Van ilinde koyunlarda babesiosisin seroepidemiyolojisi üzerine araştırmalar

Abstract

- 41 ÖZET Koyun yetiştiriciliği Van ilinde çok yaygındır. Bu ilde babesiosis koyun yetiştiriciliğini engelleyen önemli faktörlerden biridir. Bu araştırma Van ilinde koyunlarda akut ve latent seyirli Babesia enfeksiyonlarını teşhis etmek ve bu hastalığın seroin- sidensini saptamak, yörede koyun babesiosisini taşıyan kenelerin bulunuş, yayılış ve mevsimsel aktivitelerinî ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmayı sürdürmek için Van ili merkezine 40 km. uzaklıktaki Gollü köyü pilot bölge olarak seçilmiştir. Bu köydeki bîr sürüden, 6 ay ile 5 yaş arasında 101 koyun seçilmiş ve bu hayvanlar materyal olarak kullanılmıştır. Bu koyunlar ikisinde 25'er, bîrinde 27 ve birinde 24 hayvan bulunan 4 gruba ayrılmış tır. Bir yıl boyunca ayda bîr defa köye gidilmiş ve her defasında bîr grupta bulunan her koyundan serum elde etmek üzere steril kan alınmıştır. Ayrıca sürme ve kalın damla frotiler yapılmış ve bunlarda Babesia türleri araştırılmıştır. Her koyunda kanın hematokrik değeri tayin edilmiştir. Koyunlar üzerinde ektoparazit aranmış ve bulunanlar identifîye edilmiştir. Koyunlardan dışkı alınmış ve dışkıda endoparazit aranmıştır. Bir yıl koyunlardan toplanan 303 serum İFA testi île muayene edilmiş ve bu serumlarda latent enfeksi-- 42 yon açısından Babesia ovis'e karşı antikor araştırılmıştır. İFA testi için gerekli antijeni elde etmek için Önceden splenektomi yapılmış bir koyun üzerinde Babesia ovis ile enfekte aç olgun Rhipîcep- halus bursa beslenmiş ve bu koyundan alınan kandan hazırlanmış tır. Toplanan serumlarda Babesia ovis'e karşı antikor titreleri Şubat ve Mart aylarında düşük (1/80-320), Temmuz ve Ağustos' ta yüksek (1/80-5120) bulunmuştur. Koyunlarda bu parazitin seroin- sidensi % 60.3 olarak saptanmıştır. Seroinsidens oranı 6-12 aylık koyunlarda % 64.7, 1-2 yaş grubunda % 55, 2-3 yaş grubundakiler- de % 60, '3-4 yaş grubundakilerde % 65, 4 yaş ve üzerindeki grup ta ise % 58.3 olarak tespit edilmiştir. Antijen yokluğu dolayısıyla serumlarda Babesia motas i ' ye karşı antikor yoklaması yapılamamış tır. Diğer taraftan mîkroskopîk muayenelerde aynı koyunlarda % 30.6 oranında Babesia ovis'e rastlanmıştır. Fakat Babesia motasi görülememiştir. Koyunlarda babesiosisi taşıyan kenelerden Rîhîpicephalus bursa Nîsan-Ekim ayları arasında % 25.3, Rhipicephalus turanicus Mayıs-Ekim ayları arasında % 25.9 oranında koyunların üzerin de bulunmuştur. Birinci türe ençok Mayıs'ta, ikinci türe en fazla Ağustos' ta rastlanmıştır. Bunların yanında diğer ektoparazîtlerden Ornîthodoros- 43 - lahorensis'e % 33.3, Psoroptes ovis'e % 4.6, Melaphagus ovinus'a % 4.9, Linognathus ovillus'a % 9.2, oranlarında rastlanmıştır. Endoparazîtlerden Fasciola hepatîca'ya % 35.2, Dicroco- eiîum dendriticum'a % 15.8, Trichostrongy I idae türlerine % 59, Trîc- huris ovis'e % 6, Eimeria türlerine % 24.3, Dictyocaulus filaria larvalarına % 42.6 oranında bütün bir yıl boyunca rastlanmıştır.

- 44 - SUMMARY Sheep breeding is very common in Van. Babesiosis is an important factor which obstacles the sheep breeding. This study is aimed to diagnose Babesia infections ha ving an the acute and latent period and to reveal the seroinciden- ce of the disease, the tick carriers, agents causing the disease and finally the tick prevalance incidence and seasonal activity around Van during the year. Gollü village 40 km from Van was chosen as a pilot re gion where this study was maintained. 101 sheep between 6 months to 5 years have been chosen from a flock in this village and used as the test material. Four groups were formed with 24, 27, 25 and 25 sheep in these groups. During the year steril blood semples were taken from the sheep in each group at an interval of 3 months. After samples were taken thin and thick blood smears were made and the Babesia species were investigated. Hemotocrite values of the blood taken from each sheep was determined. Sheep were examined for ectoparasites and those found were identified. The faeces from the sheep was also sampled and looked for endoparasites were looked at. The 303 sera collected during the year were examined- 45 - using İFA test and the antibodies formed against Babesia ovis was searched for latent infections. To perform I FA test the necca- sary antigens were obtained from the blood of the sheep previosly splenectomized and infected with Rhipicephalus bursa carrying Babesia ovis infection. The antibodies titre against Babesia ovis in the blood collected from sheep was found to be low (1/80-320) in February and March, but hiqn (1/80-5120) in July and August. The seroinci- dence of babesiosis in the sheep examined was found to be 60.3 %. It was 64.7 % in sheep 6-12 months old, 55 % in sheep 1-2 years old, 60 % in 2-3 year olds, 65 % in 3-4 year olds and 58.3 % in sheep older than 4 years. The determination of antibodies against Babesia motasi was not caried out, because of the antigen was not available. On the other hand microscopic examination showed that 30.6 % of the sheep were infected with Babesia ovis, but there was no Babesia motasi. The carriers of babesiosis, Rhipicephalus bursa, were found on 25.3 % of the sheep between April and October, Rhipicep- halus turanicus was observed on 25.9 % of the sheep from May to October. The former species was observed mostly in May and the latter mainly in August. Other parasites, Ornithodoros lahorensis,- 46 - Psoroptes ovîs, Melaphagus ovinus, Linognathus ovillus were obser ved on 33.3, 4.6, 4.9, 9.2, % of the sheep respectively. Endoparasites such as Fasciola hepatica, Dicrocoelium dentritîcum, Trichostrongylîdae spp. Trichurîs ovis, Eimeria spp., Dictyocaulus filar i a were observed in 35.2, 15.8, 59, 6, 24.3, 42.6 % of the sheep respectively.