Hayvan barınaklarında rodentisid amaçlarla kullanılabilecek pelet tipi bir ilaç çeşidinin geliştirilmesi üzerinde araştırmalar

Abstract

5. ÖZET Bu çalışmada, 2. kuşak antikoagülan maddelerden biri olan brodifakoum ile uygun yardımcı maddeleri kullanmak suretiyle pelet şeklinde, etkin, dayanıklı ve kolaylıkla kullanılabilecek özelliklerde rodentisid bir formülasyonun hazırlanması ve yedirme denemeleriyle aynı formülasyonun rodentisid etkinliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla formülasyon ; yem hammaddeleri, cezbedici ve bağlayıcı olarak sırasıyla % 43.75 buğday, % 43.75 soya, % 7.5 et-kemik unu ile % 5 jelatin içerecek şekilde hazırlanmış ve etken madde olarak ilk aşamada 4, 6, 8, 10, 15 ppm, ikinci aşamada ise 20, 25, 30, 35 ve 40 ppm derişiminde brodifakoum eklenmiştir. Farmasötik şekil hazırlanırken, belirtilen maddeler geometrik seyreltme metoduyla karıştırılmış, karışıma sıcak jelatin çözeltisi ilave edilmiş ve enjektör tipi sıkıştırıcı ile sıkıştırılmak suretiyle pelet şekli alması sağlanarak, etüvde 50°C'de 48 saat kurutulmuştur. Bu doğrultuda, değişik dozlarda brodifakoum içeren 10 farklı seçenekten peletler hazırlanmış, ayrıca etken madde içermeyen pelet yem hazırlanarak kontrol seçeneği de oluşturulmuştur. Çalışmada formülasyon şekli olarak seçilen pelet yem çeşidinin kalitesinin belirlenmesine yönelik Sertlik tayini, Çap kontrolü, Friabilite testi ve Bağıl nem tayini yapılmıştır. Buna göre pelet örneklerine ait ortalama sertlik derecesi 15.0 S.Ü., ortalama kalınlık çapı 11.22 mm bulunmuş, friabilite testiyle pelet örneklerinde % 1.17 oranında bir kayıp gözlenmiş ve % 50, % 70.4 ve % 80.5 bağıl nemde, yüzde nem içeriği sırasıyla 0.05, 0.25 ve 0.90 olarak belirlenmiştir. Peletlenmiş ürünlerde etken madde içeriğinin saptanması UV Spektrofotometrisi esasına dayanan bir yöntem ile gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda 20, 25, 30, 35 ve 40 ppm derişiminde etken madde içeren farklı gruplardaki pelet örneklerine karıştırılan brodifakoum miktarı ^g/ml olarak sırasıyla 11.24, 14.12, 16.74, 19.32, 21.08, analiz sonucu saptanan brodifakoum miktarı ng/ml olarak 9.50, 13.22, 16.53, 18.18, 20.50 ve fareler tarafından alınan yüzde brodifakoum miktarı 84.51, 93.62, 98.74, 94.11 ve 97.24 şeklinde bulunmuştur. Farklı derişimlerde brodifakoum içeren peletler kullanılarak 22-40 g arasındaki canlı ağırlığında, 5 aylık, 110 adet beyaz fareye serbestçe yedirme esasına göre düzenlenen toksisite testleri, iki aşamalı olarak yapılmıştır. İlk aşamada 60 adet fare, her grupta 10 hayvan olmak üzere 6 gruba ayrılmış ve biri kontrol grubu olarak 50tutulmuştur. Beş ayrı deneme grubunda toplanan hayvanlara 4, 6, 8, 10 ve 15 ppm derişiminde brodifakoum içeren zehirli yemler 7 gün süreyle verilmiş ve hayvanlar 10 gün boyunca izlenmiştir. İkinci aşamada ise 50 adet fare, 5 gruba ayrılmış ve pelet örneklerindeki etken madde derişimi 20, 25, 30, 35 ve 40 ppm'e yükseltilerek yedirme denemelerine 5 gün süreyle devam edilmiştir. Her iki testte de hayvanlara 24 saatte bir tam olarak tartılmış taze yem verilmiş, artık yemler toplanmış ve yine tam olarak tartılmıştır. Fark alınarak her 24 saatte tüketilen yem miktarı bulunmuştur. Buna göre 0, 4, 6, 8, 10, 15, 20, 25, 30, 35 ve 40 ppm derişimlerinde brodifakoum katılarak hazırlanan pelet örnekleri kullanılarak, 11 ayrı deneme grubunda toplanan farelerin 5-7 günlük yedirme denemeleri sonunda, her bir deneme grubu tarafından tüketilen ortalama yem miktarı, belirtilen sıradaki etken madde derişimlerine ilişkin olarak 331.59, 158.18, 162.31, 165.68, 178.74, 179.73, 187.04, 144.10, 127.35, 213.10 ve 166.56 g olarak belirlenmiştir. Aynı şekilde ilk ölüme kadar alınan brodifakoum dozu mg/kg olarak 0, 1.52, 2.37, 2.30, 4.28, 4.87, 16.70, 11.17, 13.30, 26.24 ve 15.35 şeklinde bulunmuş ve her bir grupta ilk ölüm olayının görülmesine değin geçen bekleme süreci 3 ile 4 gün arasında değişmiştir. Farklı derişimlerde etken madde katılan pelet tuzak yemlerinin, deneme gruplarında bulunan fareler tarafından tüketilmesi sonucu % 100'e varan oranlarda ölümlerin gerçekleşebilmesi için belli bir eşik değerin üstünde veya doz değerinde brodifakoum alınarak protrombin sentezinin inhibe edilmesi suretiyle 6 ile 8 günlük bir bekleme sürecinin geçmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda, farklı gruplarda gerçekleşen ölüm sıklığı ve tüketilen ortalama ilaç miktarı dikkate alındığında, LD50 değerini karşılayan doz, 20 ppm derişiminde brodifakoum içeren peletlerin tüketimiyle 16.70 mg/kg, LD10o değerini karşılayan doz ise 25 ppm derişiminde brodifakoum içeren peletlerin tüketimiyle 22.53 mg/kg olarak belirlenmiş ve en düşük letal doz 1.52 mg/kg olmuştur. Çalışmada akut toksisiteyi gerçekçi bir şekilde değerlendirebilmek için toksisite verileri istatistiksel olarak probit analizleriyle değerlendirilmiş ve bu analizler sonucunda artan oranlarda ölüm olaylarının gerçekleşebilmesi için gerekli olan brodifakoum dozunun zamana göre giderek azaldığı dikkati çekmiştir. Çalışmadan elde edilen bulguların konuya ilişkin güncel bilimsel verilerin ışığında, çok yönlü olarak değerlendirilmesi sonucunda ; hazırlanan farmasötik şeklin ve formülasyonun uzun bir depo ömrüne ve uygun bir stabiliteye sahip olduğu anlaşılmıştır. Yedirme denemelerinin başladığı günden itibaren pelet tuzak yemlerinin hızla ve kolaylıkla tüketilmesi, ilacın rodentler tarafından kabul edilebilir nitelikte 51olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca farklı deneme gruplarında, çalışmada kullanılan tüm doz düzeylerinde, etken maddenin etki mekanizmasına bağlı olarak belirli bir zaman süreci sonunda ölüm olaylarının başlaması ve en geç 10 gün içinde % 100 ölüm sağlanması, formülasyonun yeterince etkin ve rodentlerle savaşta güvenli bir ilaç seçeneği olduğunu göstermektedir. Bu özellikleri yönünden hazırlanan formülasyonun yeterince dayanıklı, etkili ve kolaylıkla kullanılabilecek niteliklere sahip olduğu kanısına varılmıştır. Anahtar Kelimeler : Pelet, Yem kabulü, Antikoagülan Rodentisid, Kemirici kontrolü, Brodifakoum. 52

6. İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY) The researches on the development of a drug in pellet form which may be used for rodenticid needs at animal houses. The aim of this study was to prepare a bait formulation which was in pellet form and containing brodifacoum as active ingredient, one of the second generation anticoagulants and another suitable additives. Furthermore, the properties of stability, efficiency and good usage of the formulation and determination of rodenticidal efficacy by feeding trials were aimed. For this reason bait was prepared by 43.75 % wheat, 43.75 % soybean, 7.5 % meat-bone powder and 5 % gelatin as bait base, taste additive and binder respectively. First five trials were carried out with 4, 6, 8, 10, 15 ppm and second five trials were carried out with 20, 25, 30, 35, 40 ppm active ingredient of brodifacoum. Bait constituents were mixed by using geometrical dilution method, added warm gelatin solution and pellets were prepared by using a type of compressing injector. These pellets were dried for 48 hours at 50°C in an oven. For a comparative study, 10 alternative groups of pellets were prepared consisting different doses of brodifacoum and also a control group was formed without active ingredient. In the study, hardness test, diameter control, friability test and relative humidity determination were carried out to determine the quality of the pelleted bait. According to this, avarage hardness of the pellet samples was 15.0 S.U., avarage thickness diameter was 11.22 mm and in friability test, 1.17 % ratio of loss was observed. In 50 %, 70.4 %, 80.5 % relative humidity. 0.05, 0.25 and 0.90 percents of humidity contents were determined respectively. In the pelleted products, determination of the active ingredient content was performed by the method on the basis of UV Spectrophotometry. According to this, the amount of the brodifacoum added into the different pellet groups which were containing 20, 25, 30, 35 and 40 ppm concentration of active ingredient were 11.24, 14.12, 16.74, 19.32, 21.08 as ng/ml, the amount of brodifacoum determined after using UV spectrophotometry were 9.50, 13.22, 16.53, 18.18, 20.50 as y.g/ml and the percent ratio of brodifacoum consumed by rats were 84.51, 93.62, 98.74, 94.11 and 97.24 respectively. The toxicity tests were carried out on rats which were weighing 22-40 g and 5 months old, in two steps according to the ad libidum feeding trials by using pellet baits 53containing different concentration of brodifacoum. In first step, 60 rats were divided into six groups that each group was consisting ten rats and one of them was separated as control group. To the animals collected in five trial groups, poison baits containing 4, 6, 8, 10 and 15 ppm concentration of brodifacoum were given for 7 days and the animals were observed for 10 days. At the second step, 50 rats were divided into five groups and the concentration of active ingredient in the pellet samples were increased to 20, 25, 30, 35 and 40 ppm. Feeding trials were carried out five days. In both of two toxicity tests, the animals were offered fresh pelleted bait weighed precisely at 24 hours intervals. Uneaten bait and spillage were collected and weighed precisely again. By this method, the amount of the bait consumed in every 24 hours was calculated. According to this, the pellet samples containing 0, 4, 6, 8, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40 ppm concentration of brodifacoum were given to rats in which were 11 different trial groups and at the end of the 5-7 days of feeding trials, avarage amount of the bait consumed by every single trial group relating to the order of the active ingredient concentrations were determined as 331.59, 158.18, 162.31, 165.68, 178.74, 179.73, 187.04, 144.10, 127.35, 213.10 and 166.56 g respectively. By the same way, the dosages of brodifacoum ingested up to the first case of death were found 0, 1.52, 2.37, 2.30, 4.28, 4.87, 16.70, 11.17, 13.30, 26.24 and 15.35 as mg/kg respectively and in every group the period of the first case of death was occurred in 3- 4 days. It was revealed that after the pelleted baits containing different concentration of the active ingredient were consumed by the rats in trial groups, to obtain a ratio of 100 % mortality, 6-8 days of lag period have to been needed, thus above a certain threshold value or dosage value of brodifacoum was ingested and prothrombin synthesis was inhibited. In this direction, the mortality rate occurred in different groups and the average drug amount that consumed was taken into consideration, it was determined that the dose of the LD50 value obtained by the consumption of the pellets containing 20 ppm concentration of brodifacoum was 16.70 mg/kg and the dose of the LDso value obtained by the consumption of the pellets containing 25 ppm concentration of brodifacoum was 22.53 mg/kg and also the lowest lethal dose was 1.52 mg/kg. In the study, the toxicity data were evaluated statistically by probit analysis to make assess the acute toxicity correctly and at the end of analysis it was revealed that the needed brodifacoum dosage decreases by time to verify an increasing frequency of the mortality. 54When the findings of the study were evaluated in the light of current scientific data which belong to the subject, it was realized that pharmaceutical form and formulation can be stored without loss of efficacy for a long time and support a good stability. Since the first day of feeding trials, easy and rapid consumption of pelleted baits showed that rodenticid bait was highly acceptable to rodents. Furthermore, in different trial groups, at all dose levels used in study, the case of death was occurred at the end of a certain period and due to the mechanism of action of active ingredient and resulted in 100 % mortality at latent 10 days, so it was indicated that formulation is effective sufficiently and a reliable alternative rodenticid for rodents control. Because of this properties, it was concluded that the developed formulation is sufficiently resistant, effective and can be used easily. Key Words : Pellet, Bait acceptance, Anticoagulant Rodenticide, Rodent control, Brodifacoum. 55