Aile bireylerinin ruhsal hastalıklara ilişkin tutumları

Abstract

VI. ÖZET Araştırma, ruhsal hastalığı olan bireylere sahip ailelerin ruhsal hastalıklara karşı tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı polikliniğine başvuran hastaların aileleri ile 17 Kasım 2003-8 Nisan 2004 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ömeklemini, en az bir yıldır ruhsal hastalığı olan bireylere sahip 200 aile oluşturmuştur. Olgu ailelerinin bilgilendirilmiş onamları alınmış ve araştırmanın verileri; Aileleri Tanıtıcı Bilgi Formu ve Tutum Ölçeği: OMI (Opinions About Mental Illness Ideology Scale) kullanılarak elde edilmiştir. Olgu ailelerinin Tutum ölçeğinden aldıkları puanlar sosyodemografik özelliklerine ve olguların klinik özelliklerine göre karşılaştırılmıştır. Veriler SSPS for Windows 10.0 paket programında değerlendirilmiş, istatistiksel analizlerde, Ortalamalar, Yüzdelik Hesapları, Ki-KareTesti, Bağımsız Gruplarda İki Ortalama Arasındaki Farkın önemlilik Testi (Student T Test), Tek Yönlü Varyans Analizi (One way ANOVA), Korelasyon (Correlation) kullanılmıştır. Değerlendirme sonuçlarına göre;. Psikotik olmayan olgu ailelerinde yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir düzeyine göre tutum puanlarının karşılaştırılmasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Yaşlıların, kadınların, düşük eğitim ve gelir düzeyinde olanların ruhsal hastalıklara karşı tutumlarının olumsuz olduğu belirlenmiştir.. Psikotik olgu ailelerinin sosyodemografik özelliklerine göre tutum puanlarının karşılaştırılmasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur.. Psikotik olguların hastalık süreleri, hastaneye yatış sayıları ve yatış süreleri arttıkça ailelerinin sosyal kısıtlayıcılık faktörü puan ortalamalarının yükseldiği bulunmuştur. Psikotik olmayan olgu ailelerinde ise olguların klinik özellikleri ile tutum puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. 47Psikotik ve psikotik olmayan olgu ailelerinin otoriterlik, koruyuculuk-kollayıcılık, ruh sağlığı ideolojisi, sosyal kısıtlayıcılık ve bireylerarası etiyoloji faktörü puan ortalamalarının, bu faktörlerden alınabilecek en yüksek puana yakın olduğu belirlenmiştir. Genel olarak olgu ailelerinin ruhsal hastalıklara karşı tutumları olumsuzdur. Psikotik ve psikotik olmayan olgu ailelerinin tutum puanlarının karşılaştırılmasında sadece bireylerarası etiyoloji faktörü açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Psikotik olmayan olgu aileleri, psikotik olgu ailelerine göre ruhsal hastalık nedeni olarak, çocukluk çağındaki, bozuk anne-baba-çocuk ilişkisini daha fazla düşünmektedir. 48

VII. SUMMARY This study was conducted as a descriptive resarch, to determine the attitudes of families with mentally ill family members towards mental illnesses. It was done with the patients' families who applied to the Clinics of Mental Health and Diseases in Giilhane Military Medical Academy between the period of November 17, 2003 and April 08, 2004. The sample included 200 families who had family members suffering from a mental illness for at least one year. The informed consent had been obtained from all participants and the data were provided by using Family Information Form and OMI (Opinions about Mental Illness Ideology Scale). The grades of participants, obtained from OMI was compared according to patients clinical status and sociodemographic properties. The data were analysed with SPSS for Windows 10.0 programme. For statistical analyses means, percentages, chi square, significance test for the difference between two means in independent groups (Student T Test), one way ANOVA, correlation were used. According to the assesment results; There was a statistically significant difference in comparison of non-psychotic patient families' attitude grades according to age, sex, education, income level. Seniors, women and participants with low education and income level had negative attitudes to mental illnesses. There was no statistically significant difference found when the psychotic patient families' attitude grades were compared according to sociodemographic properties. It has been found that as the number and the period of hospitalisation and the illness period of the psychotic patients raised, the social restrictiveness factor grade medians of the families were also increased. Among non-psycothic.. 49patient families there was no significant difference found between patient's clinical status and attitude grades. The study indicated that both of the psychotic and non-psychotic patient families' grade medians of authoritaranism, benevolence, mental hygiene ideology, social restrictiveness and interpersonal etiology factors were found to be very close to the highest grade that could be taken from these factors. In general the attitudes of the patient families towards the mental illnesses were negative. In comparison of psychotic and non-psychotic patient families' attitude grades there was a statistically significant difference only for interpersonal etiology factor. Rather than the psychotic patient families, the non-psychotic patient families thought the disordered relationship between parents and child during the childhood as the main reason for mental illness development. 50