Gebe ve gebe olmayan ineklerde ovaryum üzerindeki yapıların ölçümü, incelenmesi ve bazı kan değerleri arasındaki ilişkiler

Abstract

73 ÖZET Gebe ve Gebe Olmayan İneklerde Ovaryum Üzerindeki Yapıların Ölçümü, İncelenmesi ve Bazı Kan Değerleri Arasındaki İlişkiler. Son zamanlarda yapılan yayınlarda beta karoten ve progesteron düzeyindeki değişimlerin fertilite parametreleri üzerine etkisi olduğu bildirilmektedir. Yapılan çalışmada beta karoten seviyesiyle progesteron değerlerinin belirlenerek bunların ovaryum üzerindeki folliküller ve corpus luteumla ilişkisini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma materyali olarak Çubuk mezbahasında kesime getirilen, daha önceden en az bir doğum yapmış safkan veya melezi, 100 Holstein inek kullanıldı. Bu ineklerin kanları kesim öncesinde jugular venden alındı ve kanı alınan hayvanlar numaralandırılarak, kesim sonrası uterus ve ovaryumları alındı. Ovaryumdaki folliküllerin ve corpus luteumun su banyosu yöntemi ile ultrasonagrafik ölçümleri yapıldı. Uteruslar gebelik yönünden incelendi. Kan örneklerinden elde edilen serumlardan beta karoten ve progesteron seviyeleri belirlendi. Gebe ineklerde (8256±4118 /ıgf/) ve siklik ineklerde (5974+5427 /xgl/) belirlenen beta karoten düzeyleri fertilite yönünden olumsuz bir etki yaratmayacak kadar yüksek seviyede bulundu. Gebe ineklerin beta karoten düzeyleri siklik ineklerle karşılaştırıldığında istatistik yönden önemli (P<0,01) düzeyde yüksek olarak belirlendi. Beta karoten ile corpus luteum büyüklüğü (Korelasyon:0,460), progesteron düzeyi (Korelasyon :0,095), follikül büyüklüğü (Korelasyon :0,123) ve follikül sayısı (Korelasyon :0,188) arasında istatistik yönden önemli bir ilişki belirlenemedi. Gebe ve siklik ineklerin tümünde yapılan karşılaştırmada gebe ineklerin progesteron düzeyi (5,78+4,0 ng/ml) ve ortalama corpus luteum büyüklüğü (26,5±3,14 mm) siklik ineklerin progesteron düzeyi ile (3,61 ±5,75 ng/ml) ortalama corpus luteum büyüklüğünden (19,7+9,11 mm) istatistik yönden önemli düzeyde (PO.001) yüksek bulundu. Aynı büyüklükte corpus luteuma sahip gebe ve siklik inekler progesteron seviyesi yönünden karşılaştırıldığında (G1f ve G2c dışında) gebe olanların progesteron seviyesi istatistik yönden önemli (P<0,05) düzeyde yüksek bulundu. Elde edilen sonuçlar bazı büyüklük kategorilerinde corpus luteum ve progesteron değerleri arasında bir ilişkinin varlığını ortaya koyarken, bazılarında bu ilişki saptanamamıştır. Kan progesteron düzeyi ile follikül büyüklüğü (Korelasyon :0,133) ve follikül sayısı (Korelasyon :0,151) arasında istatistik yönden önemli bir ilişki belirlenemedi. Gebe ineklerin ortalama follikül sayısı (3,3+2,2) ve ortalama follikül çapları (7,1+1,3 mm),74 siklik ineklerin ortalama follikül sayısı (4,5±2,1) ve follikül çapından (8,7+2,3 mm) istatistik yönden önemli düzeyde düşük bulundu. Corpus luteumun kendisi ile aynı ovaryum üzerindeki folliküllere sayı ve büyüme yönünden negatif bir etkisinin olmadığı belirlendi. Anahtar Sözcükler : Progesteron, Beta karoten, Folliküler dinamik, Corpus luteum, Gebelik.

75 SUMMARY Examinations and Measurements of Ovarian Structures in Pregnant and Non-Pregnant Cows and Their Relationships Between Same Blood Parameters. Researches of the recent years have stated that there is an influence of Beta-carotene and variations of progesterone levels on fertility parameters. The aim of this study was to determine the relationships between the levels of Beta-carotene and progesterone in sera and the effects of these levels on the follicular and luteal structures on ovaries. 100 Holstein F resi an cows or their crosses brought to Çubuk slaughterhouse that had at least one parturition were used as the material of this study. Blood samples were collected from jugular vein before the slaughter and these cows were numbered. Uteries and ovaries of these cows were collected after slaughtered. Ultrasonographic assesments of ovarian structueres were done by water bath method. Uterus' were examined for pregnancy. Beta carotene and progesterone levels were determined in the sera obtained from these blood samples. Beta carotene levels in the pregnant (8356±4118 /xgl/) and cyclic (5974±5427 p.g/1) cows were found high enough to not to cause a fertility problem. Beta carotene levels of pregnant cows were significantly higher (P<0,01) than of cyclic cows. No statistically significant relationship were determined between Beta carotene levels and CL size (Corr.: 0,460), progesterone levels (Corr.: 0,095), follicular size (Corr.: 0,123) and number of follicules (Corr.: 0,188). Progesterone levels (5,78+4,0 ng/ml) and avarage size of CL (26,5+3,14 mm) in pregnant cows were found significantly higher (P<0,01) than that of cyclic cows which are 3,61±5,75 ng/ml, 19,7+9,11 mm respectively. Comparisions in the respect of luteal size, Progesterone levels of pregnant cows were found significantly higher (P<0,01) than that of cyclic cows which have same size of CL (excluding G1f and G2c). According to the presents a relationship was obtained between the corpus luteum and progesterone values in some categories of corpus luteum sizes while in other categories it coudn't have determined. No statistically significant relationship were found between serum progesterone levels and follicular size (Corr: 0,133) or the number of follicules (Corr.: 0, 151). Avarage number of follicules (3,3+2,2) and follicular diameters (7,1 ±1,3 mm) of pregnant cows were significantly lower (P<0,01) than that of cyclic cows which are, 4,5+2,1 and76 8,7+2,3 mm respectively. No negative effect of CL on the growth and number of follicules on the same ovary were found. Key Words: Progesterone, Beta carotene, Follicular dynamics, Corpus luteum, Pregnancy.