Tekstil sektöründe tersine lojistik sistemlerinin tasarımını etkileyen kriterlere ilişkin bir karar analizi

Abstract

Günümüz dünyasında, kıt kaynakların gün geçtikçe azalması, tedarik zinciri süreçlerinin daha organize bir şekilde kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir. Kıt kaynak atıklarının ve nihai ürünlerin, tekrar üretim sürecine dâhil edilmeleri, sürdürülebilirlik amacı doğrultusunda gelişmektedir. Artan çevre bilinci, maliyetlerin en aza indirilmesi amacı, hammadde kullanımını azaltma çabası, atıkların azaltılması çalışmaları, işletmelerin geri dönüşüm faaliyetlerini arttırmaktadır. Bu gibi sebeplerle tersine lojistik önem kazanmakta, bilinçli işletmeler tarafından verimliliklerini ve karlılıklarını arttırmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada tersine lojistik, tekstil sektörü açısından incelenmektedir. Tekstil sektöründe tersine lojistik uygulamalarının Türkiye'de hangi düzeyde ve hangi bilinç ile uygulandığı araştırılmaktadır. Tekstil sektöründe gerçekleştirilen geri dönüşüm faaliyetleri ve bu faaliyetlerde kullanılan atık tipleri incelenmekte, geri dönüşüme girmeyen tekstil atıklarının durumu hakkında bilgi ve önerilere yer verilmektedir. Çalışmanın analiz bölümünde, tekstil geri dönüşümü faaliyetleri içerisinde olan işletmelerin kararlarınıve faaliyetlerini etkileyen kriterler belirlenmektedir. Literatür araştırmaları ve uzman görüşleri sonucu belirlenen bu kriterlerin AHP ve DEMATEL çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak sektörel önem sıralamaları elde edilmektedir.

In today's world, the diminution of scarce resources necessitates a more efficient use of supply chain processes. The integration of scarce resource wastes and last products to the production process is realized with the aim of sustainability. Increasing environmental awareness, cost minimizing purposes, efforts to minimize raw material need and studies on minimizing the waste products, increase the recycling activities of the companies. Due to these reasons, reverse logistics gradually gains importance and is being used by delibrerative companies in order to increase sustainability and profitabilty. In this study, reverse logistics is examined in terms of textile industry. This study examines textile recycling activities and textile wastes that are used in these activities and it also contains information and suggestions on the situation of textile wastes that are not used in recycling activities. The analysis chapter of this study determines the criteria which affect the decisions and activities of compagnies that are carrying out textile recycling activities. The sectoral sorting of the importance of these criteria, which have been determined as a result of literature researches and expert opinions, was maintained by using AHP and DEMATEL multi criteria decision making techniques. The study also examines the measurements which are affecting the decisions and activities of companies which are working in the textile recycling industry and it contains the sorting of the importance of these measurements, analized by using AHP and DEMATEL multi criteria decision making methods.