Samsun ili sebze üretim alanlarinda bulunan beyazsinek türleri, doğal düşmanları ve Bemisia tabaci (Gen.) (Hemiptera: Aleyrodidae)'nin popülasyon dalgalanmasının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, 2020-2022 yılları arasında Samsun ilinin 17 ilçesinde sebze alanlarında bulunan Beyazsinek (Hemiptera: Aleyrodidae) türleri ile bunların doğal düşmanlarının tespiti ve Bemisia tabaci (Genn.)' nin popülasyon takibini yapmak amacıyla yürütülmüştür. Çalışmanın yürütüldüğü sebze üretim alanlarına düzenli ve düzensiz çıkışlar yapılarak farklı sebzelerden toplanan Aleyrodidae familyasına ait türler belirlenmiştir. Survey yapılan alanlarda 5 farklı beyazsinek türünün varlığı tespit edilmiştir. Bu türlerin; Aleyrodes proletella Linn., Bemisia hancocki Corbett, B. tabaci, Dialeurodes citri Ashmead ve Trialeurodes vaporariroum Westfood olarak teşhis edilmiştir. Bulunan bu türler Samsun için ilk kayıt niteliğindedir. Predatör olarak toplanan örneklerden Coleoptera takımına bağlı Coccinelidae familyasına ait 12 tür, Hemiptera takımına bağlı Anthocoridae familyasına ait 1 tür, Miridae familyasına ait 4 tür, Lygaeidae familyasına ait 1 tür, Nabidae familyasına ait 1 tür ve Neuroptera takımına bağlı Chrysopidae familyasına ait 1 tür tespit edilmiştir. Parazitoid olarak Hymenoptera takımına bağlı Aphelinidae familyasına ait 1 tür (Encarsia formosa) saptanmıştır. Yapılan çalışma sonunda toplam 21 adet doğal düşman tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada B. tabaci'nin sebzelerde popülasyon takibi üretimin yoğun ve beyazsineğin sorun olduğu Bafra ve Çarşamba ilçelerinde 4 farklı lokasyonda (3 tanesi Bafra ilçesinde, 1 tanesi Çarşamba ilçesinde) yapılmıştır. Çalışmanın yürütüldüğü 2021-2022 yılları üretim sezonunda haziran ayının ilk haftasında ergin beyazsineklerin ortaya çıkmaya başladığı, en yüksek popülasyon yoğunluğuna ise ağustos ayının sonu ile eylül ayının ilk haftasında ulaştığı ve popülasyonun eylül ayının son haftasında azaldığı tespit edilmiştir. Eylül ayının son haftasından itibaren popülasyon sıfırlanmıştır. Popülasyon takibi kontrollü şartlar ve çiftçi şartlarında yapıldığından popülasyon yoğunluğunun ilaçlamalara bağlı olarak ve sıcaklık ve nem değerlerine bağlı olarak değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir.

This research was carried out in order to determine the whitefly (Hemiptera: Aleyrodidae) species and their natural enemies, and to monitor the population of Bemisia tabaci (Genn.) in vegetable fields in 17 districts of Samsun between the years 2020-2022. The species of the Aleyrodidae family that were collected from various vegetables were identified by conducting routine and sporadic surveys in the areas where vegetables are cultivated, Five different species of whiteflies were discovered from the samples collected from the survey sites. These species were Aleyrodes proletella Linn., Bemisia hancocki Corbett, B. tabaci, Dialeurodes citri Ashmead, and Trialeurodes vaporariroum Westfood. These species found are the first record for Samsun. 12 species of the Coleoptera order's Coccinelidae family, 1 species of the Anthocoridae family, 4 species of the Miridae family, 1 species of the Lygaeidae family, 1 species of the Nabidae family of the Hemiptera order, and 1 species of the Chrysopidae family of the Neuroptera order were identified using samples gathered as predators during the field surveys. As a parasitoid, one species belonging to the Aphelinidae family of the Hymenoptera order (Encarsia formosa) was determined. At the end of the study, a total of 21 natural enemies were identified. In addition, population monitoring of B. tabaci in vegetables was established in 4 different locations (3 in Bafra district and 1 in Çarşamba district) in Bafra and Çarşamba counties, where vegetables are grown intensively and whitefly is a problem. It was found that adult whiteflies began to emerge in the first week of June during the production season of 2021–2022, reached their peak population density at the end of August and early September, and then started to decline in the last week of September. The population has been reset since the last week of September. It has been found that the population density fluctuates based on pesticide spraying, temperature, and humidity since the population follow-up was conducted in controlled and farmer-controlled settings.