Türkiye`de klinik veteriner hekimliği uygulamalarında karşılaşılan deontolojik-etik sorunlar üzerine bir araştırma

Abstract

Türkiye'de, modern anlamda klinik veteriner hekimliği uygulamaları 19'uncu yüzyılda başlamış; 1980'li yıllara kadar sınırlı düzeyde gelişmiştir. Tarım Bakanlığında 1980'li yıllarda gerçekleştirilen yeniden yapılanma ile kamu veteriner hekimliği istihdamının daraltılmasına karşın çok sayıda yeni veteriner fakültesinin açılması, klinik veteriner hekimliğinin hızlı ve çarpık bir biçimde büyümesine neden olmuştur. Bu durum, klinik veteriner hekimliği uygulamalarında pek çok deontolojik-etik sorunun yaşanmasına yol açmıştır.Bu çalışma, Türkiye'de klinik veteriner hekimliği uygulamalarında yaşanan deontolojik-etik ihlalleri yeterli ölçme ve değerlendirme yöntemleri ile ele alarak bütünsel bir şekilde ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir.Çalışmanın ana materyalini, Türkiye'de klinisyen veteriner hekim olarak çalışan 355 veteriner hekime anket formunun uygulanmasıyla elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma modeli olarak, nedensel karşılaştırma modeli kullanılmış; istatistiksel süreçte ise kestirisel (anlam çıkarıcı) istatistik yöntemlerinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda, Türkiye'de klinik veteriner hekimliği uygulamalarında, mesleğe saygı ve rekabet, hasta ve hasta sahibi ile ilişkiler, meslektaşlararası ilişkiler, reklam yapma ve klinik açmadan çalışma gibi dört başlık altında değerlendirilebilecek çeşitli deontolojik-etik ihlallerin yaşandığı ortaya konmuştur. Veteriner hekimlerin bazı sosyodemografik özellikleri ile söz konusu ihlaller arasında anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. Klinisyen veteriner hekimlerin bu ihlallere yönelik çözüm önerileri belirlenmiş ve TVHB'nin YHD tarafından deontolojik-etik ihlallere hangi cezaların verildiği soruları yanıtlanmıştır.Anahtar Sözcükler: İhlaller, klinik veteriner hekimliği, Türkiye, veteriner hekimliği deontolojisi, veteriner hekimliği etiği.

In Turkey, modern clinical veterinary practice began in 19th century, and had limitedly developed until the 1980s. Despite the restriction of public veterinary employment consequent to the restructuring of the Ministry of Agriculture in the 1980s, the operation of many newly established veterinary faculties resulted in the rapid yet unsound development of the private veterinary practice. This situation led to the confrontation of the veterinary practice with a multitude of deontological-ethical problems.The present study was aimed at the holistic assessment of the deontological-ethical infringements encountered in clinical veterinary practice in Turkey using appropriate measurement and evaluation methods.The main material of the study comprised of data obtained upon the answering of a questionnaire by 355 veterinary practitioners. Causal comparison constituted the research model and the inferential statistical method was used for statistics.In conclusion, various deontological-ethical infringements, which can be grouped under four titles, namely, professional self-respect and competition, relations with the patient and animal owner, relations among colleagues, advertising and working without owning a clinic, have been reported to be encountered in clinical veterinary practice in Turkey. The significant differences between some socio-demographic characteristics of veterinarians and these infringements have also been determined. Related to these infringements the solutions of veterinary practitioners have been displayed and the questions for the punishments given by the body of Turkish Veterinary Medical Association have been answered.Key words: Clinical veterinary practice, infringements, Turkey, veterinary deontology, veterinary ethics.