Bağımsız denetimde bağımsızlık ve kalite algısı: Batı Karadeniz'de bağımsız denetçiler üzerinde bir araştırma

Abstract

Bağımsız denetimin temel amacı finansal tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamaktır. Bağımsız denetimden beklenen faydaların elde edilebilmesi de denetim faaliyetinin hiçbir baskı ve tesir altında kalmadan yani bağımsız bir şekilde yapılabilmesine bağlıdır. Bağımsız ve kaliteli bir denetim finansal tablo ve raporlara olan güveni artırır, böylece bilgi kullanıcıları doğru bilgilere dayanarak daha isabetli kararlar alabilir.Yapılan çalışma ile bağımsız denetçilerin bağımsızlık ve kalite algılarını olumlu veya olumsuz etkileyen değişkenleri veya uygulamaları tespit etmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda Batı Karadeniz bölgesinde bulunan ve bağımsız denetim yetkisine sahip olan bağımsız denetçilere anket uygulanmıştır. Denetçilerin bağımsızlık algılarını etkileyen; rotasyon, rekabet, denetim ücreti, denetim dışı hizmetler ve denetim komitesi boyutları ile denetim kalitesi arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Bağımsız denetçilerin cinsiyet, eğitim düzeyi, mesleki unvanı ve denetim firmasına bağlı olarak çalışıp çalışmama durumuna göre bağımsızlık ve kalite algılarında fark olup olmadığını tespit amacıyla t testleri yapılmıştır. Yine bağımsız denetçilerin mesleki tecrübeleri, yaşları ve çalıştıkları il değişkenlerine göre bağımsızlık ve kalite algılarında fark olup olmadığını tespit amacıyla varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Çalışma sonucunda bağımsızlığın rotasyon ve rekabet boyutları ile kalite algısı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Denetim firması ile denetim müşterisi arasındaki parasal ilişkinin bağımsızlığı zedeleyebileceği, rotasyon uygulamasının bağımsızlık algısını olumlu etkilediği, denetim müşterisine sunulan denetim dışı hizmetlerin bağımsızlığı olumsuz etkileyebileceği, denetim piyasasında rekabetin bağımsızlığı azaltabileceği ve denetlenen firmada denetim komitesi bulunmasının denetimin bağımsızlığına katkı sağlayabileceği sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışma sonunda hipotez sonuçları, frekans analizi sonuçları ve açık uçlu sorulara verilen cevaplar dikkate alınarak bağımsız denetimde bağımsızlık ve kaliteyi artırmaya yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.

The main purpose of independent auditing is to ensure the accuracy and reliability of financial statements. The achievement of the expected benefits from the independent audit depends on the fact that the audit activity can be carried out independently, without any pressure and influence. An independent and high-quality audit increases confidence in financial statements and reports so that information users can make better decisions based on accurate information.With the study, it is aimed to identify variables or practices that positively or negatively affect the independence and quality perceptions of independent auditors. In this context, a survey was applied to independent auditors in the Western Black Sea region who have independent audit authority. Affecting auditors' perceptions of independence; Simple linear regression analysis was performed to determine whether there was a significant relationship between rotation, competition, audit fee, non-audit services and audit committee dimensions and audit quality. t tests were performed to determine whether there was a difference in the perceptions of independence and quality according to the gender, education level, professional title and whether the independent auditors worked depending on the audit firm. Again, analysis of variance (ANOVA) was performed to determine whether there was a difference in the perceptions of independence and quality according to the professional experience, age and provincial variables of independent auditors.As a result of the study, a significant relationship was found between the rotation and competition dimensions of independence and the perception of quality. It was concluded that the monetary relationship between the audit firm and the audit customer may undermine independence, the rotation application may positively affect the perception of independence, the non-audit services provided to the audit client may adversely affect independence, competition in the audit market may reduce independence and the presence of an audit committee in the audited firm may contribute to the independence of the audit. At the end of the study, taking into account the hypothesis results, frequency analysis results and answers to open-ended questions, various suggestions were presented to increase independence and quality in independent auditing.