Osmaniye şehir coğrafyası

Abstract

Osmaniye şehri, Akdeniz Bölgesinin Adana Bölümünde aynı adla anılan il idariünitesinde, merkez ilçenin sınırları içinde, Karaçay ve kollarının oluşturduğu birikintiyelpazesinin üzerinde yer almaktadır. İnceleme sahası, Osmaniye Belediyesi'nin sınırlarınıkapsamaktadır. Mahalli 36 idari birime ayrılan Belediye yetki alanı yaklaşık 8500 ha genişliğesahiptir. Şehirde 2022 yılı itibariyle 252.186 nüfus ikamet etmektedir.Çalışmada şehrin kuruluş ve gelişiminde rol oynayan doğal ve beşerî çevre faktörleri,nüfus ve yerleşme özellikleri, fonksiyonel gelişim ve arazi kullanımı nispeten ayrıntılı şekildeincelenmiştir. Karma araştırma yöntemine göre tamamlanan çalışmada şehrin mevcut vepotansiyel problemlerine tesir eden doğal ve beşerî unsurlara da yer verilmiştir. AyrıcaOsmaniye Hanehalkı Anketi uygulanarak şehrin başlıca sorunları ve çok farklı özellikleribelirlenmeye çalışılmıştır.Osmaniye, jeopolitik ve stratejik açıdan Ortadoğu coğrafyasının kıstağında önemlikonumu ile ulaşım ve iletim hatlarının geçtiği şehirlerden biridir. Şehir, Ceyhan'ın kolları olanKaraçay, Yarpuz ve Hamus çaylarının oluşturduğu alüvyal Osmaniye Ovası'nın kenarında veOrta Nur Dağları'ndan kaynağını alan Karaçay ve kollarının birikinti yelpazesi üzerinekurulmuştur. Şehir elverişli iklim ve hidrografik özelliklere ve verimli alüvyal topraklara sahipdoğal bir ortamda yer almaktadır.Şehrin kurulduğu yöre, Geç Hititler, Asur, Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Selçuklu,Memlukler, Ramazanoğulları ve Osmanlı Devleti gibi birçok farklı egemenlik alanındakalmıştır. Nitekim şehrin çevresinde oldukça zengin tarihi ve kültürel değerler mevcuttur. Fakatşehrin ilk nüvesi, daha yakın bir dönemde, 1865 yılında Osmanlı merkez yönetiminin tayinettiği Fırka-ı İslâhiye adı verilen Harekât Ordusunca yerleşik düzene geçirilen Türk aşiretlerininiskânı sonucunda kurulmuştur.Osmaniye şehri esas gelişimini Cumhuriyet döneminde yaşamıştır. Özellikle 1996 yılındaaynı adla anılan ilin merkezi olmasıyla birlikte idari, ticari, sanayi, ulaşım ve tarım faaliyetleribakımından önemli gelişmeler sağlamıştır. Aynı şekilde her ilde bir üniversite kapsamında2007 yılında Korkut Ata Üniversitesi'nin kurulması da şehrin gelişiminde öncüfonksiyonlardan biri haline gelmiştir. Günümüzde Osmaniye şehri bazı sorunları olsa da nüfus,yerleşme, ekonomi, sosyal ve kültürel açılardan hızlı bir gelişme ivmesini yakalamışdurumdadır.Asrın felaketi olarak tanımlanan 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan)merkezli şiddetli depremlerden şehir olumsuz şekilde etkilenmiştir. 761 kişinin hayatınıkaybettiği depremler özellikle Esenevler, Rahime Hatun ve Adnan Menderes, İhsan Göknel veAlibeyli mahallelerinde daha fazla yıkım ve hasara neden olmuştur. Osmaniye, devletinyardımıyla depremin olumsuz etkilerini en kısa sürede telafi ederek gelişmesini sürdürecektir.Şehrin planlama, imar, altyapı, ulaşım, hava ve çevre kirliliği, su temini, trafik, yeşil alaneksikliği, çarpık şehirleşme, göç gibi problemlerinin merkezi yönetimin desteği, yerelyönetimin gayreti, şehrin ileri gelenleri ve halkın katılımıyla en kısa sürede çözülebileceğinisöylemek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Osmaniye, Şehir Coğrafyası, Nüfus, Yerleşme, Şehir Fonksiyonları,Hanehalkı Anketi

The city of Osmaniye is located in the provincial administrative unit of the same name inthe Adana Section of the Mediterranean Region, within the borders of the central district, onthe accumulation range formed by Karaçay and its branches. The study area covers the bordersof Osmaniye Municipality. The municipality's administrative area, which is divided into 36local administrative units, is approximately 8500 ha. has width. As of 2022, a population of252,186 resides in the city.In the study, natural and human environmental factors, population and settlementcharacteristics, functional development and land use, which played a role in the establishmentand development of the city, were examined in relatively detail. In the study, which wascompleted according to the mixed research method, natural and human factors that affect thecurrent and potential problems of the city are also included. In addition, the main problems ofthe city and its very different characteristics were tried to be determined by applying theOsmaniye Household Questionnaire.Osmaniye is one of the cities where transportation and transmission lines pass, with itsgeopolitical and strategic location in the isthmus of the Middle East geography. The city wasbuilt on the edge of the alluvial Osmaniye Plain formed by the Karaçay, Yarpuz and Hamusstreams, which are the tributaries of Ceyhan, and on the depositional fan of Karaçay and itstributaries, which originates from the Orta Nur Mountains. The city is located in a naturalenvironment with favorable climate and hydrographic characteristics and fertile alluvial soils.The region where the city was founded remained in many different areas of sovereigntysuch as the Late Hittites, Assyrian, Persian, Roman, Byzantine, Umayyad, Abbasid, Seljuk,Mamluks, Ramazanoğulları and Ottoman Empire. As a matter of fact, there are very richhistorical and cultural values around the city. However, the first core of the city was establishedmore recently, as a result of the settlement of Turkish tribes settled in 1865 by the OperationArmy called Fırka-ı İslâhiye, which was appointed by the Ottoman central government.The city of Osmaniye experienced its main development in the Republican period.Especially in 1996, when it became the center of the province with the same name, it hasprovided important developments in terms of administrative, commercial, industrial,transportation and agricultural activities. Likewise, the establishment of Korkut Ata Universityin 2007 within the scope of a university in each province has become one of the leadingfunctions in the development of the city. Although the city of Osmaniye has some problemstoday, it has achieved a rapid development momentum in terms of population, settlement,economy, social and cultural aspects.The city was adversely affected by the severe earthquakes centered in Kahramanmaraş(Pazarcık and Elbistan) on February 6, 2023, which was defined as the disaster of the century.Earthquakes, in which 761 people lost their lives, caused more destruction and damageespecially in Esenevler, Rahime Hatun and Adnan Menderes, İhsan Göknel and Alibeylineighborhoods. Osmaniye will continue its development by compensating for the negativeeffects of the earthquake as soon as possible with the help of the state.It is possible to say that the problems of the city such as planning, zoning, infrastructure,transportation, air and environmental pollution, water supply, traffic, lack of green space,unplanned urbanization, migration can be solved as soon as possible with the support of thecentral government, the effort of the local government, the notables of the city and theparticipation of the people.Keywords: Osmaniye, City Geography, Population, Settlement, City Functions,Household Survey.