Çorum ili bayat ilçesi ağzı

Abstract

BAYAT AĞZIMerve TURHAL TAŞNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler EnstitüsüTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2019Danışman: Dr. Öğr. Üyesi. İbrahim Ethem ÖZKANÖZETYabancı Türkologların 1940'lı yıllardan beri üzerinde çalıştığı ağız araştırmaları, yerli araştırmacıların yaptığı çalışmalarla önemi anlaşılmış, sahada derleme yapılıp derlemeler transkribe edilip incelendikçe eserler çoğalmış, Türkiye Türkçesi ağızları içinde bulunduğumuz yüzyılda önemli bir konuma gelmiştir. Ağız çalışmaları yalnızca dile değil, tarihe, milli folklora da büyük katkı sağlamaktadır.Türkiye'de birçok il ve ilçe de ağız çalışması yapılmış olup adı dahi bir Türk boyunun adı olan Çorum'un Bayat ilçesinde daha önce ağız çalışmasının yapılmadığı tespit edildi ve dili incelemek ve ağız çalışması verilerini ortaya koymak için tez sahası olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda Bayat ilçesinde bulunan 34 köy ve 2 merkez olmak üzere 36 kişiden derleme yapılmıştır. Derlemede özellikle bulunduğu köyün ağzını en iyi koruyan yaşlı kadınlar tercih edilmiştir.Yapılan çalışmada Dil Kurumu'nun teklif ettiği transkripsiyon sistemi ile Prof. Dr. Mehmet Dursun ERDEM'in geliştirmiş olduğu Turkish Studies transkripsiyon sistemi dikkate alınarak deşifreler yapılmıştır.Çalışma; Giriş bölümü, Ses Bilgisi, Sonuç, Metinler ve Bibliyografya olmak üzere beş ana bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında bölgenin coğrafi konumu, iklimi, nüfusu, bitki örtüsü gibi bilgiler verilmiştir. Ses bilgisi de oldukça detaylı bir şekilde incelenmiştir. Sonuç kısmında yapılan inceleme sonucu saptanan durumlar belirtilmiştir. Metinler bölümünde köy, belde ve merkezden yapılan deşifreler alfabetik sırayla verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ağız, Türkiye Türkçesi Ağızları, Ses Bilgisi, Bayat Ağzı.

BAYAT DIALECTMERVE TURHAL TAŞNevşehir Haci Bektaş Veli University, Institute Of Social SciencesDepartment of Turkish Language and Literature Master Thesis, M.A, August, 2019Supervisor: Asst. Prof. İbrahim Ethem ÖZKANABSTRACTThe importance of studies of foreign Turcologists about dialect since 1940s are increased gradually thanks to work of local reseachers. A lot of compilations have been made in the field and the compliations have increased as transcripts have been reviewed and examined. Dialects of Turkey thus has reached an important role in the present century. The studies of dialects contribute not only to language but also to history and national folklore. Many cities and towns of Turkey are examined about dialects. However, in the Bayat district of Çorum which is the name of district also came by a Turkish tribe is never examined. The Bayat district is determined as the thesis field in order to examine the language and to reveal the studies about dialects. In this context, 36 people from 34 villages and 2 centers in Bayat district were compiled. In this review especially the elderly women who are protect the dialect of the village were preferred.In the study, the transcription system proposed by the Turkish Language Institute and the study of Turkish Studies which is developed by Prof. Dr. Mehmet Dursun ERDEM are taking into consideration while deciphered.The study consists of five main chapter including Introduction, Phonetic, Conclusion, Texts, and Bibliography. In the introduction part the geographical location, climate, population and flora of the region are given. Phonetic is also examined in detail. In the conclusion, the cases determined as a result of examination are indicated. In the texts section, decipherments made from villages, towns and centers are given in alphabetical order.Key Words: Dialect, Turkey Turkısh dialects, Phonetic, Bayat dialect.