Fibromiyalji sendromlu kadın hastalarda yaşam kalitesi ve ilişkili durumlar

Abstract

Fibromiyalji sendromu (FMS), yaygın vücut ağrısı ve belirli anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı ile karakterize etyolojisi bilinmeyen romatizmal bir hastalıktır. Yorgunluk, uyku bozukluğu ve psikiyatrik semptomların sıklıkla eşlik ettiği şiddetli ağrı şikayeti nedeniyle hastaların günlük aktiviteleri ve yaşam kalitesi etkilenebilmektedir. Biz çalışmamızda FMS'li kadın hastalarda yaşam kalitesini ve yaşam kalitesi ile sosyo-demografik özellikler, depresyon ve uyku bozukluğu arasındaki ilişkiyi inceledik.Çalışmamıza Ocak 2010-Ağustos 2011 tarihleri arasında polikliniğimize başvuran, 1990 ACR kriterlerine göre FMS tanısı konulan 100 kadın hasta alındı. Hastaların sosyo-demografik özellikleri sorgulandı. Yaşam kalitesini değerlendirmek amacıyla Fibromiyalji Etki Anketi (FEA) kullanıldı. Yaygın ağrı ve uyku bozukluğu şiddetinin değerlendirilmesi amacıyla 10 cm'lik vizüel analog skala (VAS) yöntemi kullanıldı. Depresyon, Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılarak değerlendirildi. Ayrıca gündüz uykululuk halinin değerlendirilmesi amacıyla Epworth Uykululuk Ölçeği (EUS) kullanıldı.Fibromiyalji hastalarının yaş ortalaması 42,2+9,5 yıl ve ortalama hastalık süresi 32,3+29,4 aydı. Hastaların FEA skorlarının ortalaması 59,49+ 14,25 olup, %74'ünün hafif etkilenmiş, %26'sının ise ağır etkilenmiş fibromiyalji olduğu saptandı. Hastaların FEA skorlarının medeni durumları, eğitim düzeyleri, gelir düzeyleri, çalışma durumları, sigara kullanımları, yaşları, çocuk sayıları ve vücut kitle indeksleri ile ilişkileri incelendi ve aralarında anlamlı ilişki saptanmadı. FEA skorları ile ağrı VAS, uyku bozukluğu VAS, BDÖ ve EUS skorları arasındaki ilişki incelendi. Sonuç olarak bu dört değişken ile FEA skorları arasındaki korelasyonun anlamlı olduğu saptandı. Ağrı VAS, uyku bozukluğu VAS, BDÖ ve EUS skorlarının kendi aralarında bakılan korelasyon analizinde de sonuç istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Ayrıca yapılan çoklu regresyon analizinde FEA düzeylerine en fazla katkıda bulunan değişkenin ağrı olduğu, onu sırasıyla uyku bozukluğu ve depresyon skorlarının takip ettiği görüldü.Depresyon ve uyku bozuklukları, fibromiyaljili hastalarda yüksek oranda görülmekte, yaşam kalitelerinin bozulmasına, ağrı şiddet ve algılamasının artmasına yol açmaktadır. Bu nedenle fibromiyaljili hastaların klinik değerlendirmesi depresyon ve uyku bozukluğu değerlendirmesini de kapsamalıdır. Bu değişkenlerin birbirleriyle ilişkilerini ve yoğunluğunu bilmek, fibromiyalji tedavisi için yeterli ve ayrıntılı stratejiler geliştirmek açısından önemlidir.

Fibromyalgia syndrome (FMS) is a rheumatic disease of unknown etiology characterized by diffuse body pain and the presence of tender points in certain anatomical regions. Patients' daily activities and quality of life may be affected by severe pain, often accompanied by fatigue, sleep disturbance and psychiatric symptoms. In our study, we examined the quality of life and the relationship between quality of life and socio-demographic characteristics, depression and sleep disturbance in women with FMS.One hundred female patients admitted to our outpatient clinic between January 2010 and August 2011 and diagnosed as FMS according to 1990 ACR criteria were included in the study. Socio-demographic characteristics of the patients were questioned. Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ) was used to evaluate the quality of life. A 10 cm visual analog scale (VAS) method was used to evaluate the severity of diffuse pain and sleep disturbance. Depression was assessed by the Beck Depression Inventory (BDI). In addition, Epworth Sleepiness Scale (ESS) was used to assess daytime sleepiness.The mean age of the patients with fibromyalgia was 42.2 ± 9.5 years and the mean disease duration was 32.3 ± 29.4 months. The mean FIQ scores of the patients were 59.49±14.25 and 74% were mildly affected and 26% were severely affected fibromyalgia. The relations with FIQ scores and marital status, education level, income level, working status, smoking, age, number of children and body mass indexes of the patients were examined and no significant relationship was found. The relationship between FIQ scores and pain VAS, sleep disturbance VAS, BDI and ESS scores were also examined. As a result, the correlations between these four variables and FIQ scores were found to be significant. The correlation analysis of pain VAS, sleep disturbance VAS, BDI and ESS scores were also statistically significant. In addition, multiple regression analysis showed that pain was the the most contributed factor to FIQ levels, followed by sleep disorder and depression scores, respectively.Depression and sleep disorders are seen at a high rate in patients with fibromyalgia, leading to deterioration of their quality of life, and increase in pain severity and perception. Therefore, the clinical assessment of patients with fibromyalgia should include the evaluation of depression and sleep disorder. Knowing the relationship and intensity of these variables is important in developing adequate and detailed strategies for the treatment of fibromyalgia.