Tek taraflı alt ekstremite ampütasyonları sonrası protez kullanan hastalarda yaşam kalitesini etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Alt ekstremite ampütasyonları sonrasında protez kullanan bireylerin çoğu toplum içinde aktif yaşama geri dönerler. Bu çalışmanın amacı alt ekstremite ampütasyonları sonrası protez kullanan hastalarda yaşam kalitesi ile ilişkili faktörleri araştırmaktır.Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışma, İstanbul Fiziksel Tedavi Ve Rehabilitasyon Eğitim Araştırma Hastanesi ampüte hasta değerlendirme polikliniğine 1.02.2018 -30.04. 2018 tarihleri arasında başvuran, tek taraflı alt ekstremite ampütasyonu olan ve en az 6 ay süredir protez kullanan 66 hasta ile yapıldı.Hastaların demografik verileri kaydedildi. Houghton ölçeği (HÖ) , Lokomotor beceri indeksi-5 (LCI-5) , Ampute Vücut İmaj Ölçeği (AVİÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) , Kısa Form-36 (SF-36) ve Oswestry Bel Ağrısı Skalası (ODİ) hasta tarafından, yüz yüze görüşülerek dolduruldu. İstatistiksel analizde verilerin tanımlayıcı istatistiklerinde ortalama, standart sapma, medyan en düşük, en yüksek, frekans ve oran değerleri kullanılmıştır. Değişkenlerin dağılımı kolmogorov simirnov test ile ölçüldü. Nicel bağımsız verilerin analizinde -whitney u test kullanıldı. Nitel bağımsız verilerin analizinde ki-kare test kullanıldı. Korelasyon analizinde spearman korelasyon analizi kullanıldı. Analizlerde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. P değeri <0.05 anlamlı olarak kabul edilmiştir.Bulgular: Hastalarımızın HÖ, LCI, BDÖ, AVİÖ ve ODİ skorları ile SF-36 skorları (p < 0.05) arasında pozitif korelasyon tespit edildi.Ampütasyon süresi ile SF-36'nın fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü, ağrı, sosyal fonksiyon emosyonel rol güçlüğü alt komponentleri ve LCI-5, BDÖ, AVİÖ, ÖDİ (p < 0.05) arasında anlamlı ilişki bulundu. Pin Sistemi ve Aktif Vakum Sistemi kullanan hastaların LCI -5 ,ODİ ,AVİÖ , BDÖ ve SF-36'nın 6 alt komponet (fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü , ağrı ,sosyal fonksiyon , enerji , genel sağlık algısı) skorları (p < 0.05) karşılaştırıldığında iki grup arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulundu .Hasta yaşı ile LCI-5 (p < 0.05) arasında negatif bir korelasyon tespit edildi. BDÖ, AVİÖ, ÖDİ ,HÖ ve SF-36 (p > 0.05) arasında biri ilişki saptanmadı. Hastaların cinsiyeti, çalışma durumu, ampütasyon seviyesi, vücut kitle indeksi (VKİ) ve medeni durumu ile ölçek skorları (p > 0.05) arasında herhangi bir ilişki tespit edilmedi Mikro işlemcili protez kullananlarla hidrolik kontrollü diz protezi kullanan hastalar karşılaştırıldığında ölçek skorlarında (p > 0.05) istatiksel anlamlı bir sonuçelde edilmedi.Sonuç: Ampütasyon toplumda önemli bir disabilite sebebidir. Toplumdaki her bireyin bu sağlık sorunundan etkilenmesi olasıdır. Ampütasyonlu bireylerin yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin bilinmesi rehabilitasyon ve topluma katılım süreçlerini olumlu yönde etkileyecektir. Anahtar Kelimeler: Ampütasyon, , Yaşam Kalitesi, Depresyon, Protez, Lokomotor Beceri

Objective: Most of the individuals who use the prosthesis after the lower extremity amputations return to active life in the community. The aim of this study is to investigate the factors associated with quality of life in patients using prosthetic devices after lower extremity amputations.Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted with 66 patients who were admitted to Istanbul Physical Therapy and Rehabilitation Training and Research Hospital amputee patient evaluation clinic between the dates of 1.02.2018 -30.04.2018, using unilateral lower limb amputation and prosthesis for at least 6 months . Demographic data of patients were recorded. Patients completed the Houghton Scale (HS), Locomotor Capabilities İndex -5 (LCI-5), Amputee Body Image Scale (ABIS) , Beck Depression Scale (BDS) , SF-36 and Oswestry Disability Index (ODI). Mean, standard deviation, median lowest, highest, frequency and ratio values were used in the descriptive statistics of the data. The distribution of the variables was measured by the Kolmogorov simirnov test. The -whitney u test was used in the analysis of quantitative independent data. Chi-square test was used in the analysis of qualitative independent data. Spearman correlation analysis was used forcorrelation analysis. SPSS 22.0 program was used in the analyzes. P value <0.05 was considered significant.Results: We found a correlation between scores of HS, LCI-5, BDS, ABIS and ODI, and SF-36 scores (p < 0.05) . There was a significant relationship between amputation time with subcomponents of SF-36 (physical function, physical role weakness, pain, social function,emotional role weak) LCI-5, BDS, ABIS and ODI scores (p < 0.05) . There was a negative correlation between patient age and LCI-5 (p < 0.05) .There was no relationship between HS, LCI-5, BDS, ABIS ,ODI, and SF-36 (p > 0.05) .When the LCI-5, BDS, ABIS ,ODI and 6 subcomponents of SF-36 (physical function, physical role weakness, pain, social function, energy, general health perception) values of Pin System and Active Vacuum System were compared, there was a significant difference between the two groups.We did not find any relationship between gender, working status, amputation level, body mass index (BMI) marital status and scales values (p > 0.05) . When the patients using the microprocessor prosthesis and the using the hydraulic control knee prosthesis were compared, no statistically significant results were obtained in the scale values (p > 0.05) .Conclusion: Amputation is a major disability in the society. It is possible that every individual in society is affected by this health problem. Knowing the factors that affect the quality of life of amputated individuals will affect the rehabilitation and collective participation processes positively. Key words: Amputation , Quality of Life , Depression , Prosthesis , Locomotor Skill