Akkaraman, Alman siyah başlı (ASB) etçi x Akkaraman melezi F1 koyunlarının süt verim özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

54 7. ÖZET Bu araştırma Akkaraman ve Alman Siyah Başlı Etçi x Akkaraman melezi Fi koyunlarının süt verimi ve meme özelliklerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 1993 yılında, Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsünde yürütülmüştür. Araştırmada 2 yaşlı 25 baş Akkaraman koyun ile 23 baş ASB x Akk (Fi) Melez koyun kullanılmıştır. Araştırma Enstitü şartlarında yapılmıştır. Akkaraman grubunda 30, 60, 90, 120, 150. günlerdeki günlük süt verimi ve laktasyon süt verimi sırasıyla 410.0, 489.4, 462.6, 296.4, 128.8 g ve 10.34, 24.15, 38.61, 50.02, 55.90 kg, ASB x Akk Fi grubunda ise 515.2, 561.5, 440.2, 256.5, 81.2 g ve 13.41, 29.74, 45.01, 55.48, 60.30 kg olmuştur. Laktasyon süresi ve süt yağ oranı, Akkaraman genotipinde 158 gün ve % 6.31, Fi grubunda 148 gün ve % 6.53 bulunmuştur. Maksimum günlük süt verimi Akkaramanlarda 75. gün, Fi'lerde 50. gün dolaylarında gerçekleşmiştir. Her iki grupta meme özelliklerine ait ortalama değerler laktasyonun sonuna doğru azalmıştır. Akkaraman grubunda meme yüksekliği, genişliği, derinliği, çevresi ve hacmi, 60. günde 15.6, 13.7, 13.1, 42.1 cm ve 1231 mi; 150. günde 11.9, 11 A, 10.7, 33.7 cm ve 629 mi, ASB x Akk Fi grubunda ise 60. günde 16.2, 14.2, 13.4, 43.3 cm ve 1353 mi; 150. günde 11.0, 10.9, 10.7, 33.2 cm ve 653 mi bulunmuştur. Akkaraman grubunda sağ meme başı uzunluğu ve çapı, 60. günde, 22.5 ve 19.3 mm, 150. günde 18.3 ve 15.5 mm: Fi grubunda 60. günde 26.4 ve 20.5 mm, 150. günde 17.9 ve 16.1 mm bulunmuştur. Akkaraman grubunda, laktasyonun 60. günündeki meme yüksekliği, genişliği, çevresi, hacmi, sağ meme başı uzunluğu ve sağ meme başı çapı ile 60 günlük süt verimi arasında sırasıyla 0.532, 0.746, 0.644, 0.653, 0.245 ve 0.221; 90 günlük süt55 verimi arasında 0.619, 0.777, 0.634, 0.629, 0.292 ve 0.263; laktasyon süt verimi arasında 0.534, 0.682, 0.584, 0.649, 0.067 ve 0.093, laktasyonun 90. günündeki meme yüksekliği, genişliği, çevresi, hacmi, sağ meme başı uzunluğu ve sağ meme başı çapı ile 60 günlük süt verimi arasında 0.549, 0.792, 0.544, 0.533, 0.168 ve -0.124; 90 günlük süt verimi arasında 0.567, 0.858, 0.690, 0.463, 0226 ve -0.112; laktasyon süt verimi arasında 0.531, 0.749, 0.665, 0.477, 0.074 ve -0.154, ASB x Akk Fi grubunda ise laktasyonun 60. günündeki meme yüksekliği, genişliği, çevresi, hacmi, sağ meme başı uzunluğu ve sağ meme başı çapı ile 60 günlük süt verimi arasında sırasıyla 0.484, 0.585, 0.658, 0.689, 0.028 ve 0.349; 90 günlük süt verimi arasında 0.555, 0.685, 0.752, 0.717, 0.157 ve 0.317; laktasyon süt verimi arasında 0.593, 0.612, 0.662, 0.684, 0.168 ve 0.219, laktasyonun 90. günündeki meme yüksekliği, genişliği, çevresi, hacmi, sağ meme başı uzunluğu ve sağ meme başı çapı ile 60 günlük süt verimi arasında 0.756, 0.844, 0.746, 0.346, 0.191 ve 0.485; 90 günlük süt verimi arasında 0.783, 0.849, 0.845, 0.428, 0.314 ve 0.298; laktasyon süt verimi arasında 0.662, 0.765, 0.800, 0.405, 0.269 ve 0.180 gibi korrelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Genellikle her iki grupta 60, 90, 120 günlük ve laktasyon süt verimi ile laktasyonun çeşitli dönemlerindeki meme yüksekliği, genişliği ve derinliği ile meme çevresi ve meme hacmi arasında orta ve yüksek düzeyde meme başları ile ilgili özelliklerde ise düşük korrelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Süt verimini belirlemede memenin her üç boyutu (meme yüksekliği, genişliği, derinliği) yanında meme çevresi ve meme hacmininde dikkate alınmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler : Koyun, Alman Siyah Başlı Etçi (ASB), Akkaraman, Melezleme, Süt Verimi, Meme Özellikleri

56 8. SUMMARY A Study on the Characteristics of Milk Yield in Akkaraman and German Black Headed x Akkaraman Fi Crossbreds. This research was carried out to study milk yield and udder characteristics of Akkaraman and German Black Headed (GBH) x Akkaraman (A) Fi Crossbred ewes. The study has been conducted on 25 Akkaraman and 23 GBH x A Fi Crossbred ewes in Lalahan Livestock Research Institute in 1993. Ewes were 2 years old at the beginning of experiment. Daily milk yield and lactation milk yield were 410.0, 489.4, 462.6, 296.4, 128.8 g and 10.34, 24.15, 38.61, 50.02, 55.90 kg for Akkaraman; 515.2, 561.5, 440.2, 256.5, 81.2 g and 13.41, 29.74, 45.01, 55.48, 60.30 kg for GBH x A Fi crossbreds on the 30 th, 60 th, 90 th, 120 th, 150 th day of lactation, respectively. Lactation length and milk fat percentage of Akkaraman and GBH x A Fi crossbreds were 158 days and 6.31 %; 148 days and 6.53 %, respectively. Daily milk yield was reached the peak point on 75 th day of lactation for Akkaraman, despite of 50 th day of lactation for GBH x A Fi crossbreds. Mean values for udder properties were decreased towards the end of the lactation in both genotypes. The values of Akkaraman udder properties were increased towards the 75 th day of lactation and then, reduced towards the end of the lactation, while the values of GBH x A Fi crossbreds were decreased from the 60 th day of lactation to the end of the lactation. Heigt, width, depth, circumference and volume of Akkaraman udder and GBH x A Fi crossbreds udder were 15.6, 13.7, 13.1, 42.1 cm and 1231 ml, 16.2, 14.2,57 13.4, 43.3 cm and 1353 ml on the day of lactation; 11.9, 11.1, 10.7, 33.7 cm and 629 ml, 11.1, 10.9, 10.7, 33.2 cm and 653 ml on the 150 th day of lactation, respectively. Lenght and diameter of rigth teat of Akkaraman and GBH x A Fi crossbreds were 22.5, 19.3 mm and 26.4, 20.5 on the 60 th day of lactation; 18.3, 15.5 mm and 17.9, 16.1 mm, respectively. Correlation between milk yield for 60; 90 days; total milk yield and height, width, circumfrence, volume, length and diameter of right teat of Akkaraman udder were 0.532, 0.746, 0.644, 0.653, 0.245, 0.221; 0.619, 0.777, 0.634, 0.629, 0.292, 0.263; 0.534, 0.682, 0.584, 0.649, 0.067, 0.093 and 0.549, 0.792, 0.544, 0.533, 0.168, -0.124; 0.567, 0.858, 0.690, 0.463, 0226, -0.112; 0.531, 0.749, 0.665, 0.477, 0.074, -0.154, on the 60 th and 90 th day of lactation. Correlation between milk yield for 60; 90 days; total milk yield and height, width, circumfrence, volume, length and diameter of right teat of GBH x A Fi udder were 0.484, 0.585, 0.658, 0.689, 0.028, 0.349; 0.555, 0.685, 0.752, 0.717, 0.157, 0.317; 0.593, 0.612, 0.662, 0.684, 0.168, 0.219 and 0.756, 0.844, 0.746, 0.346, 0.191, 0.485; 0.783, 0.849, 0.845, 0.428, 0.314, 0.298; 0.662, 0.765, 0.800, 0.405, 0.269, 0.180 on the 60 th and 90 th day of lactation. Correlation between milk yield for 60, 90, 120 days, total milk yield and height, width, depth, circumfrence, volume of udder in both genotypes were middle and heigh and significant (P< 0.05) whereas correlations between milk yield for 60, 90, 120 days total milk yield and teat properties were low and non- significant (P> 0.05). As a result of this research, It should be considered circumference and volume of udder in addition to height, width, and depth of udder for estimating milk yield. Key words : Ewe, German Black Headed, Crossbreeding, Milk yield, Udder Characteristics.