Anayasa Mahkemesi`ne bireysel başvuru yolunda adil yargılanma hakkı

Abstract

Adil yargılanma hakkı, hukuk düzeninin sağlanabilmesi açısından bireylerinhaklarını korumayı amaçlayan en temel unsurlardan biridir. Demokratik hayatın birgereği olarak bireysel hakların tesisi, uyuşmazlığın yargı eliyle çözümlenmesi ilesağlanmaktadır. Anayasayla teminat altına alınmış temel haklardan olan adil yargılanmahakkı kapsamında, bireylerin haklarının teminat altına alınması, ulusal ve uluslararasıdüzenlemeler ışığında günümüzdeki halini almıştır. Türk iç hukuk düzenlemelerinde,adil yargılanma hakkı konusunda genel olarak AİHS ve Anayasa'nın ortaya koymuşolduğu standartlara uyum konusunda özen gösterilmiştir. Anayasa Mahkemesi vermişolduğu kararlarda da aynı hassasiyeti göstermektedir. Ancak esas sorun adil yargılanmahakkı kapsamında bulunan ilkelerin somut olaya uygulanmasında ortaya çıkmaktadır.Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda adil yargılanma hakkınınihlal edildiğine dair başlıca iddiaları şu şekilde saymak mümkündür. Mahkemeye erişimhakkının engellendiği, gerek medeni hak ve yükümlülükler ile ilgili davalarda, gerekseceza alanında kendisine yöneltilen suç isnatları konusunda, kanun ile kurulmuş tarafsızve bağımsız mahkeme tarafından davasının makul sürede, hakkaniyete uygun olarakyürütülmediği, hükmün açık oturumda açıklanmadığı, suçlamalardan önceden bilgilendirilmediği, savunma hakkının tanınmadığı, masumiyet karinesinin ihlal edildiğien yaygın adil yargılanma hakkının ihlalleri kapsamında yer almaktadır.Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkının ülkemiz tarafından kabuledilmesi ile birlikte anayasal güvence altına alınmış olan adil yargılanma hakkınıntanımlanması ve sınırlandırılmasına ilişkin ilgili kanun ve yönetmeliklerle çeşitlidüzenlemeler yapılarak söz konusu ihlal kararlarının çıkmasının engellenmesiamaçlanmıştır.

The Right to a Fair Trial is one of the most fundamental elements which aims toprotect the rights of the individual in terms of providing the legal order. The existence ofindividual rights as a requirement of democratic life is ensured by resolving the disputesby the judiciary. Within the scope of the Fair Trial, which is the one of fundamentalrights guaranteed by the Constitution, the securing of the rights of individuals has beenachieved through international and local regulations. In Turkish domestic lawregulations, care has been taken to comply with the standards of the ECHR and theConstitution in general as regards the Right to a Fair Trial. The Constitutional Court alsoshows the same sensitivity in its decisions. However, the main problem arises when theprinciples that are included in the Right to Fair Trial are applied to the concrete case. Themain reasons for individual applications to the Constitutional Court regarding violationsof the Fair Trial Act can be listed as follows: obstruction of access to the court, the caseswhich is about both civil and criminal, is not carried out by an impartial and independent court established by law, not being informed in advance of the charges, lack ofrecognition of the right of defense. In this respect, with the adoption of the right ofindividual application to the Constitutional Court by our country, it is aimed toprevent the emergence of such violation decisions by regulating relevant laws andregulations about the Right to a Fair Trial.