Etlik piliçlerde iyonofor grubu antibiyotiklerle zehirlenme: Monensin ile vitamin E ve Selenyum`un birlikte veya ayrı ayrı verilmesinin bazı histopatolojik ve biyokimyasal parametrelere etkileri

Abstract

110 5. ÖZET Monensin veteriner hekimlikte, kanatlılarda koksidiyoza karşı ve sığırlarda da gelişmeyi hızlandırıcı madde olarak kullanılan monovalent katyonik yapılı ve iyonofor grubu bir antibiyotiktir. Bu çalışmada, etlik piliçlerde normal ve yüksek dozda monensin kullanılması durumunda, vitamin E ve selenyumun ayrı ayrı ve birarada verilmesinin etkileri değerlmdirilmiştir. Bu amaçla 172 adet etlik civciv (Ross PM-3 ırkı) çalışmada kuUarulmıştır. Bu civcivler İSinci güne kadar 2 gruba ayrılmıştır. Birinci grupta 15 civciv tutulmuş ve bu gruba monensin, vitamin E ve selenyum içermeyen yem verilmiştir. Diğerlerine de monesin (110 ppm), vitamin E (1 1 ppm) ve selenyum (0. 1 ppm) içeren yem verilmiştir. Onbeşinci günde söz konusu ikinci grupta yine kendi içinde her grupta 12 hayvan olacak şekilde 12 gruba ayrılmıştır (Yüksek dozda monensin verilen 3üncü ve 4üncü gruplarda 2 hayvan çalışma şurasında ölmüştür). Buna göre ikinci gruba 110 ppm monensin, üçüncü gruba 220 ppm monensin, dördüncü gruba 330 ppm monensin, beşinci gruba 220 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, altıncı gruba 220 ppm monensin + 0.5 ppm selenyum, yedinci gruba 330 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, sekizinci gruba 330 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, dokuzuncu gruba 330 ppm monensin + 0.5 ppm selenyum, onuncu gruba 330 ppm monensin + 33 ppm vitamin E + 0.5 ppm selenyum, onbirinci gruba 110 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, onikinci gruba 110 ppm monensin + 0.5 ppm selenyum ve onüçüncü gruba 110 ppm monensin + 33 ppm vitamin E + 0.5 ppm selenyum yenileriyle birlikte sürekli şekilde verilmiştir. Onbeşinci, 20nci, 25inci, 35inci ve 45inci günlerde, her gruptan kan örnekleri alınmış ve serumda Aspartat amino transferaz (AST), kreatin fosfokinaz (CPK), sodyum, potasyum ve kalsiyum analizleri yapılmıştır. Onbeşinci günde, linçi gruptan 3 ve diğer gruptan da 11 civcivden örnekler toplanmış, 20inci, 25inci, 35inci ve 45inci günlerde bütün gruplardan 3 hayvandan örnek alınmıştır. Ayrıca karaciğerde malondialdehid (MDA) analizi, yem tüketimi, klinik gözlemler, canlı ağırlık artışı ve histopatolojik yönden değerlendirmeler de yapılmıştır. Histopatolojik inceleme için kalp kası ve iskelet kası QAMolateralis tibialisîn pars cranialisi) kullanılmıştır. Gruplara göre yapılan değerlendirmede, İSinci gündeki canlı ağırlık (gram olarak), grup l'de 246.67±75.06 ve diğer grupta 292.73134.38 olarak tesbit edilmiştir. Yirminci gün ile 45inci günler arasında canlı ağırlık miktarları en alt ve en üst değerler şeklinde gram olarak, grup l'de: 276.67+15.28-800.0+43.6, grup 2'de: 418.33+18.93-1546.7+126.6, grup 3'de:393.33±5.77- 1000.0+43.6, grup 4'te: 327.33+10.41-513.3+30.6, grup 5'te: 413.33+14.28-1530.0+112.7, grup 6'da: 395.00+13.23-1390.0+251.6, grup 7'de: 376.67+23.09-1450.0+180.3, grup 8'de: 416.67+20.82-1116.7+76.4, grup 9'da: 375.0+13.23-1150.0+217.9, grup 10'da: 446.67+5.77- 1250.0+180.3, grup ll'de: 406.67+25.17-1366.7+152.8, grup 12'de: 396.67+20.82-1283.3+76.4 ve grup 13'te 403.33+41.63-1400.0+50.0Ill Yem tüketimleri ise 15inci günde grup l'de 6 kg ve diğer grupta 6.5 kg olarak bulunmuştur. Yirminci, 25, 35 ve 45inci günlerde yem tüketimleri kg olarak, grup l'de: 3.5, 3.0, 6.0 ve 6.0, grup 2'de 3.5, 3.5, 6.5 ve 6.5, grup 3'te: 3.0, 3.0, 5.5 ve 6.0, grup 4'te: 2.5, 2.0, 3.0 ve 3.5, grup 5'te: 3.5, 3.5, 5.5 ve 6.5, grup 6'da: 3.0, 3.5, 6.5 ve 6.5, grup 7'de: 3.5, 3.0, 6.0 ve 6.5, grup 8'de: 3.0, 3.5, 6.5 ve 6.0, grup 9'da: 3.0, 3.0, 6.0 ve 6.0, grup 10'da: 3.5, 3.5, 6.0 ve 6.5, grup ll'de: 3.5, 3.5, 6.5 ve 6.5, grup 12'de: 3.5, 3.0, 6.0 ve 6.0, grup 13'te 3.5, 3.5, 6.5 ve 65. şeklinde tesibit edilmiştir. Gruplara göre 15inci günde sodyum düzeyi (mmol/L olarak), grup l'de 119.17±16.87 ve diğer grupta 126.42+9.04 olarak bulunmuştur. Yirminci gün ile 45inci günler arasında ise sodyum düzeyi en alt ve en üst değerler şeklinde (mmol/L olarak) grup l'de: 118.24+1 7. 62-122.36±8.01, grup 2'de: 125.56122.24-137.3416.18, grup 3'de:110.90±18.80-119.56±6.13, grup 4'te: 108. 12+1 1.09-1 14.91+4.39, grup 5'te: 119.81±14.61-124.92±9.73, grup 6'da: 112.32+11.71- 116.29±11.58, grup 7'de: 123.86±13.93-128.40±12.93, grup 8'de: 1 19.3 1±8. 17-122. 62±14. 19, grup 9'da: 113.03±7.41-115.94±9.49, grup 10'da: 121.8019.03-124.65i8.78, grup ll'de: 131.69114.17-135.28+12.28, grup 12'de: 132.4314.03-135.6915.81 ve grup 13'te 134.37+8.04- 138.63+6.85. Gruplara göre 15inci günde kalsiyum düzeyi (mEq/L olarak), grup l'de 7.420±1.383 ve diğer grupta da 8.547+0.615 olarak tesbit edilmiştir. Yirminci gün ile 45inci günler arasında kalsiyum düzeyi en alt ve en üst değerler şeklinde (mEq/L olarak) grup l'de: 7.56211.468- 8.503+2.867, grup 2'de: 8.00311.807-9.78811.698, grup 3'de: 6.532+0.089-6.822+1.621, grup 4'te: 5.547+1.499-6.27310.953, grup 5'te: 7.323+1.050-8.67310.316, grup 6'da: 7.26810.509- 8.41912.014, grup 7'de: 7.92310.78-8.25010.304, grup 8'de: 7.49611.172-9.38311.784, grup 9'da: 6.57010.530-7.66011.797, grup 10'da: 8.52311.606-9.37410.901, grup ll'de: 9.24310.331-10.17410.970, grup 12'de: 8.77711.049-9.46811.933 ve grup 13'te 9.28510.527- 9.44711.793. Gruplara göre 15inci günde potasyum düzeyi (mmol/L olarak), grup l'de 4.49310.522 ve diğer grupta 4.31010.382 olarak ölçülmüştür. Yirminci gün ile 45inci günler arasında potasyum en alt ve en üst değerler şeklinde (mmol/L olarak) grup l'de: 4.56610.500-4.75610.273, grup 2'de: 4.04310.204-4.17310.669, grup 3'de: 4.62310.696-4.73310.345, grup 4'te: 5.29610.744- 5.68310.408, grup 5'te: 4.28310.485-4.43610.281, grup 6'da: 4.37010.655-4.52010.687, grup 7'de: 4.19310.381-4.32010.296, grup 8'de: 4.81010.433-4.88610.335, grup 9'da: 4.92610.474- 5.06010.223, grup 10'da: 4.61310.710-4.86010.435, grup ll'de: 4.08610.458-4.17310.621, grup 12'de: 4.11610.135-4.20610.395 ve grup 13'te 4.02310.578-4.19610.499.112 Gruplara göre 15inci günde Aspartat amino transferaz düzeyi IU/L olarak, grup l'de 168.73+29.29 ve diğer grupta 171.12±15.84 olarak ölçülmüştür. Yirminci gün ile 45inci günlerde Aspartat amino transferaz düzeyleri en alt ve en üst değerler şeklinde (IU/L olarak), grup l'de: 161.27+32.03-172.40+33.28, grup 2'de: 156.27+35.14-169.83+30.95, grup 3'de: 202.47+22.34- 219.27+39.21, grup 4'te: 223.20±14.82-243.80±9.68, grup 5'te: 165.33+20.83-171.27+40.39, grup 6'da: 187.63+49.27-191.87+11.65, grup 7'de: 167.30±22.40-194.30±28.64, grup 8'de: 191.50+26.29-194.0+28.37, grup 9'da: 195.50+27.15-206.0+34.19, grup 10'da: 188.70+13.57- 201.0±15.31, grup ll'de: 159.60+34.96-164.50+14.65, grup 12'de: 163.43±27.70-170. 17+16.69 ve grup 13'te 161.0+28.66-166.63+21.89. Gruplara göre 15inci günde kreatin fosfokinaz düzeyi (IU/L olarak), linçi grupta 399.37+190.28 ve diğer grupta 386.3+74.1 olarak ölçülmüştür. Yirminci gün ile 45inci günler arasında kreatin fosfokinaz düzeyleri en alt ve en üst değerler şeklinde (IU/L olarak), grup l'de: 397.4+216.7-446.4+196.5, grup 2'de: 415.8±1 87.5-477.2+42.4, grup 3'de: 504.8+234.1- 527.5±130.0, grup 4'te: 531.3+26.1-551.0+62.0, grup 5'te: 403.6±102.15-433.5±123.9, grup 6'da: 444.0+224.0-458.7+110.9, grup 7'de: 435.2+8.9-446.7+109.1, grup 8'de: 453.0+48.41- 468.93±48.90, grup 9'da: 472.28±69.46-483.43±102.87, grup 10'da: 463.7±35.8-494.20±68.7, grup ll'de: 363.8+171.3-383.0+63.0, grup 12'de: 344.6+112.7-391.4+196.0 ve grup 13'te 347.8+139.8-371.0+235.0. Gruplara göre malondialdehid düzeyi 15inci günde nmol/g olarak, grup l'de 10.15+4.96 ve diğer grupta 10.535+2.447 olarak bulunmuştur. Yirminci gün ile 45inci günler arasında malondialdehid düzeyleri en alt ve en üst değerler olarak (nmol/g cinsinden), grup l'de: 8.042+1.718-8.96+2.31, grup 2'de: 5.680±1.021-7.63±2.85, grup 3'de: 13.23+3.53-17.28+2.56, grup 4'te: 17.02+3.43-20.70+3.91, grup 5'te: 9.82±5.59-14.08±6.50, grup 6'da: 10.88+6.11- 14.91+5.04, grup 7'de: 8.78±4.46-13.66±4.72, grup 8'de: 10.03+1.96-14.64+2.80, grup 9'da: 13.87+1.96-16.09+3.96, grup 10'da: 7.975+1.431-13.03+3.75, grup ll'de: 5.668+1.198- 8.75+3.16, grup 12'de: 7.23+3. 13-9.056il.423 ve grup 13'te 6.428±0.601-6.615±1.611. Histopatolojik lezyonlar özellikle monensinin yüksek dozlarına maruz bırakılan 3üncü ve 4üncü gruplarda görülmüştür. Bunlar; vakuolleşme, bazılarında yağlanma ve şişürinlik şeklindeki dejeneratif bozukluklar ile damarlarda hiperemi, damar endotellerinde şişme, interstitisyel ödem, fokal mikrohemorajiler, fokal mononükleer ve heterofîl hücre infiltrasyonlan ve kas hücresi çekirdeklerinde proliferasyon, iskelet kası hücrelerinde şişkinlik, pembe-homojen görünüm, interstitisyel ödem ve bazı kas iplikçikleri arasında mononükleer hüre infiltrasyonlan belirlenmiştir.113 Klinik ve laboratuvar bulgularının değerlendirilmesi ile bu çalışmada monensinin yemde artan düzeylerde verilmesinin (220 ppm ve 330 ppm) etlik piliçlerde akut ve kronik zehirlenmelere neden olduğu tesbit edilmiştir. Buna bağlı olarak, yem tüketiminde ve canlı ağırlık kazancında azalmalar meydana gelmiştir. Serumda kreatin fosfokinaz ve aspartat amino transferaz enzim seviyelerinde kalp kası ve iskelet kasındaki hasara bağlı olarak yükselmeler olmuştur. İyonofor yapık bir antibiyotik olan monensin, serumda mineral maddelerin düzeyini de değiştirmektedir. Buna göre, serum sodyum ve kalsiyum düzeylerinde azalma, potasyum düzeyinde de yükselme meydana gelmiştir. Yine monensinin lipid peroksidasyona yol açan etkisinin göstergesi olarak karaciğerde malondialdehid düzeyinde artışlar tesbit edilmiştir. Histopatolojik yönden de zehirlenmelere bağlı olarak kalp kası ve iskelet kasmda dejeneratif bozukluklar ortaya çıkmıştır. Vitamin E ve selenyumun birarada kullanılması, monensinin istenmeyen etkilerinin azaltılması ve önlenmesinde etkili olmuştur. Bu maddelerin ayrı ayrı kullanılması durumunda ise özellikle vitamin E'nin etkili olabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Etlik piliç, Monensin, Vitamin E, Selenyum, Zehirlenme.

114 6. İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY) Monensin is an ionophore antibiotic, a monovalent cationic substance, used in veterinary medicine principally as a coccidiostat in poultry and as a growth promoter in cattle. This study was designed to evaluate the pretreatment of selenium and/or vitamin E and vitamin E + selenium in broilers given normal and high doses of monensin. For this purpose, 172 broiler chicks (Ross PM-3) were used in the study. These were splitted into two groups up the 15th day. In the 1st group, 15 of these chicks were maintained and fed without monensin, selenium and vitamin E. Other chicks were fed with monensin (110 ppm), vitamin E (1 1 ppm) and selenium (0. 1 ppm). On the 15th day the second group was splitted into 12 groups, each having 12 chicks (In the study, 2 animals died belonging to the 3rd and 4* groups). From this groups, to 2nd group 110 ppm monensin, to 3rd group 220 ppm monensin, to 4* group 330 ppm monensin, to 5* group 220 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, to 6* group 220 ppm monensin + 0.5 ppm selenium, to 7* group 220 ppm monensin + 33 ppm vitamin E + 0.5 ppm selenium, to 8* group 330 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, to 9* group 330 ppm monensin + 0.5 ppm selenium, to 10* group 330 ppm monensin + 33 ppm vitamin E + 0.5 ppm selenium, to 11th group 110 ppm monensin + 33 ppm vitamin E, to 12* group 110 ppm monensin + 0.5 ppm selenium and to 13th group 110 ppm monensin + 33 ppm vitamin E + 0.5 ppm selenium was given. On the 15*, 20*, 25th, 35th and 45* day of the study, blood samples were taken from each group and then aspartate amino transferase (AST), creatine phospho cinase (CPK), sodium, potassium and calcium levels analysed in serum. The samples were collected 3 chicks from the first group and 11 chicks from the other group for the 15* day; and 3 broilers from all groups for the 15* 20* 25* 35* and 45* day. Also, malondialdehyde (MDA) analyses in liver, feed consumption, clinical inspections, body weight and histopathologic evaluations were done. For the histopathological inspections, heart muscle and skeletal muscle (MMiolateralis tibialis pars cranialis) were used. Assessment of the groups indicated that in the 15* day the body weight (as g) was, 246.67±75.06 in the 1st group and 292.73±34.38 in the other group. Between 20* to 45* days body weight (as g) was given by intervals (min-max) being; 276.67±15.28-800.0±43.6 for 1st group, 418.33+18.93-1546.7+126.6 for 2nd group, 393.33+5.77-1000.0+43.6 for 3rd group, 327.33+10.41-513.3+30.6 for 4* group, 413.33+14.28-1530.0+112.7 for 5* group, 395.00±13.23-1390.0±251.6 for 6* group, 376.67+23.09-1450.0+180.3 for 7* group, 416.67+20.82-1116.7+76.4 for 8* group, 375.0+13.23-1150.0+217.9 for 9* group, 446.67+5.77- 1250.0+180.3 for 10* group, 406.67+25.17-1366.7+152.8 for 11* group, 396.67+20.82- 1283.3+76.4 for 12* group and 403.33+41.63-1400.0+50.0 for 13* group.115 Feed consumption was 6 kg in the 1st group and 6.5 kg in the other group in the 15* day. 20th, 25*, 35* and 45* days feed consumption (as kg) as follows; 3.5, 3.0, 6.0 and 6.0 in the 1st group, 3.5, 3.5, 6.5 and 6.5 in the 2nd group, 3.0, 3.0, 5.5 and 6.0 in the 3rd group, 2.5, 2.0, 3.0 and 3.5 in the 4* group, 3.5, 3.5, 5.5 and 6.5 in the 5* group, 3.0, 3.5, 6.5 and 6.5 in the 6* group, 3.5, 3.0, 6.0 and 6.5 in the 7* group, 3.0, 3.5, 6.5 and 6.0 in the 8* group, 3.0, 3.0, 6.0 and 6.0 in the 9* group, 3.5, 3.5, 6.0 and 6.5 in the 10* group, 3.5, 3.5, 6.5 and 6.5 in the 11* group, 3.5, 3.0, 6.0 and 6.0 in the 12* group, 3.5, 3.5, 6.5 and 6.5 in the 13* group. Assessment of the groups indicated that 15* day the sodium level (as mmolL) was 1 19. 17±16.87 in the 1st group, 126.42+9.04 in the other group. Between 20* to 45 * days sodium level (as mmol/L) was given by intervals(min-max) being 1 18.24±17.62-122.36±8.01 for 1st group, 125.56±22.24-137.34±6.18 for 2nd group, 1 10.90+18.80-1 19.56İ6. 13 for 3rd group, 108.12+11.09-114.91±4.39 for 4* group, 119.81+14.61-124.92+9.73 for 5* group, 1 12.32+1 1.71-116.29±1 1.58 for 6* group, 123.86+13.93-128.40±12.93 for 7* group, 119.31±8.17-122.62±14.19 for 8* group, 113.03+7.41-115.94+9.49 for 9* group, 121.80+9.03- 124.65+8.78 for 10* group, 131.69±14.17-135.28±12.28 for 11* group, 132.43+.4.03- 135.69+5.81 for 12* group and 134.37±8.04-138.63+6.85 for 13* group. Assessment of the groups indicated mat 15* day the calcium level (as mEqlL) was 7.420+1.383 in the 1st group, 8.547±0.615 in the other group. Between 20* to 45 * days calcium level (as mEq/L) was given by intervals(min-max) being, 7.562±1. 468-8. 503±2.867 for 1st group, 8.003±1.807-9.788+1.698 for 2nd group, 6. 532±0. 089-6. 822+1. 621 for 3rd group, 5.547+1.499- 6.273+0.953 for 4* group, 7.323±1.050-8.673±0.316 for 5* group, 7.268±0.509-8.419±2.014, for 6* group, 7.923+0.78-8.250+0.304 for 7* group, 7.496+1.172-9.383+1.784 for 8* group, 6.570+0.530-7.660+1.797 for 9* group, 8.523±1.606-9.374+0.901 for 10* group, 9.243±0.331- 10.174+0.970 for 11* group, 8.777±1.049-9.468±1.933 for 12* group and 9.285+0.527- 9.447±1.793 for 13* group. Assessment of the groups indicated that 15* day the potassium level (as mmolL) was 4.493±0.522 in the 1st group 4.310+0.382 in the other group. Between 20* to 45 * days potassium level (as mmol/L) was given by intervals(min-max) being, 4.566±0.500-4.756±0.273 for 1st group, 4.043+0.204-4.173+0.669 for 2nd group, 4.623±0.696-4.733±0.345 for 3rd group, 5.296+0.744- 5.683±0.408 for 4* group, 4.283±0.485-4.436±0.281 for 5* group, 4.370±0. 655-4.520+0.687 for 6* group, 4. 193+0.38 1-4.320±0.296 for 7* group, 4.810±0.433-4.886±0.335 for 8* group, 4.926+0.474-5.060+0.223 for 9* group, 4.613±0.710-4.860±0.435 for 10* group, 4.086±0.458- 4.173±0.621 for 11* group, 4. 116±0. 135-4.206+0.395 for 12* group and 4.023±0.578- 4. 196±0.499 for 13* group.116 Assessment of the groups indicated that 15* day the aspartate amino transferase level (as IU/L) was 168.73±29.29 in the 1st group and 171. 12±15.84 in the other group. Between 20* to 45 * days aspartate amino transferase level (as IU/L) was given by intervals(min-max) being, 161. 27+32. 03-172.40±33.28 for 1st group, 156.27±35.14-169.83±30.95 for 2nd group, 202.47±22.34-219.27±39.21 for 3rd group, 223.20+14.82-243.80+9.68 for 4* group, 165.33±20.83-171.27±40.39 for 5* group, 187.63149.27-191.87+11.65 for 6* group, 167.30122.40-194.30128.64 for 7* group, 191.50126.29-194.0128.37 for 8* group, 195.50±27.15-206.0±34.19 for 9* group, 188.70±13.57-201.0±15.31 for 10* group, 159.60134.96-164.50114.65 for 11* group, 163.43+27.70-170. 17±16.69 for 12* group and 161.0±28.66-166.63±21.89 for 13* group. Assessment of the groups indicated that 15* day the creatine phospho cinase level (as IU/L) was 399.37±190.28 and 386.3±74.1 in the other group. Between 20* to 45 * days creatine phospho cinase level (as IU/L) was given by intervals(min-max) being; 397.41216.7-446.41196.5 for 1st group, 415.81187.5-477.2142.4 for 2nd group, 504.8+234.1-527.5+130.0 for 3rf group, 531.3126.1-551.0162.0 for 4* group, 403.6±102. 15-433.5+123.9 for 5* group, 444.0+224.0- 458.7+110.9 for 6* group, 435.218.9-446.71109.1 for 7* group, 453.0±48.41-468.93±48.90 for 8* group, 472.28+69.46-483.43+102.87 for 9* group, 463.7135.8-494.20168.7 for 10* group, 363.8±171.3-383.0±63.0 for 11* group, 344.6+112.7-391.4+196.0 for 12* group and 347.8±139.8-371.0±235.0 for 13* group. Assessment of the groups indicated that; 15* day the malondialdehyde level (as nmol/g) was, 10. 15±4.96 and 10.53512.447 in the other group. Between 20* to 45* days malondialdehyde level (as nmol/g) was given by intervals(min-max) being; 8.04211.718-8.9612.31 for 1st group, 5.680±1.021-7.63±2.85 for 2nd group, 13.23±3.53-17.28±2.56 for 3rd group, 17.0213.43- 20.70±3.91 for 4* group, 9.82±5.59-14.08±6.50 for 5* group, 10.88±6. 11-14.91+5.04 for 6* group, 8.7814.46-13.6614.72 for 7* group, 10.03±1. 96-14.64+2.80 for 8* group, 13.8711.96- 16.0913.96 for 9* group, 7.975+1.431-13.03+3.75 for 10* group, 5.66811. 198-8.75+3. 16 for 11* group, 7.2313.13-9.05611.423 for 12* group and 6.42810.601-6.61511.611 for 13* group. Histopathologic lesions were observed especially in 3rf and 4* group which were given high level of monensin. These lesions were as follows: vakuolation, degeneration with obestosis and enlarged, capillary hyperemia, markedly hypertrophied capillary endothelial, interstitial edema, focal microhemorragie, focal mononücleated and heterophil cell infiltration in heart muscle; proliferation of muscle cell nucleus, skeletal muscle cells enlarged - pale and homogen, interstitial edema and mononücleated cell infiltration in myofibers.117 Clinical and laboratory findings indicated that high levels of monensin in the feeds caused acute and chronic toxicosis in broilers. Also, feed consumption and body weight decreased. The levels of serum creatine phospho cinas e and aspartate amino transferase elevated according to the heart and skeletal muscle's degeneration. Monensin which is an ionophore antibiotic, changed the levels of serum mineral components. The levels of serum sodium, calcium decreased and potassium increased. Monensin increased the malondialdehyde level of the liver as a consequence of the lipid peroxidation. As a result of the toxication, as histopathologic examinations that heart and skeletal muscles degenerated. Use of the vitamin E and selenium together, decreased undesirable effects of the monensin. Separately use of the vitamin E and selenium indicated mat, vitamin E is more efficacy than selenium in the prevention of the hazardous effects. Keywords: Broiler, Monensin, Vitamin E, Selenium, Toxicity.