Laboratuvarda Hyalomma anatolicum excavatum (Koch, 1844) kolonisinin elde edilmesi ve muhafazası üzerinde araştırmalar

Abstract

- 42 - ÖZET Bu çalışma 1989 ve 1990 yıllarında A.Ü. Veteriner Fakültesi Protozooloji ve Entomoloji Bilim Dalı'nda yapıl mıştır.» Araştırmaya İzmir yöresinde sahadan elde edilen Hyalomma a *ex cava turn1 un olgun dişileriyle başlanılmış tır o Laboratuvara adaptasyondan sonra tavşanlara konan H*a*excavatum dişileri 17 (9-25) günde doyup düşmüştür* İnkübatörde (28°c ısı % 85 nisbi nem) 14 (2-26) günde yumurtlamaya başlamıştır o Yumurtlama 17 (10-24)` gün sürmüştür* Bu yumurtalardan 31 (24-38) günde larvalar çıkmıştır» Bu larvalar 7 (5-9) günde aktifi eşmişler, tavşana konanlar (üç konutlu davranış göster diğinde), 5 (3-7) günde kan emerek doyup tavşanı terketmiş- lerdiro Doymuş larvalar inkübatörde 7 (3-11) günde gömlek değiştirmişlerdir!. Burada meydana gelen aç nimfler 3o5 (2-5) günde aktivite kazanmışlar ve tavşana konanlar 7 (5-9) günde kanla doyup düşmüşlerdir* Aynı konakda larvadan-nimfe (iki konutlu davranış gösterdiğinde) beslenenlerin doyup düşmesi 15*5 (10-21) gün sürmüştür. İnkübatörde doymuş nimfler 22 (16-28) günde gömlek değiştirmişler ve 6 (4-8) günde aktivite kazanmışlardır. Kenenin toplam hayat siklusu iki konakta 129*5 (80-179) gün, üç konakta ise 136*5 (83*190) gün devam etmiştir* Diğer taraftan bir dişi H*a*e:x:cavatum tavşandan 0o47 (0*21-0.87) gr kan emmiştir ve inkübatörde 5048 (2313-9367) yumurta yumurtlamıştır* İlk 10*5 (6-16) günde yumurtlanan yumurtalardan larva çıkmış, daha sonra yumurtlananlardan- 43 - larva çıkmamıştır» Yumurtalardan larva çıkma oranının % 66.5 olduğu tespit edilmiştiro Hyalomma aoexcavatum'un farklı bireylerine ait karış tırılmamış yumurtalardan çıkan larvalardan oluşmuş olgun kene lerde anomali oranı % 17t karıştırılmış yumurtalardan çıkan bireylerden meydana gelen olgun kenelerde ise anomali oranı % 74 o5 olmuştur. Karıştırılmamış yumurtalardan meydana gelen doymuş nimflerin % 59.5' i» karıştırılmış yumurtalardan üre yen doymuş nimflerin ise % 45 'i gömlek değiştirmemiştir» Sağlıklı aç olgun kenelerle farklı derecede anomalilere sahi ç aç olgun kenelerinf laboratuvarda inkübatörde (16°C ısı,% 90 nisbi nem) bir yıl süreyle canlılık ve aktiviteleri takip edilmiştir. İlk üç ay sonunda, sağlıklı gruptaki erkekler % 74» dişiler ise % 93 oranında canlı ve aktif kalmışlardır» Aynı süre içinde anomalili gruptaki erkeklerin sadece % 9'u, dişilerin ise % 24'ü canlılık ve aktivitelerini sürdürmüşlerdir» Bunu takibeden sürede, anomalisiz gruptaki aç olgun keneler (aynı inkübatörde), lO.ay'a kadar canlı ve aktif kaldıkları halde,/bu süre zarfın da anomalili kenelerin tamamının öldüğü belirlenmiştir. Yine düşük dereceli inkübatörde, sağlıklı aç larvaların 5 ay, aç nimflerin de 4 ay canlılıklarını muhafaza ettikleri tespit edilmiştir. Hyalomma a.excavatum'un kolonizasyonunun sürekli liği için, anomalili kenelerin kısa ömürlü olması nedeniyle, laboratuvarda her zaman 3.0» 000 aç larva, 10o000 aç nimf ve 1500 aç olgun bulundurulması gerektiği sonucuna varılmıştır»- 44 - Hyalomma aoexcavatum'un kolonizasyonunda, doymuş nimf üretmek için larvaların beslenmesinde tavşanların, kobay ve ger bili ere göre daha uygun olduğu, ancak doymuş larva ve aç nimf üretmek için gerbillerin diğer iki konak1 a göre daha uygun olduğu, kobayların ise üretimde bu türün hiç bir safhası için uygun olmadığı saptanmıştır o

- 45 - SUMMARY Research on the establishment and maintenance of a laboratory Hyalomma acexcavatum colony. This Btudy was carried out between 1989 and 1990 in the Department of Protozoology and Entomology of the Faculty of Veterinary Medicine, Ankara University ` The investigation was started with adult female Hyalomma a0excavatum ticks collected from around İzmir o After adaptation to laboratory conditions, female EUaeexcavatum ticks placed on rabbits engorged and detached in 17 (9-25) dayso The ticks began to lay. eggs in an incubator (28°C and 85 % Relative Humidity) in 14 (2-2$) days» Oviposition' took place over a period of 17 (10-24) daysc Larvae hatched from these eggs in 31 (24-38) days© The larvae became active in 7 (5-9) days and when fed on rabbits »those showing three- host characteristics engorged blood for 5 (3-7) days then detachedo The fed larvae moulted in an incubator in 7 (3-11) days» The unfed nymphs obtained in this way became active in 3o5 (2-5) days and those fed on rabbits, engorged and detached in 7 (5-9) days» For those ticks feeding from the larva to nymph stage (when showing two-host characteristics) on the same host engorging and detachment took 15 `5 (10-21) days0 Fed nymphs moulted in an incubator in 22 (16-28) days and became active in 6 (4-8) days0 The total length of the tick's life cycle on two hosts was 129 `5 (80-179) days and 136 »5 (83-190) days on three hosts*- 46 - On the other hand a female Hoac ex cava turn engorged 0e47 (0o21-0o87) g of blood from a rabbit and laid 5048 (2313-9367) eggs when placed in an incubator» Larvae hatched from eggs laid during the first 10o5 (6-16) days but not from eggs produced after this periodo It was noted that 66 c-5 % of the larvae hatched» At same time, adult Hca0excavatum ticks obtained without mixing of the eggs from different females, had an anomaly rate of 77 % whereas with mixing, the anomaly rate was 74*5 %o 59 o5 % the engorged nymphs obtained without mixing and 45 % of engorged nymphs obtained with mixing did not moult o The viability and activity of healthy unfed adults and ticks with different degrees of anomalies kept in an incubator (16°C, 90 % relative humidity) were examined for a year© After the first three months, 74 % of the healthy male and 93 % of the healthy female population remained alive and active o However of the unfed adults with anomalies, only 9 % of the male and 24 % of the female population remained alive and active ` After this period, unfed healthy ticks adults were found to remain alive and active for 10 months in the same incubator, whereas all the ticks with anomalies died0 In a low temparature incubator, whereas all the ticks with anomalies diedc In a low temperature incubator, healthy unfed larvae and healthy unfed nymphs retained their viability for 5 and 4 months respectively,,- 47 - For the successful continuation of the Hoaoexcavatum colony, it was concluded that 30,000 unfed larvae, 10,000 unfed nymphs and 1,500 unfed adults should be kept available due to the short life of the tick o In order to obtain engorged nymphs for the colonization of H0 a o ex cava turn ticks it was found that the rabbit was more suitable than the guinea-pig or gerbil for feeding larvae, however the gerbil was found to bemore useful that either of the other two hosts for the production of fed larvae (unfed nymphs) o Guinea-pigs were not found to be of any use in` the production of any life-form of these ticks c