İnme hastalarında nöromuskuler elektrik stimülasyonunun ağrı, fonksiyonel durum ve ultrasonografi ile ölçülen supraspinatus, deltoid kas kalınlığı üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı inme hastalarında konvansiyonel egzersiz tedavisine ek olarak uygulanan nöromuskuler elektrik stimülasyonu (NMES) tedavisinin omuz ağrısı, glenohumeral subluksasyon (GHS), ultrasonografik olarak ölçülen supraspinatus ve posterior deltoid kas kalınlığı, fonksiyonel durum ve motor iyileşme üzerine etkinliğini araştırmaktır.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya serebrovasküler olay sonrasında hemipleji tablosu gelişmiş, Ekim 2016 – Haziran 2017 tarihleri arasında hastanemizde yatarak tedavi gören, hemiplejik omuz ağrısı ve subluksasyonu olan 30 hasta alındı. Hastalar iki gruba ayrılarak; 1. Gruba konvansiyonel egzersiz (4 hafta boyunca, haftada 5 gün, günde 1 saat) ve ek olarak supraspinatus ve posterior deltoid kaslarına 20 dakika süreyle haftada 5 gün, toplam 20 seans NMES tedavisi uygulandı. 2. Gruba ise sadece konvansiyonel egzersiz programı uygulandı. Tüm hastaların tedavi öncesi ve sonrasında ağrılarının sorgulanması için Vizüel Analog Skala (VAS), motor gelişimini değerlendirmek için Brunnstrom Motor Evrelemesi ve Fugl Meyer Skalası, günlük yaşam aktivitelerini değerlendirmek için Barthel İndeksi (Bİ), kas tonusunu değerlendirmek için Modifiye Ashworth Skalası (MAS), ambulasyon durumunu değerlendirmek için Fonksiyonel Ambulasyon Skalası (FAS), supraspinatus kas kalınlığı ve posterior deltoid kas kalınlığını değerlendirmek için ultrasonografi (USG) kullanıldı. GHS tanısı radyografik olarak ve palpasyonla tespit edildikten sonra tedavi öncesi ve sonrasında antropometrik olarak mezura ile ölçüldü. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 65,6 ± 12,5 yıl, inme sürelesi ortalaması 1,9± 0,7 aydı. İki grup arasında yaş, cinsiyet, eğitim durumu, inmeden sonra geçen süre, lezyon tipi arasında fark yoktu (p>0,05).Her iki grupta da VAS skorları ve GHS değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı (p<0,01). Her iki grupta da Brunnstrom Motor Evrelemesinde, Fugl Meyer skalasında, Bİ, MAS ve FAS skorlarında ve USG ile ölçülen supraspinatus ve posterior deltoid kas kalınlıklarında istatistiksel olarak anlamlı artış saptandı (p<0,01). Bununla birlikte çalışma grubu olguların tedavi öncesine göre tedavi sonrası VAS (p<0.05), GHS ve supraspinatus ve posterior deltoid kas kalınlığı ölçümlerindeki değişim, kontrol grubundan yüksek bulundu (p<0.01). Brunnstrom Motor Evrelemesi, Fugl Meyer skalası, Bİ, MAS ve FAS skorlarındaki değişim ise iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0,05).Sonuç: Bu çalışma sonuçları, hastanede yatarak tedavi gören, çalışmaya aldığımız gruptaki hastalarda, konvansiyonel egzersizle birlikte uygulanan NMES tedavisinin hemiplejik omuz ağrısı ve GHS'yi azaltmada, supraspinatus ve posterior deltoid kas kalınlığını artırmada etkili olduğunu desteklemektedir. Bu konuyla ilgili daha net veriler elde edebilmek için daha fazla sayıda hastayı kapsayan ve daha uzun takip süresi olan çalışmaların yapılmasına gereksinim vardırAnahtar Kelimeler: Elektrik stimülasyonu, inme, kas kalınlığı, omuz ağrısı, ultrasonografi.

EFFICIENCY OF NEUROMUSCULAR ELECTRİCAL STIMULATION ON PAİN, FUNCTIONAL STATUS AND SUPRASPINATUS, POSTERIOR DELTOID MUSCLE THICKNESS EVALUATED BY ULTRASONOGRAPHY IN STROKE PATIENTSABSTRACTAim: The aim of this study was to investigate and compare whether combined application of neuromuscular electrical stimulation (NMES) and conventional exercise therapy provided additional benefits to hemiplegic shoulder pain, glenohumeral subluxation (GHS), thickness of supraspinatus and posterior deltoid muscle evaluated by ultrasonography, functional status and motor recovery of patients with stroke. Materials and Methods: Thirty patients who have been diagnosed hemiplegia after stroke , have treated in our inpatient rehabilititation clinic in between October 2016-June 2017, have hemiplegic shoulder pain and subluxation were included in the study. Patients were divided into two groups; Conventional exercise (for four weeks, 5 days in a week,1 hour in a day) and 20 session of NMES therapy (5 days in a week, 20 minutes in a day) were performed for group 1, only conventional exercise therapy was performed in group 2. All patients were evaluated before and after the treatment. We used Visual Analog Scala (VAS) for assesment of pain, Brunnstrom Motor Recovery and Fugl Meyer Scale for assesment motor development, Barthel İndex(Bİ) for assesment of daily living activity, Modified Ashworth Scale(MAS) for assesment of muscle tone, Functional Ambulation Scale(FAS) for assesment of ambulation status, Modified Ashworth Scale(MAS) for assesment of muscle tone, ultrasonography (USG) for the assesment of muscle thickness of the supraspinatus and posterior deltoid muscle. After diagnosing glenohumeral subluxation (GHS) by radiography and palpation, difference before and after the treatment was measured as anthropometric by a tape.Results: The mean age of patients was 65,6 ± 12,5 yıl years and the mean time after stroke was 1,9± 0,7 months. There was no significant difference in age, sex, education, time after stroke, lesion type (p>0.05). In both groups there was significant improvement for VAS, GHS, Brunnstrom Motor Recovery and Fugl Meyer Scale, Bİ, MAS, FAS and the muscle thickness of the supraspinatus and posterior deltoid muscle (p<0,01) . At the same time the difference in VAS (p<0.05), GHS and thickness of the supraspinatus and posterior deltoid muscle before and after therapy was higher in study group than control group (p<0.01).There was no significant difference in Brunnstrom Motor Recovery, Fugl Meyer Scale, Bİ, MAS, FAS between two groups (p>0,05).Conclusion: The results of this study supports that, NMES therapy combined with conventional exercise is effective in decreasing shoulder pain and glenohumeral subluxation and increasing thickness of the supraspinatus and posterior deltoid muscle. For more precise results, further studies are still required, including more patients with long duration of follow up.Anahtar Kelimeler: Electrical stimulation, muscle thickness, shoulder pain, stroke ultrasonography.