Değişik ırktan damızlık boğalarda androlojik muayeneler

Abstract

59 6. ÖZET Bu çalışmada, değişik ırktan damızlık boğaların farklı yaş gruplarına göre androlojik muayeneleri yapılarak, elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Materyal olarak kullanılan 29 Holstein, 17 İsviçre Esmeri, 4 Jersey, 3 Simmental, 1 Limousin ve 1 Brangus olmak üzere toplam 55 boğada genital organların morfolojik, fonksiyonel, spermatolojik ve mikrobiyolojik muayene bölümlerinden oluşan androlojik muayeneler yapılmıştır. Genital organlar inspeksiyon ve palpasyonla klinik olarak muayene edilmişler, patolojik bir olguya rastlanılmayan otuz aylıktan büyük yaş grubundaki Holstein, İsviçre Esmeri ve diğer ırk boğaların ortalama skrotal çevre uzunlukları sırasıyla 40.55±0.6 cm, 38.6±0.6 cm ve 41.1 ±1.7 cm, testis uzunluğu 1 2.4±0.2 cm, 1 1.9±0.5 cm, testis eni 6.9±0.2 cm, 6.9±0.2 cm ve 7.0±0.3 cm, testis hacmi 1844.1 ±25.0 cm3, 1600.0±18.0 cm3 ve 1828.6±82.3 cm3 ; otuz aylıktan küçüklerde ise skrotal çevre uzunluğu 37.6±0.3 cm ve 37.2±2.2 cm, testis uzunluğu 11.2±0.2 cm, 10.7±0.1 cm, testis eni 6.4±0.1 cm, 6.2±0.1 cm ve 6.5±0.5 cm, testis hacmi ise 1694.4±±23.0 cm3, 1600.0+18.0 cm3 ve 1 71 2.5± 137.0 cm3 olarak saptanmıştır. Çalışmada kullanılan değişik ırktan damızlık boğaların yaş gruplarına göre fonksiyonel ve spermatolojik özellikleri de Holstein, Esmer ve değişik ırklardan otuz aylıktan büyük boğaların oluşturduğu gruplarda reaksiyon süresi sırasıyla 20.2±1.9 sn, 28.4±2.9 sn ve 18.8±0.7 sn, ejakulat miktarı 6.9±0.8 ml, 5.9±0.2 mi ve 6.3±0.3 mi, kitle hareketi (0-5) 3.6±0.1, 2.7±0.1 ve 3.0±0.1, yoğunluk (X106 /mi) 1070.0±44.0, 858.0±49.0 ve 1096.0±50.0, motilite %78.4±1.0, %75.6±1.1 ve %73.2±1.2, anormal spermatozoa oranı %9.4±0.9, %16.4±1.6 ve %12.4±1.1, pH 6.9±0.1, 6.8±0.2 ve 6.8±0.1, dayanıklılık süresi 116.0±4.2 dk, 83.4±4.7 dk ve 96.4±3.3 dk, otuz aylıktan küçüklerde ise reaksiyon süresi 15.6±0.7 sn, 18. 3 ±2.1 sn ve 12.9±0.7 sn, ejakulat60 miktarı 5.9+0.2 ml, 5.8±0.2 ml ve 6.6±0.6 ml, kitle hareketi (0-5) 3.2±0.1, 3.1 ±0.1 ve 3.1 ±0.2, yoğunluk (X1 06 /mi) 983.0±37.0, 81 5.0±59.0 ve 968.0±66.0, motilite %77.6±0.7, %75.9±1.8 ve %70.6±2.3, anormal spermatozoa oranı %10.2±0.9, %11.8±1.3 ve 5.2±0.6, pH 6.8±0.2, 6.8+0.1 ve 6.7±0.1, dayanıklılık süresi 111.0±13.0, 90.0±5.6 ve 82.9±4.9 olarak saptanmıştır. Prepusyal yıkantılarda saptanan total bakteri sayıları otuz aylıktan büyük Holstein, Esmer ve diğer ırk boğalardan oluşan gruplarda sırasıyla ml'de 60382.0±40178.0, 13125.0±4481.8 ve 371 71 4.0±236896.0 adet, spermanın ml'sinde 31 0286± 168630, 306500.0+154126.0 ve 392286.0±336787.0 adet, otuz aylıktan küçüklerde ise prepusyal yıkantıda (adet/ml) 223222±1 31 805.0, 406777.8±301 076.5 ve 25000.0± 15000, spermada 1062278.0+365725.0, 91 2888.9±51 2522.3 ve 323500.0±266500.0 olarak belirlenmiştir. Androlojik özellikleri belirlenen Holstein, Esmer ve diğer ırk boğalarda skrotal çevre uzunluğu ile testis hacmi arasındaki korelasyonlar sırasıyla 0.94, 0.88 ve 0.98 (p<0.05), skrotal çevre uzunluğu ile yoğunluk arasında 0.50 (p<0.05), 0.09 ve 0.33, yoğunluk ile motilite arasında 0.37, 0.53 (p<0.05) ve 0.13, motilite ile dayanıklılık süresi arasında 0.62, 0.55 ve 0.57 (p<0.05) olarak saptanmıştır. Sonuç olarak, androlojik özelliklerin yaş ve ırk gözönüne alınarak değerlendirilmesi gerektiği, dış genital organ ölçülerinin sperma verimini ve kalitesini tahmin etmede yardımcı olabileceği ve damızlık boğaların uygun hijyenik koşullarda bulunduğu belirlenmiştir.

61 7. SUMMARY Androgical Examinations In Bulls From Various Breeds In this study, andrological examinations of breeding bulls from various breeds were made according to their groups of age and the data were evaluated. Andrological examinations consisting of morphological, functional, spermatological and microbiological examinations of genital organs were made on 55 bulls (29 Holstein, 17 Brown Swiss, 4 Jersey, 3 Simmental, 1 Limousin and 1 Brangus). Genital organs were examined clinically by inspection and palpation. The mean values of morhological characters in Holstein, Brown Swiss and other breeds in the group of the older than 30 months of age were 40.55±0.6 cm, 38.6±0.6 cm and 41.1 ±1.7 cm for scrotal circumference, 12.4±0.2 cm, 1 1.9±0.5 cm and 12.0±0.5 cm for testis lenght, 6.9±0.2 cm, 6.9±0.2 cm and 7.0±0.3 cm for testis width, 1844.1 ±25.0 cm3, 1600.0±18.0 cm3 and 1828.6±82.3 cm3 for testis volume, in the group younger than 30 months of age were 37.6±0.3 cm, 36.8±0.3 cm and 37.2±2.2 cm for scrotal circumference, 11.2±0.2 cm, 10.7±0.1 cm and 10.7±0.7 cm for testis length, 6.4±0.1 cm, 6.2±0.1 cm and 6.5±0.5 cm for testis width, 1694.4±23.0 cm3, 1600.0±18.0 cm3 and 1712.5+137.0 cm3 for testis volume, respectively. Functional and spermatological properties were defined with consideration of their age groups. In the group of the older than 30 mo. of age in Holstein, Brown Swiss and other bulls, the mean values were 20.2±1.9 sec, 28.4±2.9 sec and 18.8±0.7 sec for reaction time, 6.9±0.8 ml, 5.9±0.2 ml and 6.3±0.3 ml for ejaculate volume, 3.6+0.1, 2.7±0.1 and 3.0±0.1 for mass activity (0-5), 1070.0±44.0, 858.0±49.0 and 1096.0±50.0 for concentration (X106/ml), 78.4±1.0, 75.6±1.1 and 73.2 per cent for motility, 9.4±0.9, 16.4±1.6 and 12.4±1.0 per cent for abnormal spermatozoa rate,62 6.9±0.1, 6.8±0.2 and 6.8±0.1 for pH, 116.0±4.2 min, 83.4±4.7 min and 96.4±3.3 min for resistancy time, in the group of the younger than 30 mo. of age were 15.6±0.2 sec, 18.3+2.1 sec and 12.9±0.7 sec for reaction time, 5.9±0.2 ml, 5.8+0.2 ml and 6.6±0.6 ml for ejaculate volume, 3.2+0.1, 3.1 ±0.1 and 3.1 ±0.2 for mass activity, 983.0±37.0, 815.0±59.0 and 968.0±66.0 for concentration (X106/ml), 77.6±0.7, 75.9±1.8 and 70.6±2.3 per cent for motility, 10.2±0.9, 11.8±1.3 and 5.2±0.6 per cent for abnormal spertmatozoa rate, 6.8±0.2, 6.8±0.1 and 6.7±0.1 for pH, 111.0+13.0 min, 90.0±5.6 min and 82.9±4.9 min, respectively. In the microbiological examinations, the total number of bacteria in preputial washings and in semen in Holstein, Brown Swiss and other bulls in the younger group were 60382.0±40178.0, 13125±4481.8 and 371 71 4.0±236896.0 bacteria per ml for preputial washings, 31 0286.0± 168630.0, 306500.0±1 541 26.0 and 392286±336787.0 bacteria per ml for semen, in older group were 223222+131805.0, 406777.8±301 076.5 and 25000.0±1 5000.0 bacteria per ml for preputial washings, 1062278.0±365725.0, 91 2888.9±51 2522.3 and 323500.0±266500.0 bacteria per ml for semen, respectively. The correlations between the scrotal circumference and the testis volume in Holstein, Brown Swiss and the other bulls with identified andrological properties are 0.94, 0.88 and 0.98 (p<0.05), the ones between the scrotal circumference and the concentration are 0.50 (p<0.05), 0.09 and 0.33, the ones between the concentration and the motility are 0.37, 0.53 (p<0.05) and 0.13, the ones between motility and resistancy time 0.62, 0.55 and 0.57 (p<0.05), respectively. As a result, andrological properties should be evaluated with age and breed factors, and measurements of genitalia would be helpful to predict semen output and quality. And it is determined that bulls are kept under hygienic conditions.