Rekabet Hukuku açısından Franchise sözleşmelerinin incelenmesi

Abstract

Avrupa Birliği, 1950'li yıllardan itibaren Birlik içerisinde ortak bir pazarın kurulması adına çalışmalarını yürütmüş ve bu bağlamda üye ve üye olmak isteyen devletler mevzuatlarını bu ölçüde düzenlemeye başlamışlardır. Küçük ve orta ölçekli teşebbüslerin gelişimini en hesaplı şekilde tamamlayabilmesi adına uygulaması kolay olan bir fikri haklar sisteminin oluşturulması ve her sistemin kendisine ait bir know-how yaratılması gerekliliği düşünülmüştür. Dolayısıyla küçük ve orta ölçekli teşebbüsler için franchising sistemi gibi sistemlere ve onların oluşturacağı sözleşmelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sistemler ve sözleşmeler sayesinde küçük ve orta ölçekli teşebbüsler, hem pazarın gelişimine katkıda bulunmakta hem de tek başına başaramayacağı bir finansal güce hakim olabilmektedir. Ancak tüm bunlarla birlikte teşebbüsler söz konusu faaliyetleri gerçekleştirirken ilgili mal ve/veya hizmetin sunulduğu pazar içinde sistemin dışında kalan diğer teşebbüslerin faaliyetlerini engellememeli ve kendi faaliyetlerini de Avrupa Birliği ve faaliyetin gerçekleştiği ülkenin rekabet politikasını dikkate alarak gerçekleştirmelidir.Nitekim bu tezin konusunu, ilgili mal ve/veya hizmet piyasasının ve küçük ve orta ölçekli teşebbüslerin gelişimine etkide bulunan sözleşmelerden franchise sözleşmesinin ilgili pazarın en adil şekilde yaşamını devam ettirmesini sağlayan rekabet hukuku açısından değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Ancak öncelikle belirtmek gerekir ki; tez içerisinde aynı zamanda bir pazarlama ve işletme sistemi olan franchise sözleşmelerinin yalnızca hukuki boyutu değerlendirme kapsamına alınacaktır.Öncelikle franchising ve franchise sözleşmesinin tanımları, hukuki niteliği, tarafların yükümlülükleri, benzer sözleşmeler ile ilişkisi, avantaj ve dezavantajları açıklanmaya çalışılacaktır. Ardından franchise sözleşmelerinin rekabet hukukundaki yeri irdelenecek, Türkiye'de mevcut uygulanması göz önüne alınarak Türk Rekabet Hukuku çerçevesinde 2002/2 Sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği ele alınacaktır. Son olarak ise franchise sözleşmelerinin sona erme nedenleri belirtilecek ve franchising sistemi ve franchise sözleşmelerinin bütünüyle hukuki boyutu göz önüne serilmeye çalışılacaktır.Anahtar Kelime : Franchising, Franchise Sözleşmeleri, Franchise Veren, Franchise Alan, Rekabet Hukuku, Dikey Anlaşmalar, Menfi Tespit Belgesi, Muafiyet, Grup Muafiyeti.

European Union has performed efforts on behalf of the establisment of a common market within the union since 1950. In this context, every states who wants to be a member and the members have begun to regulate their legislations. An easy applicable, intellectual rights system must be created for the development of small and medium sized enterprises in the most economical manner. The necessity of each system is intended to create its own know-how. Therefore, systems such as franchising and contracts, they might form, are needed for small and medium sized enterprises. By courtesy of these systems and contracts, enterprises contribute to development of the market as well as have a financial strength. But with all these undertakings, when performing such activities, should not obscure the activities of other enterprises which are outside of the system and their activities. Enterprises should carry out its activities according to competition policy of Eurepean Union and of country where activities takes place.Evaluation of the Franchise agreement, in terms of competition law is this thesis? topic. But first it must be said, the franchising agreements will be evaluated only in terms of law.First, definitions of franchising and the Franchise agreement, law, obligations of the parties, relationship with similar contracts, advantages and disadvantages will be tried to explain. And then, Franchise agreements will be examined in terms of competition law. Within the framework of the Turkish Competition Law No. 2002 / 2 Block Exemption Communiqué on Vertical Agreements will be discussed. Lastly, reasons for termination of Franchise agreements will be stated. Franchise system and Franchise agreements will be evaluated in terms of law entirely.Keywords : Franchise, Franchise Agreeements, Franchiser, Franchisee, Competition Law, Vertical Agreements, Negative Clearance Certificate, Exemption, Block Exemption.