Cnidium silaifolium (Jacq.) Simonkai subsp. Orientale (Boiss.) Tutin üzerinde araştırmalar

Abstract

105 7. ÖZET Umbelliferae; yaklaşık 125 cins ve 3000 kadar türden oluşan bir familyadır. Türkiye'de 97 cins ve 402 tür ile temsil edilmektedir. Anadolu'da Cnidium cinsinin bir türü tesbit edilmiştir. Cnidium silaifolium subsp. orientale. C. coniifolium ve C. coniifolium var. a/p/num'un ise Türkiye'de yetiştiği konusundaki bilgiler henüz yeterli değildir. Cnidium türlerinin rizomları Japonya ve birçok Uzakdoğu ülkelerinde sedatif, antiallerjik, antienflamatuar amaçla kullanılmaktadır. Ayrıca bu etkilerinin dışında; antitümoral, antimutajenik ve antikomplement etkileri de tesbit edilmiştir. Bu çalışma Cnidium silaifolium subsp. orientale üzerinde yapılmıştır. Çalışma materyali Anadolu'da üç farklı yerden toplanmıştır (Kastamonu- Tosya, Adana- Yarpuz ve Mut- Gülnar). Araştırma daha çok Kastamonu-Tosya'dan toplanan örnek üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Ancak diğer iki lokasyondan toplanan örneklerin içerikleri de karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Bunun yanında uzakdoğu ülkelerinde kullanılan ve offisinal tür olan Cnidium officinale' nin rizomları da Türkiye örnekleri ile karşılaştırılmıştır. Bitkinin morfolojil özelliklerini gösteren şekiller çizilmiştir (Şekil 6-7). Bunun yanında çalışma organı olan rizomların anatomik yapısı da incelenmiştir (Şekil 9). Kimyasal çalışmalarda ; C. silaifolium subsp. or/enfa/e'nin üç farklı yerden toplanan rizomları İTK ve YBSK yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Bunun yanında106 İzolasyon çalışmaları, Kastamonu-Tosya örneğinin dietil eterli ekstresi üzerinde yapılmıştır. Bu amaçla kolon kromatografisi ve preparatif YBSK yöntemlerinden yararlanılmıştır. Sonuçta dört madde izole edilmiştir (A, B, C, D). Bunlardan C maddesi saflaştırılmamış ve D maddesinden de şimdilik yeteri kadar kristal elde edilememiştir. Bu nedenle yapı tayini çalışmaları; A ve B maddeleri üzerinde yapılmıştır. Çeşitli spektral yöntemler (UV, İR, MS, 1H-NMR, 13 C-NMR) yardımıyla A maddesinin; benzoiloksi kolumblanetin ve B maddesinin O- senesiolloksl kolumblanetin olduğu tesbit edilmiştir. A maddesinin, konu ile ilgili literatür taraması sonucu yeni bir madde olduğu anlaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Umbelliferae, Cnidium, Kumarin, Dihidro-oroseloI.YBSK

107 8. SUMMARY Umbelliferae is a family consist of about 125 genera and 3000 species. It is represented by 97 genera and 402 species in Turkey. One species of Cnidium is recorded in Anatolia. The information of the presence of C. coniifolium and C. coniifolium var. alpinum is insufficient. Rhizomes of Cnidium species are used for the purposes of sedative, anti- allergetic and antiinflamatory effects in Japan and some far- east countries. Apart from these activity, their antitumoral, antimutagenic and anticomplement effects were also determined. This study has been done on the Cnidium silaifolium subsp. orientate. The research material was collected from three different locations in Anatolia ( Kastamonu-Tosya, Adana- Yarpuz and Mut-Gülnar). The research is focused on especially the samples collected from Kastamonu- Tosya. The contents of other two samples collected from different locations had been examined also. The rhizomes of C. officinale collected from Japan are also studied and compared with Turkish samples. The figures illustrating the characteristics of the plant are also drawn (fig. 6-7). In addition this, anatomical structure of the studied organ, rhizomes is also examined (fig.9). In the chemical studies, rhizomes of C. silaifolium subsp. orientate which collected from three different locations were compered by the methods of TLC and HPLC. The amount of the compounds A, B, Edultin and Osthol were determined by the methods of HPLC.108 Isolation and structure determination studies were carried out on diethyl etheral extracts of the materials collected from Kastamonu- Tosya. In this studies column and preparative HPLC methods were used for the seperations of coumarins and obtained four compound(compound A, B, C and D. The compound C couldn't be purified and not to got enough crystal of compound D. At that reason structure determination studies have been done on compound A and B. With the findings of various spectra( UV, IR, MS, 1H- NMR, 13C- NMR ) ;it has been determined that the Substance A and B are derivatives of ridydro oroselol. Compound A is named as benzoyloxy columblanetin and Compound B O-senecioyloxy columblanetin. According to the literature and all spectral date and findings indicated that compound A is a new subtance. Keywords : Umbelliferae, Cnidium, Coumarin, Dihydro-oroselol, HPLC