Firdevsî-i Rûmî Süleymân-nâme-i Kebîr (50. cilt)(İnceleme-metin-dizin)

Abstract

XV. yüzyılın ikinci yarısıyla XVI. yüzyılın ilk yarısında yaşayan Firdevsî-i Rûmî, çok sayıda eser kaleme alan üretken bir yazardır. Süleymân-nâme-i Kebîr, Firdevsî'in en önemli eseridir. Bu çalışmada Firdevsî-i Rûmî'nin Süleymân-nâme (50.cilt) adlı eseri incelenmiştir. Eserin Topkapı nüshasının çeviri yazısı yapılmıştır. Dil açısından zengin olan bu eser, Türk dilinin ve kültürünün tarihsel sürecini gözler önüne sermektedir. Eski Anadolu Türkçesi döneminin dil özelliklerini barındıran Süleymân-nâme; tıp, tarih, mitoloji, felsefe, geometri, yıldız ilmi, vb. bilgilerden dolayı ansiklopedik bir eser mahiyetindedir. Eser, Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesi Hazine 1532 numarada kayıtlıdır. Eserin 50. cildi transkribe edilerek günümüz alfabesine aktarılmıştır.Bu çalışma, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Firdevsî'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, Süleymân-nâme-i Kebîr'in bilgi kaynaklarına yer verilmiştir. Manzum metinlerin esere katkısı ele alınmış eserde geçen edebî sanatlar örneklerle açıklanmıştır. Süleymân-nâme'nin 50. cildinin dil ve üslûp özellikleri incelenmiştir. Eserde yer alan arkaik kelimeler, deyim ve atasözleri ele alınmıştır. Dinî ve tarihî unsurlar, kozmik âlem, insan ve insan dışındaki topluluklar, hayvanlar, mekânlar ele alınmıştır. Üçüncü bölümde eserin imla özelliklerine yer verilmiş, eserde yer alan yapım ve çekim ekleri Eski Anadolu Türkçesi dil özellikleri bağlamında incelenmiştir. Dördüncü bölümde eserin çeviri yazısı verilmiştir. Anlatılan hikâyeler beş ana başlıkta toplanmış ve bunların alt başlıkları verilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular sonuç bölümünde değerlendirilmiş ve esere dizin eklenmiştir. Eserin Topkapı nüshası tıpkıbasım şeklinde çalışmanın sonuna eklenmiştir.

XV. XVI to the second half of the century. Firdevsî-i Rûmî, who lived in the first half of the century, is a prolific writer who wrote many works. Süleymân-nâme-i Kebir is the most important work of Firdevsî. In this study, the work of Firdevsî-i Rûmî named Süleymân-nâme (50th volume) was examined. The translation of the Topkapı copy of the work was done. This work, which is rich in terms of language, reveals the historical process of Turkish language and culture. Süleymân-nâme, which contains the language features of the Old Anatolian Turkish period; medicine, history, mythology, philosophy, geometry, astronomy, etc. Due to its information, it is an encyclopedic work. The work is registered at the Topkapı Palace Museum Manuscripts Library, Treasury number 1532. The 50th volume of the work was transcribed and transferred to today's alphabet.This study consists of an introduction and four chapters. In the first part of the study, information about the life, literary personality and works of Firdevsî is given. In the second part, information sources of Süleymân-nâme-i Kebîr are given. The contribution of verse texts to the work is discussed and the literary arts in the work are explained with examples. The language and stylistic features of the 50th volume of Süleymân-nâme were examined. Archaic words, idioms and proverbs in the work are discussed. Religious and historical elements, cosmic world, human and non-human communities, animals, places are discussed.In the third chapter, the orthographic features of the work are included, and the construction and inflectional suffixes in the work are examined in the context of the Old Anatolian Turkish language features. In the fourth chapter, the translation of the work is given. The stories told were collected under five main titles and their sub-titles were given. The findings obtained in the study were evaluated in the conclusion section and an index was added to the work. The Topkapı copy of the work has been added to the end of the study as a facsimile.