological values. It was observed. According to the Turkish Standards Institute (TSE 1988), when the growth medium and vessel size are evaluated separately, the largest container size (18x30) with a value of 93.3% of the vessel size, Y1 (70% soil + 30% Hummus) 91% of the growth medium , With a value of 9, the highest grade of quality was found to have a sapling. In addition, when we evaluate the growth medium-pot size joint interaction, it is seen that the interaction rate of Y1 (70% soil + 30% Humus) -K3 (18x 30) has a ratio of 96.7%.