İşte var olamama davranışlarını etkileyen bireysel ve örgütsel etkenler: Özel hastanelerde çalışan doktorlar üzerinde bir uygulama

Abstract

Günümüz iş hayatında çalışanların baş etmek zorunda oldukları birçok sorun bulunmaktadır. İşte var olamama bu sorunların başında gelmektedir. Çalışanın fiziksel ya da ruhsal olarak evde dinlenmesi ve çalışmaması gereken zamanlarda işyerinde bulunup çalışması veya çalışıyor gibi görünmesi olarak tanımlanabilen işte var olamama günümüzde sadece çalışanın değil örgütlerin de en önemli sorunu haline gelmiştir. Fiziksel olarak işyerinde bulunmasına rağmen %100 verimlilikle çalışmayan bir çalışan işletme için görünmeyen büyük maliyetlere neden olmakta ve bulunduğu sektörde rekabet avantajını kaybetmesine neden olmaktadır. Kendi içlerinde rekabet halinde olan özel hastaneler ise hem hastalara daha kaliteli hizmet verebilmek hem de sağlık sektöründe lider olabilmek için işte var olamama gibi çalışanlarının karşılaştıkları sorunları çözmek durumundadır. Bu çerçevede, Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan 8 özel hastanede görevli 179 doktor üzerinde anket çalışması yapılmıştır. Araştırma kapsamında doktorların işte var olamama davranışları üzerindeki örgütsel nedenler (iş güvencesizliği) ve kişisel nedenlerin (kişilik özellikleri) etkisi incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, özel hastanelerde çalışan doktorların cinsiyetlerine göre bazı anlamlı farklar bulunmuştur. Buna göre erkek doktorların kadın doktorlara göre daha fazla niteliksel iş güvencesizliği hissettiği ayrıca kişilik özellikleri açısından kadın doktorlara göre daha dışa dönük ve sorumluluk özelliğine sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Benzer şekilde cerrahi tıp bilimlerinde çalışan doktorların dâhili tıp bilimlerinde çalışanlara göre daha dışa dönük kişilik özelliği sergilediği, son olarak sürekli gündüz çalışan doktorların nöbet artı mesai şeklinde çalışan doktora göre daha fazla işte var olamama davranışı gösterdikleri ve niceliksel iş güvencesizliği hissettikleri ortaya çıkmıştır. Ek olarak nöbet artı mesai şeklinde çalışan doktorların sürekli gündüz çalışan doktorlara göre sorumluluk kişilik özelliklerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca niceliksel iş güvencesizliğinin işte var olamama davranışı üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisinin olduğu, kişilik özelliklerinden sorumluluk, dışa dönüklük ve uyumluluk boyutlarının işte var olamama davranışı üzerinde anlamlı etkilerinin olduğu; sorumluluk ve dışa dönüklük kişilik özelliklerinin işte var olamama davranışını negatif, uyumluluk kişilik özelliğinin ise işte var olamama davranışını pozitif yönde etkilediği sonucu elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler: işte var olamama, presenteeism, iş güvencesizliği, kişilik özellikleri, doktorlar, özel hastaneler

There are many problems that employees in today's business life have to deal with. Presenteeism is the first of these problems. Presenteeism has become the most important problem in today's organizations, not only for employees. Defined as, seem to be working or working in the workplace when the employee should physically or mentally rest at home and not work at the required times. An employee who is physically at work but does not work with 100% efficiency causes significant costs that are not visible to the business and causes it to lose its competitive advantage in its sector. Private hospitals competing among themselves are required to solve the problems faced by presenteeism such as presenteeism in order to be able to provide quality services and to be a leader in the health sector. Within this framework, in this study, a questionnaire was conducted with 179 doctors working in 8 private hospitals in the province of Çankaya, Ankara. Within the scope of the research, the effects of organizational factors (job insecurity) and personal factors (personality traits) on presenteeism behaviors of doctors were examined. According to the research results, there exist some significant differences according to the gender of doctors working in private hospitals. In accordance, male doctors felt more qualitative job insecurity than female doctors, and they have more extraversion personality traits and conscientiousness than female doctors in terms of personality traits. Similarly, the doctors working in the surgical department exhibited more extraversion personality traits than those who worked in the internal diseases department, and lastly, the doctors working during daytime showed more presenteeism behaviors than the doctors working as seizure and overtime. In addition, doctors working as seizure and overtime have a higher perceived conscientiousness trait and perceive a higher quantitative job insecurity than do doctors working during daytime. It is also found that quantitative job insecurity has a positive and meaningful effect on presenteeism behavior, that personality traits of conscientiousness, extraversion and agreeableness traits have significant effects on presenteeism behavior, whereas conscientiousness and extraversion personality characteristics have a negative effect and agreeableness personality characteristic affect presenteeism behaviour positively.Keywords: presenteeism, job insecurity, personality traits, doctors, private hospitals