Adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, adölesanların riskli sağlık davranışlarını belirlemek ve ?Adölesan Sağlığı Geliştirme Ölçeği?nin ülkemiz için geçerlilik ve güvenirliğini değerlendirmek amacı ile kesitsel bir araştırma olarak uygulanmıştır. Araştırmanın evreni, 2007-2008 eğitim öğretim yılında Ankara ili Keçiören ilçesi ilköğretim II. kademede ve herhangi bir mesleğe yönelik olmayan liseler ile Anadolu liselerinde eğitim öğretim gören 60.965 öğrenci, örneklemini ise, 1.351 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, ?Tanıtıcı Bilgi Formu?, ?Adölesanlarda Riskli Sağlık Davranışı Soru Formu? ve ``Adölesan Sağlığı Geliştirme Ölçeği (ASGÖ)'' kullanılmıştır. Bu çalışmada, Adölesan Sağlığı Geliştirme Cronbach ? güvenirlik 0.92 olarak bulunmuştur ve toplam varyansın %50.29'unu karşılayan 5 faktör saptanmıştır. Cinsiyete göre ölçek toplam puan ortalamaları incelendiğinde; kız öğrencilerin %57.1'inin, erkek öğrencilerin ise %42.9'unun yüksek ölçek toplam puanına sahip olduğu saptanmıştır. Yaş gruplarına göre, ölçek toplam puan ortalamaları karşılaştırılması sonucunda; ölçek toplam puan ortalamasının 11-14 yaş grubunda 143.91±27.60, 15-19 yaş grubunda ise 137.19±22.53 olduğu ve gruplar arasında istatistiksel açıdan fark saptanmıştır. Ayrıca okul türü, anne eğitim durumu gibi sosyodemografik değişkenler, sigara ve alkol kullanma, iki saatten fazla televizyon ve bilgisayar kullanma, bisiklet kullanırken kask kullanma ve emniyet kemeri kullanma durumu gibi riskli sağlık davranışları olarak incelenen değişkenler ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu bunun aksine; aylık gelir, aile tipi, anne çalışma durumu, okulun bulunduğu yerin sosyoekonomik özelliği ile sağlığı geliştirme davranışları arasında, istatistiksel olarak fark olmadığı saptanmıştır. Adölesanların, tüm yaşantısını etkileyecek olan sağlığı geliştirme davranışlarını kazanmaları için, hem adölesanların ve ailelerinin, hem de okul personelinin sağlığı geliştirme çalışmalarına dahil edilerek sürekli ve yaygın bir şekilde sağlık eğitimi programlarının düzenlemesi önerilmektedir.Anahtar kelimeler: adölesan, sağlığı geliştirme, halk sağlığıYazar Adı: Serpil ÖZDEMİRDanışmanı: Yrd. Doç. Dr. Sağ. Bnb. Tülay KAYA

This study is applied as a cross-sectional research in order to determine the health related risk behaviours of the adolescent and in order to evaluate the validity and reliability of the ?Adolescent Health Promotion Scale? for our country. The universe of the research is the 60.965 students of the High Schools and Anatolian High Schools in the Keçiören County of Ankara Province by the term 2007 ? 2008; and the sampling is the 1.351 students. As means of data collection; ?Introductory Information Form?, ?Health Related Risk Behaviours of the Adolescents Questionnaire? and ?Adolescent Health Promotion Scale? are used. In this study, Adolescent Health Promotion Scale Cronbach ? reliability is obtained as 0.92; and 5 factors corresponding the 50.29 % of the total variance are detected. The studies on the scale total point averages on the basis of gender show that 57.1 % of the female students and 42.9 % of the male students have higher scale total point. The comparison of the scale total point averages for the age groups points out that the scale total point average of the 11?14 age group is 143.91±27.60 and scale total point average of the 15?19 age group is 137.19±22.53; and statistical differentiation is detected between the groups. Also it is detected that the relation between the socio-demographical variables such as school type, mother´s education level and health risk behaviour variables such as smoking and drinking, television and computer using more than two hours in a day and helmet using in bicycle and safety belt using, and the health promotion behaviours is statistically significant; and on the contrary the relation between the monthly income, family type, mother´s employment, socio-economic characteristics of the location of the school shows no differentiation in statistics. In order to make the adolescents to gain health promotion behaviours; both the adolescents and their families and the school personnel should take part in the health promotion activities and continuous and extensive health education programs should be organised.Key Words : Adolescent, Health Promotion, Public HealthAuthor : Yük. Hem. Serpil ÖZDEMİRCounsellor : Yrd. Doç. Dr. Sağ. Bnb. Tülay KAYA