Ördekte iskelet sistemi

Abstract

93 ÖZET Ördekte İskelet Sistemi Araştırma yurdumuzda rastlanan Anseriformes takımının Anas platyrhynchos türünün iskelet sistemi üzerinde yapılmıştır. Ankara yöresinden temin edilen, erişkin on adet dişi ve on adet erkek ördek kullanılmıştır. Materyallerin 11 adedine maserasyon yöntemi uygulanıp ördeğe ait bütün kemikler incelenmiştir. Materyallerin iki adedine trachea yolu ile methylmethacrylate grubundan otopolimerizan likit ve toz karışımı enjekte edilmiştir, yedi adedine trachea yolu ile latex enjekte edilerek havalı kemikler tespit edilmiştir. Boyun omurlarının sayısı 15 adet ve atlas dışında bütün boyun omurlarının havalı olduğu saptanmıştır. Sırt omurları on adet olup proc. spinosus'lar ve proc. transversus'lar aralarında küçük kemiksel uzantılarla birleşmiştir. Bütün sut omurlarının havalı olduğu gözlenmiştir. Synsacrum'u 12 adet omur oluşturmuş olup 1.-6. omurların havalı olduğu tespit edilmiştir. On adet kuyruk omurunun varlığı saptanmıştır, bunların son üç omuru aralarında kaynaşarak pygostyl'i oluşturmuştur. Ördekte on çift kaburga bulunup, bunların ilk ve son üç çiftinde proc. uncinati'nin varlığı saptanmamıştır. Scapula'nın 14. boyun omurundan altıncı sırt omuruna kadar uzanan kılıç şeklinde bir kemik olduğu tespit edilmiştir. Sağ ve sol clavicula'nın distal ucu birleşerek `U` şeklini almıştır. Sternum' un caudal' de küçük bir kısmı hariç tamamının havalı olduğu gözlenmiştir. Humerus'un distal'i dahil tamamının havalı olduğu saptanmıştır. Corpus humeri'nin tam ortasında medial'de küçük yank şeklinde tipik bir tane foramen nutricium olduğu gözlenmiştir. Antebrachium'un humerus' dan daha kısa bir kemik olduğu saptanmıştır. Os carpi radiale kısa ve dikdörtgen, os carpi ulnare `V` harfi şeklindedir. Carpometacarpus kemiklerinin en küçüğü os metacarpale alulare, en büyüğü ise os metacarpale majus olduğu belirlenmiştir.94 Os coxae' da her lateral duvar iki delik içerip, bunlar foramen obturatum ve foramen ilioischiadium adım almıştır. Os ischium ve os pubis arasındaki boşluğun oldukça büyük olduğu belirlenmiştir. Os ilium ve os ischium'un havalı olduğu, os pubis'in ise hava içermediği saptanmıştır. Patella'nın dişide kare, erkekte ise dikdörtgen şeklinde olduğu gözlenmiştir. Bağımsız tarsal kemiklerinin bulunmadığı ve iki adet tarsometatarsal kemik olduğu belirlenmiştir. Ördeklerin kafatasının uzun geniş ve bir gagaya sahip olduğu, havanın cavum tympani ile cranial kemiklere ulaştığı tespit edilmiştir. Kafatasının arka duvarım os occipitale, alt duvarım os sphenoidale, arka ve üst duvarını os frontale, os temporale, os supraoccipitale oluşturmakta olup bunları birleştiren ise os parietale'dir. Sonuç olarak ördekte iskelet sistemi incelenmiş ve havalı kemiklerin varlığı ortaya konmuştur. Dişi ve erkek ördek kemikleri arasındaki farklılıklar saptanmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulguların literatürü zenginleştireceği ve konu ile ilgili araştırmacılara faydalı olacağı düşünülmüştür. Anahtar Kelimeler: Ördek, İskelet, Sistem.

95 SUMMARY The System of Skeleton in Ducks This study was carried out on Anas platyrhynchos of Anseriformes genus that is seen in our country. Ten male and ten female adult ducks obtained from the region of Ankara were used. Maceration method was performed on 11 ducks and all bones were examined. Pneumatic bones were observed by administrations of autopolymerizing and powder (a methylmethacylate derivative) in two ducks and latex in seven ducks by tracheal route. Fifteen cervical vertebras were identified and it was observed that all cervical vertebras were pneumatic except for atlas. Thoracal vertebras were ten pieces and proc. spinosus' were combined with proc. transversus' by means of small bony entire thoracal vertebras were pneumatic. Synsacrum was consist of 12 vertebras, and 1th- 6 01 were pneumatic. There were ten cocygeal vertebrae and pygostyl was formed by fusion of last three. Ten costas posessing proc. uncinati on the first and last ones were noted in ducks. Scapula, in the shape of sword, extended from the 14 * cervical vertebrae to the 6 * lumbal vertebrae. Distal ends of right and left clavicle were joined that formed a `U` shape. It was observed that whole sternum except for a small part at caudaly was pneumatic bones. Humerus was completely pneumatic including distal part. There was a typical foramen nutricium, mimicking a small groove, on the middle of corpus humeri at the medial site. Antebrachium was shorter than humerus. Os carpi radiale was short and rectangular, os carpi ulnare displayed a `V` shape. Of carpometacarpus bones, os metacarpale alulare was the smallest whereas os metacarpale majus was the biggest ones. In os coxae, each lateral wings had two foraminae that named as foramen obturatum and foramen ilioischiadicum. The space between ischium and pubis was96 quite big. Ilium and ischium were pneumatic but pubis was not. Patella showed a square shape in female and rectangular shape in male. No independent tarsal bones were seen but two metatarsal bones were noted. The skull of the ducks was long, broad and posessed a beak. The air reached the cranial bones through cavum tympany. Os occipitale formed one part of caudal wall of the skull, distal wall by os sphenoidale, and caudal and dorsal walls were shaped by os frontale, os temporale os supraoccipitale; os parietale joined them together. In conclusion skeletal system of ducks was examined and pneumatic bones were observed. Differences in bones between female and male ducks were studied. It was hoped that findings of the study will furnish the literature and be useful for the interested researchers. Key Words: Ducks, Skeleton, System.