GATA Eğitim Hastanesi'nde rutin incelemeye tabi tutulan yaşlı bireylerde ev kaza sıklığı, kaza özellikleri ile nedenleri ve bunun yaşadıkları konut özellikleri ile ilişkiisi

Abstract

VLÖZET Yaşlı bireylerde fiziksel, psikososyal ve çevresel nedenlerden dolayı ev kaza oranı artmıştır. Bu çalışma yaşlı bireylerin karşılaştığı kaza risklerini ortaya koymak, kaza sıklığını belirlemek, kaza nedenlerini saptamak, yaşadıkları fiziksel çevre özellikleri ve günlük yaşam aktivitelerinin kaza riski ile ilişkisini ortaya koymak amacıyla kesitsel tipte bir araştırma olarak planlanmıştır. GATA Geriatri polikliniğine başvuran ve kayıtlı olan yaşlı bireyler araştırmanın evrenini, 14 Aralık2001- 30 Nisan 2002 tarihleri arasında başvuru yapan 213 yaşlı birey ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Kazalar ile ilgili veriler, araştırma grubunun son bir yıl içinde yaşamış olduğu 139 kazayı içermektedir. Araştırmacı tarafından literatür incelemesi sonucu hazırlanan soru formu yardımıyla yüz yüze görüşme şeklinde veri toplanmıştır. Veriler SPSS for Windows 9.0 paket programında değerlendirilmiş, istatistiksel analizlerde, yüzdelik sayılar, ki-kare ve Odds Ratio (% 95 güven aralığı) kullanılmıştır. Çalışmaya katılan yaşlı bireylerin %65.3'ü son bir yıl içinde ev kazası geçirmiştir. Kaza tipine göre sırasıyla % 67,6 oranla düşme, %12,2 oranla çarpma ve %7,9 ile yanıklar görülmektedir. Kazalar daha sıklıkla evin antre ve mutfak bölgesinde, kış mevsiminde olmaktadır. Kadın olmak, 75 ve üstü yaş grubunda olmak, orta öğretim ve altı eğitim seviyesinde olmak, yalnız yaşıyor olmak, 3. ve üstü katlarda oturmak, düzenli egzersiz yapmamak, 4 ve daha fazla sayıda ilaç kullanıyor olmak, sık baş dönmesi ve fiziksel yetersizliklere sahip olmak, hipertansiyon hastası olmak ev kazaları açısından risk faktörü olarak belirlenmiştir. Kazaların %46,0' ında müdahale yapılmadığı, %37,4' ünde sağlık kurumuna başvurulduğu yada uygun müdahaleler de bulunulduğu, diğerlerinde (%16,6) ise uygun olmayan müdahalelerin yapıldığı görülmektedir. Sonuç olarak yaşlılarda kazalara sıklıkla rastlanmaktadır. Kazaların büyük bir bölümünü ev kazalarının oluşturması nedeniyle, ev koşullarının kazayı önlemeye yönelik düzenlenmesi ve yaşlı bireylerin kazalar konusunda eğitilmesi kaza görülme sıklığını azaltacağı düşünülmektedir. 50

VIL SUMMARY FREQUENCY AND CAUSES OF HOME ACCIDENTS AND ITS RELATION WITH THE LIVING ENVIRONMENT IN ELDERLY PEOPLE ADMITTED TO GAT A GERIATRIC OUTPATIENT CLINIC Due to increased physical, psychological and environmental problems, the elderly people are more prone to accidents at home. This research was planned as crossectional one to determine the risks, frequency and causes of home accidents, causal relationship with physical environment of elderly people and to determine the relations between the characteristics of physical environment and daily living activities of these people. Study group was consisted of the elderly people attending to Gülhane Military Medical Academy geriatric outpatient unit, between December 14th, 2001 and April 30th, 2002 (n=213). A questionnaire form prepared by the researcher was used to collect the data. All statistical measurements were made by using SPSS PC, Ver. 9.0. Chi-square test and Odds ratio were used for statistical analysis. According to the results, 65.3 % of patients experienced home accidents in previous year. The types of accidents frequently seen were as follows; 67.6 % falls, 12.2 % hitting, 7.9 % burn. Parts of the house accidents mostly seen were the hall and the kitchen. Winter was found to be the season in which the frequency of home accidents increased. The risk factors determined were `being female`, `age of 75 and over`, `having under the secondary school level`, `being not married`, `having low economic level`, `living alone`, `living at the 3rd floor and above`, `not taking exercises regularly`, `taking 4 and more drugs`, `having dizziness and hypertension`. There were no intervention in 62.6 % of accidents. Only 23.0 % of patients had applied for any medical treatments. Unsuitable interventions were performed for 14.4 % of cases. In conclusion, home accidents are seen frequently in elderly. It is thought that preventive measures like education of public and health care professionals environment could decrease the frequency of home accidents in community-dwelling elderly people. 51