Hepatit b taşıyıcıları ve aile bireylerinin durumu

Abstract

Dünyada 350-400 milyon kişinin hepatit B virüsü (HBV) ile enfekte olduğu ve kronik hepatit, siroz ve hepatosellüler karsinom (HSK) nedeniyle her yıl 1 milyon insanın öldüğü bilinmektedir. Türkiye HBsAg pozitifliği %2.4 ile %16.7 arasında bildirilmektedir. Toplumdaki sıklığı azalmakla birlikte; sosyoekonomik koşulların yetersizliği, temizlik ve korunma önlemlerine uyulmaması nedeniyle HBV enfeksiyonu önemli bir sağlık sorunu olmayı sürdürmesi yanı sıra; kesin tedavisi olmaması ve siroz, karaciğer yetmezliği, HSK gibi hastalıklara neden olduğundan sosyal, psikolojik ve ekonomik boyutlarıyla da önem taşır.Hepatit B taşıyıcıları ve aile bireylerinin durumunu çeşitli yönleriyle belirlemek amacıyla 2000 yılında yaptığımız çalışmada; ELISA Laboratuvarı'nda HBsAg testi yapılan ve sonucu pozitif çıkan hastaların sonuç formuna bir çağrı pusulası eklenerek polikliniğe davet edildi. Aynı dönemde yapılan ELISA testi kayıtları incelendi. Sonuç formuna çağrı pusulası eklenenlerden ve kendiliğinden başvuran HBsAg pozitif 130 taşıyıcı olgu ile bunların 227 aile bireyi Enfeksiyon Hastalıkları Polikliniği'nde izlendi. Olgular ve yakınları ile yüz yüze görüşme yapılarak sosyodemografik, bilgi düzeyi, tutum özellikleri, sağlık çalışanların kendilerine verdiği bilgiler ve enfeksiyondan korunmanın en etkili yolu olan aşılamanın ulaşılabilirliği araştırıldı. Serolojik durumları, hepatit B bulaşmasında etkili risk etmenleri değerlendirildi. Hepatit B hakkında bilgi verildi; bulaşma ve korunma yolları, alınması gereken önlemler anlatıldı. Durumu uygun olanlara aşı yaptırmaları önerildi.Çalışmamız sonucunda; Hastanemiz'de saptanan HBsAg pozitifliği oranı %9.6, hepatit B taşıyıcılarının aile bireylerinde HBsAg pozitifliği oranı %14.5, HBV seroprevalansı %41.1'dir. Diğer laboratuvar bulguları ile taşıyıcı ve yakınlarının risk etmenleriyle karşılaşma durumları önceden yapılmış çalışmalarla benzerdir. Hepatit B taşıyıcıları ve aile bireylerinin hastalık hakkındaki bilgileri yetersiz ve yanlıştır. Taşıyıcı olduğu belirlenen kişilere hastalık hakkında sağlık çalışanları tarafından yeterli ve ayrıntılı bilgi verilmemekte, taşıyıcı ve yakınları tarafından hepatit B bulaşmasına karşı etkili önlemler yeterince alınmamaktadır. Hastalığın tedavisi hakkında bilgiler yetersizdir ve halk arasında yararsız, hatta zararlı yöntemler tedavi amacıyla uygulanmaktadır. Taşıyıcı ve yakınları en geçerli korunma yolu olan aşılama yöntemine sıcak bakmaktadır, ancak gereksinimi olanların hepsinin karşılığını ödeyebilme gücü yoktur.Sağlık kuruluşlarında hepatit belirteçleri incelenirken anti-HBs ve anti-HBc de bakılarak, durumu uygun olanlara hepatit B'ye karşı aşılanması önerilmelidir. HBsAg pozitifliği saptananlara ve aile bireylerine hastalık hakkında bilgi verilmesi, taşıyıcının düzenli izlenmesi gerektiğinin anlatılarak, hastalığın bulaşma yollarının ve alınacak önlemlerin ayrıntılı olarak aktarılması gerekmektedir.Kronik viral hepatitli olguların izleminde; biyokimyasal, serolojik ve radyolojik tetkiklerin yanı sıra psikolojik yönleri de değerlendirilip, desteklenmelidir. Toplum bilincini artırmak için sağlık eğitimi çalışmaları yapılmalı, danışmanlık hizmeti verilmeli, medya olanaklarından yararlanılmalıdır. Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için öncelikle risk gruplarından başlayarak hepatit B aşılaması yaygınlaştırılmalıdır.

It is known that 350-400 million people worldwide are infected with hepatitis B virus (HBV) and 1 million people die each year due to chronic hepatitis, cirrhosis and hepatocellular carcinoma (HCC). For Turkey, HBsAg positivity is reported between 2.4% and 16.7%. Although the incidence decreases; HBV infection continues to be a major health problem due to lack of socioeconomic conditions and failure to comply with cleaning and prevention measures. Lack of definitive treatment and causing diseases such as cirrhosis, liver failure and HCC, hepatitis B has also social, psychological and economic important dimensions.In our study conducted in 2000 to determine the status of Hepatitis B carriers and family members in various aspects; In the ELISA Laboratory, a call compass was added to the results form of HBsAg test, and the persons who has positive result invited to the outpatient clinic. ELISA test records of the same period were examined. 130 patients with HBsAg positive and 240 family members of them were followed in the Infectious Diseases Outpatient Clinic. Socio-demographic characteristics, knowledge level, attitude characteristics, the information given by the health workers and the availability of vaccination, which is the most effective way to prevent infection, were investigated by face to face interviews with the patients and their relatives. Serologic status and risk factors in terms of hepatitis B infection of patients and family members were evaluated. Information was given about hepatitis B; transmission and protection methods, measures to be taken were explained. It was recommended to vaccinate the appropriate ones.As a result of our study; the rate of HBsAg positivity in our hospital was 9.6%. HBsAg positivity rate was 14.5% and total HBV seroprevalence was 41.1% in family members of hepatitis B carriers. Other laboratory findings and the risk factors of the carrier and their relatives are similar to those of previous studies. Hepatitis B carriers and family members have insufficient and wrong information about the disease. Persons identified as carriers are not provided with sufficient and detailed information about the disease by health professionals. Effective measures against hepatitis B transmission by the carrier and relatives are not sufficiently taken. There is insufficient public knowledge about the treatment of the disease and useless and even harmful methods are used for treatment purposes among the public. The carriers and his relatives are keenly interested in vaccination, which is the most valid way of protection, but not all those in need have the power to pay for it. Anti-HBs and anti-HBc should also be examined when examining hepatitis markers in health institutions and vaccination against hepatitis B should be recommended if necessary. Patients with positive HBsAg and family members should be informed about the disease. It should be explained that the carrier should be monitored regularly. The routes of transmission of the disease and the precautions to be taken should be explained in detail.In the follow-up of patients with chronic viral hepatitis; in addition to biochemical, serological and radiological examinations, psychological aspects should be evaluated and supported. Health education activities should be carried out, consultancy service should be provided and media opportunities should be utilized in order to raise public awareness. In order to prevent the spread of infection, hepatitis B vaccination should be expanded, starting from risk groups.