Long luteal agonist kullanılan IVF sikluslarında, hipofizer baskılanma sonucu bakılan antral folikül sayısı, FSH değerleri ve FSH/IH oranlarının siklus performansını öngörmedeki rolü

Abstract

Long luteal agonist tedavi protokolü uygulanan IVF sikluslarında, hipofizer baskılanma sonucu bakılan antral folikül sayısı, FSH değerleri ve FSH/LH oranlarının siklus performansını öngörmedeki rolü, T.C. Sağlık Bakanlığı Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Tezi Çalışması, Ankara 2011. IVF işlemi ekzojen gonadotropin ile yapılan kontrollü ovaryen hiperstimulasyonu, transvaginal ultrasonografi altında oosit toplama işlemini, laboratuarda fertilizasyonu ve embriyoların uterusa transservikal olarak transferini içerir. IVF'in başarısını en çok etkileyen faktörlerin başında; yaş ve tüm değişkenlerden bağımsız olarak over rezervi gelmektedir. Over rezerv belirteçlerinin çoğu hipotalamo-hipofizer aksın etkisiyle sikluslar arası farklılık göstermektedir. Bu çalışmanın amacı; normal cevaplı olduğu düşünülen, GnRH long luteal agonist protokolü kullanılan IVF sikluslarında hipofizer baskılanma esnasında over rezervi değerlendirme testlerinden antral folikül sayısı, FSH, FSH/LH değerlerinin siklus performansını öngörmedeki rollerini araştırmaktır. Çalışmaya kontrollü ovaryen hiperstimülasyon (KOH) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) işlemi uygulanan ve GnRH long luteal agonist tedavi protokolü başlanan 78 infertil çift dahil edildi. Kötü over yanıtı öyküsü olanlar; baskılanma öncesi FSH düzeyi 12 IU/L ve üzerinde, östradiol düzeyi 60 pg/ml üzerinde ve toplam antral folikül sayısı her iki overde 6 ve altında, tek overde 10 ve üzerinde olan hastalar çalışma dışı bırakılarak normoresponder hastalar çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen hastaların adetlerinin 2. veya 3. günü serum FSH, LH, E2, TSH, fT3, fT4 ve prolaktin (PRL) düzeyleri ölçüldü. Antral folikül sayıları (AFS) siklusun 3.günü transvajinal ultrasonografi (TV-USG) ile hesaplandı. Hipofiz baskılanmasından önceki siklusun midluteal döneminde (adetin 21. gününde) GnRH agonisti (Lucrin® daily, Leuprolide asetat 0,5 mg; Abbott) subkutan (sc) başlandı. Hipofiz baskılanması sağlandığında (uterin kanama başladığında ve serum E2 seviyeleri 50 pg/ml altına indiğinde) agonist dozu yarıya düşürüldü ve rekombinant FSH (rFSH) 150–225 IU/gün sc başlandı. Baskılanma gününde serum FSH, LH, E2 değerleri ve TVUSG ile antral folikül sayıları kaydedildi. Tüm hastalar için yaş, vücut kitle indeksi (BMİ), tedavi süresince kullanılan toplam gonadotropin miktarı, stimülasyon süresi, toplam oosit sayısı, matür oosit sayısı, oosit kalite indeks değerleri, 2 PN (2 pronucleus) sayısı, 2. 3. ve 5. gün embriyo skorları, stimülasyonun 4. günündeki E2 seviyeleri, HCG günü E2 seviyeleri ve gebelik oranları kaydedildi.Bu çalışmada bazal FSH, FSH/LH, AFS, hipofizer baskılanma sırasındaki FSH (bFSH), AFS (bAFS) ve FSH/LH (bFSH/LH) oranlarının toplam oosit sayısı (TOS), matür oosit sayısı (MOS), oosit kalite indeksi (OKİ), kullanılan gonodotropin süresi, 2pronükleus sayısı (2PN), 2., 3., 5. gün embriyo skorları ile bivaryant korelasyon analizi yapılarak sonuçlar karşılaştırıldı. Bazal FSH ile KOH süresi ve 2 PN arasında istatistiksel anlamlı korelasyon saptandı. Bazal FSH arttıkça KOH süresinin arttığı, 2PN sayısının azaldığı tespit edildi [(p= 0.04), (p= 0.01)]. Bazal FSH ile TOS, MOS, OKİ, 2., 3., 5. gün embriyo skorları arasında anlamlı korelasyon saptanmadı (p ≥0.05). Bazal AFS ile kullanılan toplam gonadotropin miktarı arasında anlamlı negatif korelasyon saptandı. Bazal AFS arttıkça toplam kullanılan gonadotropin miktarının azaldığı saptandı (p= 0.007). Bazal AFS ile TOS, MOS, OKİ, 2., 3., 5. gün embriyo skorları, 2PN sayısı arasında anlamlı korelasyon saptanmadı (p ≥0.05). Bazal FSH/LH ve bFSH/LH oranları, bAFS, bFSH ile TOS, MOS, OKİ, kullanılan gonodotropin süresi, 2PN sayısı, 2., 3., 5. gün embriyo skorları arasında anlamlı korelasyon saptanmadı (p ≥0.05). Bazal AFS ve baskılanma günü ölçülen AFS arasında yüzde değişimler hesaplandı; minimum %8, maximum %35, ortalama %26,6 azalma tespit edildi. Yüzde değişim oranlarına göre (%26.6''nın üstünde azalma ve %26.6'nın altında azalma) iki grup oluşturularak TOS, MOS, OKİ, 2PN sayısı, 2., 3., 5. gün embriyo skorları bakımından karşılaştırıldı. İstatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı (p ≥0.05). Sonuç olarak; IVF sikluslarında normal cevaplı olduğu kabul edilen, GnRH long luteal agonist protokolü başlanılan vakalarda bAFS, bFSH ve bFSH/LH değerleri ile bazal AFS; bazal FSH, bazal FSH/LH arasında siklus performansını öngörmede anlamlı bir fark olmadığı sonucuna varıldı.

The role of the AFC, FSH, FSH/LH values, in normal responder patients, after hypophysis supression in long luteal GnRH agonist protocols for IVF, in the prediction of cycle performance of the IVF cycles. Etlik Zübeyde Hanım Maternity and Women's Health Teaching and Research Hospital, Obstetrics and Gynecology Thesis, Ankara 2011. IVF involves a sequence of highly coordinated steps beginning with the controlled ovarian hyperstimulation with exogenous gonodotropins, followed by retrieval of oocytes from the ovaries under transvaginal ultrasound guidance, fertilitazion in laboratory and transcervical transfer of embryos into the uterus. The predominant factors that affect the success of IVF cycles are age and ovarian reserve of the patient. Most of the indicators of ovarian reserve show variations in between the cycles because of the effect of the hypotalamohypophysial axis. The aim of this study is; to determine the role the AFC, FSH, FSH/LH values, after hypophysis supression in long luteal GnRH agonist protocol, in the prediction of performance of the IVF cycles. İn our study; seventy eight patients who underwent COH and GnRH long luteal agonist protocol were recruited for the study. Poor responder patients with a basal FSH level of ≥12 IU/L, estradiol level of ≥ 60 pg/ml and total AFC in both ovaries ≤ 6 and ≥ 10 in one ovary were excluded from the study. The level of basal FSH, LH, E2, TSH, fT3, fT4 and prolactin were measured on the third day of the menstrual cycles of the patients in the study group. AFC is measured on the third day of the menstrual cycle by TVUSG. In the midluteal phase of the cycle before hypophyseal supression, GnRH agonist (Lucrin® daily, Leuprolide asetat 0,5 mg; Abbott) is given. When the supression of hypophysis is successed (when vaginal bleeding starts and plasma E2 level is ≤50 pg/ml) GnRH agonist dose is decreased to the half of initial dose and rFSH 150-225 IU/day sc is given. Day-3 FSH, LH, E2, AFC were determined. For all the patients; age, body mass index (BMI), basal antral follicule count (AFC), overall gonadotrophin required, duration of the induced cycle, number of collected oocytes, number of the mature oocytes, oocyte quality index, number of 2 Pronucleus (2PN), E2 levels on the fourth day of stimulation and HCG day, 2., 3. and 5. day embryo scores and the pregnancy rates were recorded. There were statistically significant correlation between basal FSH and number of 2PN; basal FSH and duration of the induced cycle (p= 0.04, p= 0.01). A negative correlation is found between basal AFC and the amount of gonadotropin required (p= 0.007). There is no correlation between other parameters and basal AFC, basal FSH (p ≥0.05). No correlation is found between basal FSH/LH; FSH/LH, AFC, FSH values after hypophyseal supression and number of collected oocytes, number of mature oocytes, oocyte quality index, number of 2PN (2 Pronucleus), 2., 3. and 5. day embryo scores (p ≥0.05).As a result; in normoresponsive patients, there were no statistically significant difference between basal AFC, FSH, FSH/LH values and suppressed AFC, FSH, FSH/LH values in the prediction of performance of the IVF cycles in long luteal GnRH Agonist protocolKey words: GnRH agonist, hypophyseal supression, ovarian reserve tests, antral follicle count, in vitro fertilization