Kur'an bütünlüğünde A'râf sûresinin konulu tefsiri (Ehl-i Sünnet ve Şia arasında karşılaştırmalı)

Abstract

Yüce Allah'ın insanlığa son hitabı olan Kur'an, günümüze kadar çağın ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak tefsir edilmiştir. Modern döneme kadar yazılan tefsirlerin âyet merkezli olması ve bir mezhebin görüşlerinin dikkate alınarak açıklanması, âyetlerin farklı yorumlanmasına neden olmuştur. Bu yöntemin Kur'an'ın vermek istediği mesajın anlaşılmasında yeterli olmadığı dile getirilmiştir. Bu açıdan çağdaş dönemde konulu tefsir çalışmaları bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışma, bu ihtiyacı az da olsa gidermeye yönelik bir çalışmadır. A'râf sûresi özelinde yapılan konulu tefsir çalışmasında, bütüncül bir yaklaşımın ortaya konması için Ehl-i Sünnet ve Şîa'nın görüşleri, seçilen tefsirler bağlamında karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Çalışmada sûrenin temel konuları belirlenmiş ve üç bölümde incelenmiştir. Tevhid ile ilgili konular başlığı altında A'râf Sûresi'nde şirk, elest bezmi, ilk insan Hz. Âdem'in yaratılışı, nefs-i vâhide ve kadının yaratılışı, Hz. Âdem'in cennetten yeryüzüne inişi, sûre bağlamında insanın yaratılış gayesi, insanın sorumlulukları ile Şeytan ve tuzakları konuları işlenmiştir. Nübüvvet ve Kıssalar başlığı altında Kur'an'ın gönderiliş gayesi, sûredeki kıssalar ve kavimlerin helak sebepleri konuları incelenmiştir. Ahiretle ilgili konular başlığı altında ise kıyametin vakti ve a'râf ehli konuları üzerinde durulmuştur. Ele alınan konular bağlamında her iki ekolün rivayet ve dirayet kültürlerinden etkilendikleri ve kendi içlerinde dahi görüş ayrılıklarına düştükleri görülmüştür. Bu bakımdan, elest bezmi, nefs-i vâhide, Hz. Âdem'in bulunduğu cennet ve kıyametin vakti konularında iki ekolün farklı tespitleri olduğu, diğer konular da ise küçük ayrıntılar bir yana bırakılırsa, genel anlamda mutabık oldukları tespit edilmiştir.

The Quran, which is the last address of Almighty Allah to humanity, has been interpreted by taking the needs of the contemporary age into account. The fact that the commentaries written until the modern period were verse-centered and took the views of a sect into consideration caused the verses to be interpreted differently. It has been stated that this method is not sufficient in understanding the message that the Quran wants to convey. In this respect, thematic commentary studies have emerged as a need in the contemporary period.This study is aimed at meeting this need, albeit a little. The views of Ahl-i Sunnah and Shi'ah are given comparatively in the context of the chosen commentaries in order to reveal a holistic approach in the thematic commentary study made specifically for the chapter of A'raf.In the study, the basic subjects of the surah were determined and examined in three parts. Under the title of issues related to tawhid, polytheism ın surah al-Aʿrāf, elest bezmi, the creation of Adam, the first human, creation of soul and woman, the descent of Adam from paradise to the earth, the purpose of man's creation in the context of the surah, human's responsibilities and Satan and his traps are discussed. Under the title of prophecy and stories, the purpose of sending the Qur'an, the stories in the surah and the reasons for the destruction of the tribes were examined. Under the title of issues related to the hereafter, the time of doomsday and the people of al-Aʿrāf are emphasized.In the context of the subjects discussed, it was observed that both schools were influenced by the culture of rumor and acumen and that each of them had different opinions even within themselves. In this respect, it has been determined that the two schools have different determinations in the matters of paradise where Adam is located, elest bezmi, nefs-i wahide, the time of doomsday and that they generally agree on other issues, apart from the small details.