Hava aracı kaza ve olaylarında çevresel faktörlerin analizi

Abstract

Modern havacılığın başlangıcından itibaren değişik etkenlerden dolayıhava aracıkaza ve olaylarıolmaktadır. Çevresel faktörler bunlardan bir tanesidir. Kuşçarpmalarıve meteorolojik hâdiseler çevresel faktörlerin alt başlıklarıdır.Kuş-hava aracıçarpışmalarınıönlemek maksadıyla pasif metotlar ve aktifmetotlar kullanılmaktadır. Pasif metotlar, ileri teknoloji gerektirmeyen teknikleriiçermektedir. Aktif yöntemler ise kuşizleme radarları, gözlem istasyonlarıgibivasıtalarla kuşhareketleri pozitif olarak takip edebilmeyi ve elde edilen bilgilerianında uçuculara iletebilmeyi içermektedir.1992?2005 yıllarıarasında Türk Hava Sahasındaki kuş-hava aracıçarpışmaolaylarının sayısı144 adettir. Toplam hava aracıkaza ve olaylarının %28'inioluşturmaktadır.Türkiye'de ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde kuşgöç hareketleri üstnoktaya ulaşmaktadır. Kuş-hava aracıçarpışmalarıda göç mevsimlerinde artışgöstermektedir. Ayrıca gündüz şartlarıve uçuşun iniş-kalkışsafhalarıkuşçarpmalarıiçin hassas dönemi oluşturmaktadır.Meteoroloji etkeni yüzünden Türk Hava Sahasında, 1992?2005 yıllarıarasında26 hava aracıkaza ve olayımeydana gelmiştir. Toplam hava aracıkaza veolaylarının %5'ini oluşturmaktadır.Kışmevsimi periyodunda görüşve yıldırım, ilkbahar-yaz-sonbahar mevsimperiyotlarında, rüzgâr ve rüzgâr kesilmesi, türbülans ve yıldırım hâdiseleri nedeniylehava aracıkaza ve olaylarımeydana gelmiştir. Bu durum Türkiye'de her mevsimperiyodunda değişik meteorolojik hâdiselerden dolayıhava aracıkaza ve olayınınmeydana gelebilmektedir.Anahtar Kelimeler: Hava Aracı, Kaza, KuşÇarpmaları, Meteoroloji, KuşGöç Yolları

There have been many aircraft accidents for the reason of different factors since thebeginning of the modern aviation. One of these factors is environmental. Bird strikesand meteorological events are subtitle of the environmental factors.Passive and active methods are used to prevent the bird strikes. Passive methodsinclude techniques which don?t need of technology. Active methods include radars,bird observation stations etc. With these instruments, system follows the birdmovements and transmits the data to the airmen in real time.From 1992 to 2005, number of the bird strikes is 144 in the Turkish airspace. Thepercentage of the bird strike is %28 of the total aircraft accidents.Bird movements reach top level during the spring, summer and autumn seasonsin Turkey. In addition to these bird strikes are increased these seasons. Besides,during day light, landing and take off parts of the flight are dangerous periods due tothe bird strikes.From 1992 to 2005, number of the aircraft accidents is 26 in the Turkish airspacefor the reason of meteorological events. The percentage of the meteorologicalaccidents is %5 of the total aircraft accidents.The causes of the aircraft accidents are manner of seeing and lightning during thewinter. The causes of aircraft accidents are wind and windshear, turbulence,lightning during the spring, summer and autumn. This situation shows that aircraftaccidents can come into existence for the reason of meteorological events during theall seasons.Key Words: Aircraft, Accident, Bird strikes, Meteorology, Migratory BirdsRoutes