Çocukluk çağı üriner sistem taş hastalığında etyoloji

Abstract

Bu çalısmada Saglık Bakanlıgı Bakırköy Kadın Dogum ve Çocuk Hastalıkları Egitimve Arastırma Hastanesi Çocuk Nefroloji polikliniginde 1996-2008 yılları arasında ürolitiyazistanısıyla izlenen 248 hastanın yas, cinsiyet, basvuru sikayeti, ek üriner sistem anomalisi,aile öyküsü, anne ve baba arasında akraba evliligi gibi anamnez bilgileri; üre, kreatinin, ürikasit, Na, K, Cl, Mg, Ca, P, ALP, parathormon düzeyi gibi biyokimyasal degerleri; TT, idrarkültürü, kan gazları, Na-nitroprussid testi, üç günlük spot idrarda Ca/kreatinin oranı, 24saatlik idrarın metabolik analizi , eger elde edilmisse tasın biyokimyasal analizi gibi taramatetkikleri; rutin ultrasonografi'nin yanısıra eger varsa ADBG, VP, VCUG, DMSA ve DTPAsintigrafisi gibi radyolojik görüntüleme bulguları retrospektif olarak incelendi.Yasları 2 ay ile 180 ay arası degisen vakalarımızın yas ortalaması 58,47±44,54, E/Koranı 1,36:1 idi. Hastaların 23'ü (%10) agrı ve hematüri, 65'i (%28,3) agrı, 48'i (%20,9)hematüri, 34'ü (%14,8) ates, 9'u (%3,9) tas düsürme, 7'si (%3,0) disüri, 9'u (%3,9) idrarkaçırma, 5'i (%2,2) bulantı-kusma, 6'sı (%2,6) gastroenterit ve 6'sı (%2,6) huzursuzluksikayetiyle basvurdu. Hastalardan 18 (%7,8) 'inde ise tesadüfen ürolitiyazis saptandı.Yas gruplarına göre basvuru sikayetleri incelendiginde ates, gastroenterit ve huzursuzluksikayetlerinin 0-2 yas grubunda görülme oranı diger yas gruplarından anlamlı düzeydeyüksek olarak saptandı. Yas arttıkça agrı sikayetinin görülme oranında da artıs saptandı.Hematüri sikayeti ile basvurma oranı yas arttıkça artmasına ragmen yas grupları arasındaistatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemektedir.Hastaların 128'inde (%51,6) ailede ürolitiyazis öyküsü vardı. Yirmi yedi hastada(%22,7) anne ve baba arasında akraba evliligi mevcuttu.Hastaların 214'ünde (%93,1) taslar üst üriner sistem yerlesimliyken 16'sında (%6,9)taslar alt üriner sistem yerlesimliydi. Ates varlıgı pelvis olgularında anlamlı düzeyde yüksekolarak saptanmıs olmasına karsın, kaliks lokalizasyonu olan olgularında anlamlı düzeydedüsük olarak saptandı.Olguların 52'sinde (%23,1) bilateral ürolitiyazis saptandı. Olguların %76,3'ündemakrokalkül ; %23,7'sinde ise mikrokalkül saptandı. Makrokalkül olanlarda bilateral tasgörülme oranı anlamlı düzeyde düsük, mikrokalkül olanlarda ise bilateral tas görülme oranıanlamlı düzeyde yüksekti.Olguların 109'unda (%48,4) multipl ürolitiyazis saptandı. Sadece agrı sikayeti varlıgımultipl tas görülen olgularda görülmeyenlere göre anlamlı düzeyde düsük olarak saptandı.Ates sikayeti multipl tas görülen olgularda görülmeyenlere göre anlamlı düzeyde yüksekolarak saptandı. 0-2 yas grubunda tasın multipl olma oranı diger yas gruplarına göre yüksekbulundu. Multipl tas görülme oranı makrokalkül olanlarda anlamlı düzeyde düsük,mikrokalkül olanlarda ise yüksek bulundu.Tüm olguların 39 (%15,7) tanesine anatomik bozukluk eslik ediyordu.Vesikoureteralreflü (VUR) bunların 21 tanesiyle (%53,8) birliktelik göstermis olup en sık görülen anatomikbozukluktu.Hastalarımızın %20,5'inde üriner sistem infeksiyonu mevcuttu. Üriner sisteminfeksiyonu geçiren 51 hastamızın 26'sı (%50,9) 0-2 yas, 16'sı (%31,3) 2-5 yas grubunda,9'u (%17,6) ise 5 yasın üzerindeydi. 0-2 yas grubunda infeksiyon görülme oranı diger yasgruplarından anlamlı düzeyde yüksek olarak saptandı.VCUG çekilen 113 hastanın 21'inde (%18.6) VUR saptandı. DMSA çekilen 120olgunun 11'inde (% 9,2) hasar görüldü. VUR ile hasar arasında anlamlı iliski vardı. VURolan 19 olgunun 6'sında (%31.6) hasar görüldü. VUR olmayan 58 olgunun ise 4'ünde (%6,9)hasar görüldü.248 hastamızın tamamına metabolik degerlendirme yapıldı. Olgularımızın 183'ünde(%73,7) metabolik bozukluk görülürken; %45,5'inde bir metabolik bozukluk; %21,7'sinde ikimetabolik bozukluk; %6,1'inde üç metabolik bozukluk görüldü. Bir olguda ise dört metabolikbozukluk birarada görüldü. Tüm olguların %39,9'unda hiperkalsüri; %37,5'inde hipositratüri;%20,1'inde hiperoksalüri; %8,4'ünde hiperürikozüri; %3,2'sinde ise sistinüri saptandı.Hastalarımızın %28,3'ünde bir hastada birden fazla metabolik bozukluk saptandı. Birdenfazla metabolik bozuklugu olan hastalarda, metabolik bozuklugu olan hastaların %14,7'siniolusturan hiperkalsiüri ve hipositratüri kombinasyonu en sık görülen multipl komponentlimetabolik bozukluktu. ki metabolik bozuklugu olanlarda bilateral tas görülme oranıdigerlerinden anlamlı düzeyde yüksek saptandı.Olguların 76 tanesinde tasın biyokimyasal analizi yapıldı. Tasları inceledigimizde;Ca-oksalat olan %53,9 olgu; sistin olan %17,1 olgu; Ca-fosfat-karbonat olan %9,2 olgu; ürikasit %5,3; Struvite %10,5; amonyum asit ürat %2,6 ve Xanthin tası %1,3 olguda görüldü.