Hemiplejik hastalarda inme sonrası dönemde yorgunluk ve yorgunluğu etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Bu çalışmada depresyonu olmayan hemiplejik hastalarda inme sonrası dönemde yorgunluğun değerlendirilmesi ve yorgunluğu etkileyen faktörlerin araştırılması amaçlandı.Hastalar ve Yöntem: Çalışmamız kesitsel çalışma olarak planlandı. Serebrovasküler hastalık nedeniyle hemipleji tanısı almış ve depresyonu olmayan inmeli hastalar ardışık olarak çalışmaya dahil edildi. Hastalar yorgunluğu olan ve olmayanlar olarak iki ana gruba ayrıldı ve yorgunluğa etki eden faktörler araştırıldı. Hastaların klinik ve demografik verileri kaydedildi. Ayrıca tüm hastalar Brunnstrom evrelemesi, Modifiye Ashworth Skalası (MAS), Barthel İndeksi (Bİ), Yorgunluk Şiddet Ölçeği (FSS), Fonksiyonel Ambulasyon Skalası (FAS), inmeye spesifik yaşam kalitesi ölçeği (SS-QOLS), Vizüel Analog Skalası (VAS) ve Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ile değerlendirildi.Bulgular: Çalışmamızda yorgunluğu olan 47 hasta (ortalama yaş 60,53±8,80 yıl; 21 erkek, 26 kadın) ve yorgunluğu olmayan 71 hasta (ortalama yaşı 57,95±10,21 yıl; 41 erkek, 30 kadın) vardı. Yorgunluğu olan hastaların olmayanlara kıyasla Bİ, FAS, SS-QOLS değerleri daha düşük; MAS, VAS, PUKİ değerleri ise daha yüksekti. Omuz ağrısı yorgunluğu olanlarda sıktı. FSS ile FAS ve Brunnstrom evreleri arasında negatif yönde zayıf bir korelasyon saptandı. FSS ile VAS ve MAS arasında pozitif yönde zayıf bir korelasyon saptandı. FSS ile PUKİ ile pozitif yönde güçlü bir korelasyon ve FSS ile SS-QOLS arasında negatif yönde orta derecede bir korelasyon saptandı. Regresyon analizinde VAS uyku, MAS el ve SS-QOLS değerleri yorgunluk için risk faktörü olarak belirlendi.Sonuç: İnme hastalarında spastisite, ağrı, düşük motor veya fonksiyonel kapasite ve uyku bozukluğu yorgunluğu etkileyen faktörler olarak görülmektedir.Anahtar Sözcükler: İnme sonrası yorgunluk; serebrovasküler olay; hemipleji

ABSTRACTAim: The aim of this study was to determine the post-stroke fatigue in hemiplegic patients without depression and to explore the factors affecting post-stroke fatigue. Patients and Methods: Our study was designed as a cross-sectional study. Patients who admitted to our center with a diagnosis of hemiplegia due to cerebrovascular accident and without depression were enrolled consecutively. The patients were allocated into two groups as with and without fatigue, and factors causing fatigue were explored. Clinical and demographical features were noted. Outcome measures were the Barthel Index (BI), Modified Ashworth Scale (MAS), the Fatigue Severity Scale (FSS), Functional Ambulation Scale (FAS), Stroke Specific Quality of Life Scale (SS-QOLS), Visual Analogue Scales (VAS), and Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI)Results: There were 47 patients with fatigue (mean age of 60,53±8,80 years; 21 males, 26 females) and 71 patients without fatigue (mean age of 57,95±10,21 years; 41 males, 30 females). The BI, FAS, and SS-QOLS values were significantly lower and the MAS, VAS and PSQI values were significantly higher in patients with fatigue compared to those of patients without fatigue. Shoulder pain was more commen in patients with fatigue. A weak and negative correlation was determined between the FSS and FAS or Brunnstrom stage. A weak and positive correlation was determined between the FSS and VAS or MAS values. A positive and strong correlation was observed between the FSS And PSQI values and a moderate and negative correlation was observed between the SS-QOLS and FSS values. The regression analyses yielded VAS sleep, MAS hand, and SS-QOLS as the risk factors for fatigue.Conclusion: Spasticity, pain, poor motor or functional capacity, and sleep disorder seem to be the factors affecting fatigue in stroke patients without depression.Key words: Post-stroke fatigue; cerebrovascular accident; hemiplegia