Radyasyonun daimi diş germelerinin sert dokuları üzerine olan etkilerinin histopatolojik olarak incelenmesi

Abstract

ÖZET Radyoterapi esnasında alınan radyasyon miktarının, canlı dokularda bir çok biyolojik değişiklikler meydana getirdiği, kliniksel ve deneysel olarak bir çok araştırmacı tarafından gösterilmiştir. Bu değişikliklerin radyasyon ışınının miktarına, hızına, şiddetine, süresine ve dokuların biyolojik gelişiminin hangi evrelerde oluşuna bağlı olduğu belirtilmiştir. Araştırmamızda 7 adet süt köpeğine, 4500 cGY'e eşde ğer olan, 1434 cGY radyasyon 14 dakika boyunca Nominal Standart Doz uygulanmıştır. Hayvanlar 3 gün sonra öldürülerek ışık ve elektron mikroskop çalışmaları yapılmıştır. Elde ettiğimiz bulgular sonucunda radyasyon etkisinde kalmış, sürmemiş daimi diş germlerinin sert dokularında mine matriksini meydana getiren apatit kristallerinde, yer yer dejenerasyonlara, minenin lif sel yapısının bozulduğuna, minenin çok ince kalınlıklarda teşekkül ettiğine raslanıl- mıştır; radyasyon görmiyen tarafta minenin ve mine-dentin sınırının normal olduğu gözlenmiştir. Radyasyon gören dentinde, odontoblastlarm oryan- tasyonlarınm bozulup; dentin kanallarında tıkanmalar gözlenirken, radyasyon görmeyen tarafta odontoblastlarm diziliş oryantasyonlarmın ve dentin kanallarının normal olduğu gözlenmiştir. 62Alveol kemiğinde ise, radyasyon gören tarafta hemo- rajik alanlara rastlanırken, radyasyon görmeyen tarafta kemik yapısı ve havers kanallarının normal olduğu saptanmıştır. Bir çok araştırmacının çeşitli radyasyon kaynakları ile deneysel çalışmalar yaptıkları belirtilmiştir. Bu araştırmacılar dokuların radyasyondan etkilenebi leceğini, gelişimin her safhasında olabileceğini saptamış lardır. Bütün bu veriler sonucunda, elde edilen bulguların değerlendirilmesi ile, baş boyun bölgesine uygulanacak rad yasyon esnasında özellikle daimi diş germinin çok iyi bir şekilde korunmasının gerekli olduğu, diğer araştırmacıların bahsettiği gibi bizimle paralellik arz etmektedir. 63

SUMMARY It is demonstrated by many physicians clinically and experimentally, the amount of radiation during radiotherapy, causes many biological changes in the tissues and also it is defined that these changes depend on the radiation ray dose, velocity, strength, period and the biological development phase of tissues. In our study, 1434 cGY radiation; equal to 4500 cGY was applicated to 7 baby dogs in nominal standart dose for 14 minutes. Animals were killed after 3 days and, light and electron microscope investigations were held. According to our datas, when the permanent tooth germs not germinate yet; exposed to radiation; degeneration in same parts of the apatit crystals that from enamel matrix in the hard tissues; and impairment in the fiber structure and the voidth of newly formed enamel becoming really thinner; were observed. On the contrary in the unexposed part, enamel and, the enamel-dentin border was found to be normal. In the dentine exposed to radiation; the orienta tions of odontoblast were degenerated and obstructions in the dentine channels, were observed; on the side without radiation, the orientations of odontoblast and dentine channels were found to be normal. 64Also in the alveol bone, exposed to radiation haemorragiccal areas were detected; but on the side without radiation, bone constructions and havers channels were normal. Many physicians have done experimental research with many different types of radiation sources. These physicians found out that the tissues could be affected by radiation, in all phasses of development. According to the datas and evaluation of the results of this and the other studies, dental germs must be protected during radiation exposure to head and neck. 65